© Copyright Antoloji.Com 2016. Bu sayfada yer alan bilgilerin her hakkı, aksi ayrıca belirtilmediği sürece Antoloji.Com'a aittir. Sitemizde yer alan şiirlerin telif hakları şairlerin kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Sitemiz hiç bir şekilde kâr amacı gütmemektedir ve sitemizde yer alan tüm materyaller yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla sunulmaktadır.
Daha çok Tunceli de yaşayan,bir kısmıda Diyarbakı- Çermik,Muş-Varto ve diğer illerde yaşayan,orijin olarak Kürt oldukları kabul edilen Zaza'lar,kürtçenin Kırmanci şivesine yakın Zazaca konuşmaktadırlar.Zazaca kırmanciye yakındır çünkü,günlük yaşamda bir zazayla konuşukduğu zaman zaza,kırmanci konuşan kişiyi anlamakta ancak kırmanci konuşan kişi Zazaca konuşan kişiyi anlamamaktadır.
Netice olarak,zaza,kürt veya başka bir halk olsun...bu insanların tamamı bir tek ALLAH'A inanmaktadırlar...
allah için zazanın kim olduğunu halen anlamdım,adama diyorum sen kürt müsün yok değilim ben zazayım diyor,ama kürtçe konuşuyor sanki.Ben aslen malatyalıyım,malatyada kürtler de var,kürt olan kürdüm derdi zaza maza duymadım,.Ayrı bir ırk desem öteki diyor ki biz de kürdüz,vartolusu diyorki hayır biz kürt değil zazayız...
Kürtlerin ayrı bir versiyonu mu,mesela türklerin azerisi gibi.?
Kürtçe'nin yedi tane lehçesi vardır ve Zazaca da onlardan biridir. Bunun tersini idia edenin niyeti bellidir. Biriler gördü ki Kürtleri inkar etmekle iş bitmiyor, gelin bunların kafasını karıştıralım dediler ve bu tartışmayı çarpıttılar. Aynısı şuna benziyor, Türkmenler Türk değildir demeye benziyor, ben süper Türkçe bilmeme rağmen Türkmenceyi hiç anlamıyorum.
Zaza nufusunun şu anda dört ila altı milyon arasında olduğu tahmin edilmekle beraber herkes ce kabul edilen bir savdır.Zaza dili; Kuzey batıdan Sivas ın Zara ilçesi, Kuzey doğudan Erzincan, Güney batıdan Adıyaman'ın Gerger ilçesi, Güney doğudan Bitlis'in Mutki ilçesi olarak tespit edebildiğimiz. Coğrafi noktaların çevrelediği, dörtken içinde yaşayan toplulukların konuştuğu lehçelerin bütünüdür.Zaza ların yarısı alevi diğer yarısıda sünni müslümanlardan oluşmaktadır. Sünni kesimde ayrıca şafii_hanefi zaza larda mevcuttur. Genelde dersim aşiretlerinden oluşan alevi zazalar airetten SİVAS(Zara,Kangal,Ulaş,Divriği) Varto_Hınıs kısmende BİNGÖL yöresinde mesken iken. Sünni zaza larda Elazığ,Bingöl,Diyarbakır,Siverek,Gerger,Aksaray,Mutki VE Sason bölgelerinde yaşamaktadırlar. Özellkile alevi-sünni ve de şafii-hanefi farklılığı zazalar da dildeki şive farkı ve kültürde yaşam tarzında belirmiştir. Güneydoğu halkının 3'te 1'ini (istatistiklerden yoksunuz) zazalar oluşturmaktadır. Ayrıca Türkiye'nin büyük kentlerinde de topluluklar halinde yaşadıkları bir gercektir. Gürcistan'ın Batum kentinde de zaza halkı vardır.1960~70 yılları arasında Türkiye'den Avrupa'ya yönelik işçi kesiminin büyük bir bölümünüde zazalar teşkil eder. Zaza diline ait iki el yazması bügüne dek yayınlanabilmiştir. İlki Hasan oğlu Ahmet(mala Axmedi Xasi) (kökeni Bingöllü olup Diyarbakır’ın Hezan ilçesinde doğmuştur) 'in mevlüdü 11 hece üzerinden 756 mısra 16 bölümdür.1903'te 400 örnek olarak gün ışığına kavuşmuştur.İkincisi ise Siverek Müftüsü Osman Efendi'nin 1903' te yazıp 1933'te gün işigına çikan mevlüdüdür. Zazaca zazalarla birlikte veya zaza lardan sonra Dicle Fırat nehirleri arasına yerleşen halklardan kelimeler ödünç almış veya bu dillerden etkilenmiştir. Örneğin Ermeniceden,Huriceden,Hititceden,Yunancadan,Sümerceden,Türkçeden ve diğer halkların dillerinden bir karışım söz konusudur.Bu halklardan alınmış olunan bu sözcükler,kelimeler ve deyimler günümüz zazasında da vardır, ve de kullanılmaktadır. Ama bu şu anlama gelmemelidir ki. Zaza ca bu dillerin lehçesi veya diyalektidir. Diller arasında sözcük alış verişi lehçe veya diyalekt olmaya örnek gösterilemez.Zaza yerleşim yerlerinin göçlerin,savaşların,kapitilasyonların ve ipek yolunun kesiştiği bir nokta olması zaza dili üzerin de bir değişim yaratmamıştır. Zaza kültürüde zaza dili gibi kendisine bu fırtınalara karşı engeller kurarak korumuştur. Ve bu nedenden dolayıda kalıcı bir değişim yaşamamıştır. Avrupa'da yaşayan ve zazacayi diğer dillerin diyalekti olarak kabul eden bazi ilginç kişiliklerin kendileri zaza dilini, kültürünü tanımadıklarını yaptıkları teoriler ile ondan oldukça uzak olduklarını gözler önüne sermektedir.Eğer zaza başka bir dilin lehçesi veya diyalekti olarak görmek istiyorlarsa şu gerçeği gözardı etmemeleri gerekmektedir.Farkliliklarini ve benzerliklerin inceledikten sonra her şeyi tarihsel veri ile bilmsel belgelerle kanıtlanmalıdır.Hint~Avrupa dilbilimcileri eserleri ile zaza canın en eski dillerden biri olduğunu ileri sürmüşler ve kanıtlamışlardır. OSKAR MENN'in, KARL HADİNK'in, CI.S RİCH'in, A.V LEGOG'un ve PETER LERÇ'in vede bazı araştırmacıların yaptıkları incelendiğinde zaza canın başlı başına bir dil olduğu daha iyi anlaşılacaktır.Ünlü bir dil bilim ci olan MANN-HADANK yaptığı araştırmalarda zazacanın ayrı bir olduğu kanısına varmış ve şöyle demiştir.(Dimili sözcüğünün daylamiden geldiği sonucuna vardım. Zazaca daylamitlerin bir yansıması olarak görülüyor. Daylamitlerde hazar denizinin güney kısmında bulunan daylam bögesinde yaşıyorlardı. Daylamitler daha ortaçağ ilişkilerinde bile kürtlerden ayrılıyordu. Bugün ise dimili konuşanlar kendini kürt sanıyor yada öyle lanse ediliyor. Zaten kürtlerde, zazaları:sosyal kültürel ekonomik ve politik açıdan kürt olarak kabul ettirme çabası içindedirler) . Dil ve lingvistik ansklopetisi adlı on ciltlik bir yapıtın 4789'uncu sayfasında Türkiyede konuşulan diller; Türkçe,Kürtçe,Zazaca,Çerkezce,Absakça,Lazca,Gürcüce,Arapça,Ermenice ve dahası. Aynı kitabın aynı sayfasında bunlarda yazılmaktadır.Türkçe dili tüm Türkiye’de kullanılmakta ve ortak dil sayılmaktadır.Kürtçe ve Zazaca da Doğu ve Güneydoğu anadolu bölgesinde konuşulmaktadır.Ve bunlar sadece bir dili konuşabilmektedir yani ya Zaza ca yada Kürtçe konuşulmaktadır.Eğer bu kitabın içindekiler kısmına bakılırsa zaza bakınız dimili olarak yazılıyor. Dimli içinde şu yazılmaktadır. Dimli Hint_Ari İrani veya Hint_Avrupa dillerindendir. Yani burda zaza canın Türkçe,Ermenice,Kürtçe,Farsça,Asurca,Arapça vede Çerkezcenin bir lehçesi olduğunu ileri sürmedikleri gibi zazaca dan söz edilirken zaza dili diye konu edilir.Ama Avrupalı dilbilimciler ve yazarlar bu terimleri kullanıyor diye bizde böyle diyormuşuz gibi bir kanı kimsede doğmasın.Zaten öyle uzun yıllar arşınlamaya gerek yok.Burnumuzun dibindeki halkımıza gidip baktığımızda dil ve kültür farkını hemen anlayacaksınız.Zaza ya en yakın dil günümüz dede hazar denizi yakınlarındaki daylam bölgesinde bulunmaktadır.Ve bu çevredeki halkın konuştuğu partça adı verilen Kuzey irani diller grubuna ait bir dildir. Böylece zaza canında kuzey irani diller grubundan olduğunuda rahatca söyleyebiliriz.Zaza ların dünya tarih sahnelerine çıkışları ise kurdukları SASANİLER DEVLETİ'yle olmuştur. Sasaniler ile kültür ve dildeki aşırı benzerlikte bu savı güçlendiriyor.Bazı araştırmacılar bunu kabul etmese de bu savı çürütecek bir kaynak henüz bulunmuş değildir.
DAYLAMİTLER: Hazar denizinin güney kıyısında yaşayan halklara verilen isim ve kullandıkları dil partça
DİL:İnsanların düşünce ve duygularını bildirmek için sözcükle yada işaretle yaptıkları antlaşma ve stalinist teoriyi göz önüne alarak ortak dil. Halk olmanın en büyük şartlarından biri.
DİYALEKT:Yalnızca bir bölgeye ait olan ve bir bölgede konuşulan yapı olarak ana dilinden değişik özellik göstermeyen yanlız söyleyiş tarzında bir değişiklik gösteren yapı olarak ta bağlı olduğu ana dile lokal bir yapı kazandır masıdır
Ben zaza canın dil tarihi hakkında sahip olduğum bilgiler ışığında size aktarmak istediklerimin sonuna gelmiş oldum.Daha da ilerleyebilmemiz için yapılması gereken daha çok şey var.Özellikle oldukça çok araştırma malzemesi elde etmemiz gerekiyor.Yaşabilmek ve varolduğumuzu kanıtlayabilmemiz için dilimize sahip çıkalım zuvande xore waxer bivjiye
KAYNAK: ünlü zaza yazarı FARUK İREMET'in yazılarından alintilar yapılmıştır ve www.radiozaza.de
HASAN ASLAN
[email protected]
ZAZA 'lar KÜRT değil imişşş......valla 21 dim 22 me girdim burda yazılanları okuyunca....(yaşlanıcam bu sitede ya:P)
TRT de anadilde yayın konusunu tatışıldığında aslının kaybetmiş bazı Zazalar (özür dilerim başka nasıl yazacağımı bilemedim) madem Kürtçe yayın yapıyorsunuz biz de Zazaca isteriz demişti.Buna karşılık TRT de Zazaca Kürtçenin bi lehçesidir sizin diliniz de 40 lehçede yayın mı yapacağız demişti :)))
en son ne oldu valla bilmiyorum.
ve buna emin olun anadilde eğitim hakkı 30 dk değil.
ez a ez..
zımanıma dılmıyo ma kurmanci..
''zaza dünyanın en güzel 2. dili tabiki dünyanın en güzel birinci dili türkçe ''
haha, super.
alintidir.hatta asagidaki yorumlardan alintidir. :)
ZAZA:Doğu Anadolu bölgesnde Elazığ ve [Bingöl civarında yaşayan son derece saygılı muhabbeti hoş ve islam dininden olan,dinine bağlı bir topluluk.Kürtçe yada Kırmançi denilen dile benzer ancak aynı olmayan bir dil kullanırlar.Kendileri kürt yada kırmançı değillerdir.Zaten kabul etmezler
zaza dünyanın en güzel 2. dili tabiki dünyanın en güzel birinci dili türkçe
zazalar toplumda az bilinen bir ulus olarak belleklerde yer almaktadır.bunun için mücadele sağlarında kaçamamalı ve her zaman ezene karşı olmalıyız. ezilen toplumlar daima harekete geçerek kurtuluş muafikiyetine ermeleyiz bunu için amacı saptırmadan milliyetçi unsurlara kanmadan sürmelidir
akımlar halka zarar verecek hareketler olmamalıdır bunun için içerden gelecek her türlü hata zaaflarımıza kanmamızı sağlar bu nedenle hiç bir şekilde mücadeleden kaçmamlı bu mücadeleyi haklı olarak kulllanmalıyız hakkımız meşrudur bu haktan mahrum olmak sapkınlık olur.
ZAZA KENDİ BASINA BİR DİLDİR NASIL KUTÇE DİYE BİR DİL VARSA ZAZACADA BİR DİLDİR TARİHİ ARASTIRIYOR OLURSAK KURT DİYE BIR SEY YOKKEN ZAZACA VARDIR BEN DOGDUGUMDADA ZAZAYDIM SIMDIDE ZAZAYIM OLUNCEDE ZAZAYIM ZAZA YUNUS EMRE KARAKAYA ANTEPTEN
farklı bir soru soralım:alevi nedir? soru dinsel değildir.tarih ile alakalıdır.
savunulduğu gibi alevilik göçebe türk kültürünün islama geçiş aşamasında kaldığı ve şaman etkisinin güçlü bir şekilde devam ettiği ise kürt alevisi ne demek oluyor?
osmanlı mezhep baskısından kaçan alevi türklerinin o zamanlar vergi ayrıcalıklarına sahip kürtlere karıştığı ve asimile oldukları doğruysa zaza türk aleviliğinden mi çıktı? yoksa tarih savunması nedir?
Ben Bir Türküm Zazalar Kürt değilsdir..Zazaca Kürtce değildir.
Zaza; kürt değildir.İkisi farklı şeylerdir...
zazaahmet
kards ben zaza yım zazaların kurtlerle bır alakası yokturrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrrr
zaza deyince insanların ilk aklına gelen kürt oluyor....ama öyle degil işte...BENİM DİLİM ZAZACA....AMA BEN ALEVİYİM...evet kürt alevisiyim diye dilim zazaca...ama biz diger kürtlerden farklıyız...inançlarımız farklı...biz hz ali sevenlerin yolundan yürüyoruz....
zaza kürt demek deildir..ben bi zaza kızıyım.ya zazalar kürttür diyenler belge gösterin zazaların kürt olduğuna dair..gösteremezsiniz ki.çünkü öle bişi yok..eğer kürt olsaydık kürdüz derdik..biz zazayız bizi kürtlerle karıştırmayın.zazalara kürt diyerek yok saymayın..doğuluyuz diye kürt mü oluyozz..dıoğuda sadece kürtler yaşamıyo arabı zazası alevisi yezidisii türkü vs.de yaşıyo..
ben zazayım kim ne derse desin kendimi ne hissettiğim gibi değil zaza olduğum için ben zazayım bırakın zazalar kürttür diye boş iş bunlar siz gidin kurabilirseniz kürdistanı kurun biz ayrımcılık yapmayız ülkemizi seviyoruz biz herzaman sadık kalacağız...
tarihi yok aslında zaza'nın..ağıdı çok..sürülmek ve sürgün..kalanlar hala ait değil..
zaza benim..ben kimmiyim..ben bilmem tarih bilir..! !
Zaza nedir ırk ismi mi dil adı mı devlet adı mı? bi açiklarsanız sevinirim teşekkürler
Allah muhafaza kardeş kaçın onlardan tehlikeli insanlardırr bilin
zazaki(dimilki,kırdki,kirmancki) : Zazaki kürtçenin 4 büyük lehçesinden biridir. bazıları bu lehçe ismini irk yerine de kullanıyor yanlıslıkla. bu kullanım turkçedeki soylenısınden kaynaklanıyor. behdinani(kurmanci) ye türkçede kürtçe denilmiş,ama dımılkı(zazaki) ye zazaca denilmiş ve bu yanliş kullanım halada bazılarınca kullanılıyor. ama kürtçenin soranı lehcesınede kurtce denılıyor, zazakı lehçesine farklı bır dıl veya ırk ısmnıymıs gıbı ZAZACA denılıyor.
mahsun kırmızıgül:
-ben kürt değilim zazayım :))))))))))))))))))))
ZAZA fırat nehri etrafında yasayan ortak dilleri zazaca olan bir topluluktur
ZAZA: botanik bilimine soğan terimini kazandıran kavim. afiyetler olsun herkeslere.
bak kim dans ediyor da bayagı bi irice bi adam
zaza daha çok Kökeni konya karamandan çıkmış eski türkmen topluluklarının zamnla kürt olarak algılandığı ve kendilerini de kürt zanneden (küçük farklılıklarla) bizden birileri işte
zaza; kürtlerin ayrılmış olduğu diğer diğer gruptur konuşmaları kürtçeye nazaran farklıdır.
Zaza sözü bana; Elazığ ve yöresinde yerleşik olarak yaşayan aslen Türk kökenli bir kavmi çağrıştırıyor.Ayrıca zaza sözü bana bir jilet markasını hatırlarıyor.