dengbej sizce ne demek, dengbej size neyi çağrıştırıyor?
dengbej terimi Dilxweş Dilxweş tarafından tarihinde eklendi
dengbej terimi Dilxweş Dilxweş tarafından tarihinde eklendi
© Copyright Antoloji.Com 2016. Bu sayfada yer alan bilgilerin her hakkı, aksi ayrıca belirtilmediği sürece Antoloji.Com'a aittir. Sitemizde yer alan şiirlerin telif hakları şairlerin kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Sitemiz hiç bir şekilde kâr amacı gütmemektedir ve sitemizde yer alan tüm materyaller yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla sunulmaktadır.
Kürt kültürünün sanata işlenmiş en dokunaklı olanıdır Kılam ve Stran. Bunları icra edene de dengbej denir ki çok nadir bulunan çiçekler gibidirler. Bulunca da değerden görüp sürdürülebilir bir alana taşımak bir görev olmalı. Sanat, sanatçı, düşünürler hakettiği değeri görmelidir ki kör, sağır ve dilsiz bir toplum olmaktan ancak sanat, felsefe ve bilimle kurtuluş mümkündür.
dengbej kürt edebiyatını yüz yıllarca ayakta tutan kürt kültürünü atedeta sırtında taşıyan günümüze kadar gelen dengbejlerimiz yeterli tanıltıldığı kanısında değilim örneğin bayan degbejlerimiz meyremxandan sonra gule pere kim olduklarını hangi tarihte yaşadıklarını yeterince tanıtılmamışlardır diye düşüniyorum
dengbejlik kurd tarihini sesli olarak anlatıyor söylenenlere göre kurd tarihi yazıyla değil dengbejlikle bugunumeze gelmiştir dengbejlik kılamları genelde tarih ve tarihte yaşanmış olayları anlatır
DENGBEJ KURT HALKININ ESKİ OZANLARININ SÖYLEDİĞİ (HALA DEVAM ETMEKTEDİR) KLAMLARDIR.BU KLAMLAR GENELİKLE AŞK,SEVGİ VE HASRET İÇERİR.
Dengbêj Evdale Zeynike, Ermeni olmasına rağmen Kürtlerin gönlünde kendisine güzel bir yer tutan Dengbêj Karapete Xaço ve kadın dengbêjlerimizden Meryem Xan şahsında tüm dengbêjlerin anısına…
Kelime anlamı olarak dengbêj; deng (ses) ile bêj (söz) kelimelerinden oluşmuş ses ve sözün bir araya gelmesi olarak karşımıza çıkan başlı başına bir sanat biçimidir, diyebiliriz. Dengbêjlik için ayrı bir sanat biçimidir diyorum; çünkü salt müzik sanatı olarak değerlendirilemeyeceği kanısındayım. Dengbêjlik sadece müzik alanında eserler ortaya koymaz, tiyatro ve edebiyatın da ana kaynağını oluşturur Kürt kültür ve sanatında. Bunda en çok etkilenen, müzik sanatı olmuştur; fakat bu onun realitesini göz ardı etmemizi sağlamaz kuşkusuz. Nasıl ki müzik eşliğinde uygulanan opera kendi başına bir sanatsa dengbêjlik de kendi başına bir sanattır, diyebiliriz. Bununla birlikte dengbêjlik, bir Kürt felsefesidir. İçinde yaşamı, aşkı, ölümü, acıyı, aileyi, töreyi, ülkeye ve dünyaya bakış açısını bulabilirsiniz. Bu anlamda dengbêjlik için, sanat olduğu kadar disipline olmamış bir felsefi biçimdir de diyebiliriz.
Kaybettiğimiz değerli Kürt aydınlarından Mehmet Uzun’un bu konudaki görüşlerine yer vermek istiyorum. Kendisine sorulduğunda diyor ki;
“Size dengbejlerimi anlatayım.
Evet, dengbej, dengbejlerim, dengbejlerimin sesi, kelamı, dili. Bunları anlatayım size.
Dengbej, sese nefes ve yaşam verendir.
Dengbej, sesi kelam, kelamı kılam, türkü haline getirendir.
Dengbej, söyleyendir, anlatandır. Tıpkı yazılı edebiyatın ilk dengbeji Homeros gibi.
DENGBÊJ lik
Dengbêj lik Kurd halkının en eski, kültürünün temel alt yapısı ve onun için toplum bilimi, Filozofluk, sözlü edebiyat vede siyasi ve tarihi bir misyondur. Büyük bir el ve iş birliği ile Kurd lerin ülkeleri işgal altına alınmış ve Kurd ler kendi toprakları üzerinde yalnızlaştırılmıştır.! Kurd lerin dili yasaklanmıştır.! Özellikle kuzey Kurdistan da Kurdler, kendi dili ile okumamış ve yazmamıştır vs. Fakat Kurd kültürü, söz (Klam) , şarkı (stran) , hikaye, folklor ve kılık kıyafet yönü ile çok zengin vede çok güçlü bir temel taştır. Kurd ler bu temel taş niteliğindeki kültürlerini, Dengbêj ler sayesinde omuzlayıp büyük bir itina ile koruyup günümüze taşıyabilmişlerdir. Dolayısıyla hiç kimsenin, Kurd lerin bu yönünü yok etmeye gücü yetememiştir.! Kurd Dengbêj leri Kurd ler içiınde, köşk-saray, köy-kasaba, dağ-taş, ova-yayla demeden çok gezmişlerdir. Kurd lerin yaşamlarını çok yakından görmüş, çok iyi tahlil etmiş, cok iyi tanımış vede birlikte paylaşmıştır. Baştan başa doğayı, gülü-çiçeği, konuşmayı-sohbeti, insanların içinde kalmış söyleyecekleri, acı-tatlı, hikayeleri, gizli sevdaları, kavgaları-ihanetleri, yiğitlik-kahramanlıkları vs. Kurd lerin yaşamlarını her yönü ile sözlerinde (Klam) larında cok açık-berrak ve büyük bir özenle dile getirmişlerdir. Dengbêj ler, doğanın, ovaların-yaylaların, özelliklerini, güzelliklerini, bazen yarin gerdanında işlemişlerdir. Bazen bir Dilber den bir buse alabilmek için, falakaya yatıp, ayağının altına yüzbir sopa, zindanlarda yüzbir yıl idam cezasına razı olmuşlardır. Bazen türlü-çeşit kumaş olup, kendilerini bir güzelin endamından, boyundan, aşağı salıvermiştir. Bazen bir yiğidin elinde kalkan olup zulme karşı durmuşlardır vs. Dengbêj odalarında, dinleti ahengi içerisindeki topluluktada çok iyi bir kültürel eğitim vede örgütlülük yönüde cok ciddi anlamda ortaya çıkıyor.
Bugün Kurd halkı, dilinin, kültürünün tarihi gerçekliğinin çağımıza taşınmasında, Dengbêj lerine borçludurlar.
klamlarıyla tarihe tanıklık eden ve o tarihi, yasananları günümüze kadar tasımış kürt ozanları.
Dengbéjler; aşkı, sevdayı eski çağlardan günümüze ulaştıran yiğit savaşçılardır.
hele hoyeeeeee, hoyeee, hoheeeeee......
evet dengbejler canlı tarih kitaplarıdır mehmet uzun un 'abdal ın bir günü' nünde evdale zeynıke adlı dengbej in yaşam öyküsü anlatılır ve çok zevk alarak okudum bir gün canlı canlı dinlemek de isterim bir dengbej
Mehmet uzun eserlerinde dengbejlerden sık sık bahseder.
kürt halk ozanlari da diyebiliriz..yasar kemal romanlarinda bol bol bahseder..
Dengbej kürtce bir kelimedir. Ses ve söylemek fiillerinin birlesiminden olusmaktadir. 'Kürt sözlü edebiyatini agizdan agiza bu günlere aktaran insanlara verilen addir'. Sakiro, Garabete Xaco, Kavis Axa, Mehmed Arif Cizrevi
bunlardan sadece birkacidir.