Kültür Sanat Edebiyat Şiir

Müslümanlara düşen, evvela kendisini düzeltmek, cehaletten kurtarıp yetiştirmek, hakiki İslam’ın icaplarını öğrenmek, bu yolda olanlara ve yolunu şaşırmışlara yol göstermektir. “İşittik ve itaat ettik” ayeti (en-Nûr, 51) tereddütsüz, gerçek ve samimi imanın göstergesidir. Bu ayeti bütün yönleriyle iyi anlamalı ve hayatımıza uygulamalıyız. İslam`ın özünü korumalı, Onu, içinde bulunduğumuz çağa göre tâdil etmemeliyiz.

İslam, Allah Teâlâ tarafından Hz. Muhammed (s.a.v.) aracılığıyla insanlara gönderilen ilahî dindir. İslam dini, özü değişmeyen tek hak dindir. Bu din, insana dünyada huzuru, ebedi saadeti kazandırır; felaketten, sıkıntıdan ve huzursuzluktan kurtarır.

Hz. Peygamber zamanında Kur’an, sünnet, yani Peygamberin kendi uygulamaları, kıyas ve ictihad, icma-ı ümmet olmak üzere belli başlı kaynakları vardı. O zamanki Arap topluluğu çok sade ve dar sınırlı bir hayat tarzı sürdürmekte olduğundan, yönetim ve sosyal kurallarda pek sıkıntı çekilmiyordu. Arada çıkan hüküm bulma zorlukları, Kur’anla, Peygamberin uygulamaları (sünnet) ve kıyaslarla çözümleniyordu, kıyas, hakkında nas bulunmayan bir meselenin hükmünü, kur’an nassı veya sünnet ile hükmü bilinen meseleye göre açıklamaktır. Müctehitler tarafından ictihad yapılarak çıkarılan hükümler, kıyas yoluyla kitap ve sünnete dayandırılmış olur.

İslam dini kişinin bütün faaliyetlerini, onun Allah'la ve toplumla olan her türlü ilişkilerini içine almış bulunduğundan onda hukukî ve sosyal kurallar, fıkıh veya şeriat dediğimiz bir düzenlemede iç içedir. Bir başka deyişle İslam hukuku, hem din, hem sosyal yaşam ve toplum yönetimi kurallarını kapsadığından çok geniş bir hukuk sistemidir; çünkü Peygamber hem İslam dininin kurucusu hem Medine devletinin başkanı idi.

Tarih boyunca eğitim ve öğretime önem veren Müslümanlar bunun para lelinde eğitim müesseselerine de önem vermişlerdir. Peygamberimizin Medi ne'de Ashab-ı Suffa ile caminin bir bölümünde başlattığı eğitimi takip eden yıl larda uzun süre camiler birer eğitim yuvası olmuşlardır. Daha sonra Nizam-ül Mülk tarafından 1067 tarihinde Bağdat'ta yapılan Nizamiye Medresesi bugünkü manada kurulan ilk resmi eğitim kuruluşudur. Bu rada İmam- Gazali olmak üzere büyük bilginler yetişmiştir. Daha sonra Buhara, Semerkant, kahire, Kayravan, olmak üzere İslam ülkelerinde eğitim kuruluşları y ay gınlaştırmıştır.

İslam Dini'nde eğitim ve öğretim belli bir yaşla sınırlı değildir. Çocukla rın eğitimine çok önem vermenin yanında insanın eğitimini her yaşta olmasını teşvik etmiştir. Hz. Peygamber: "Beşikten mezara kadar ilim tahsil ediniz" demiştir. Gene Peygamberimiz: "İki günü birbirine müsavi olan Müslüman zarar demektedir. Bu peygamberi sözde alınacak hikmetler vardır. Burada iki günün eşitliği dahi istenmeyerek Müslümanın her gün bir önceki gününden da ha ileride olması İsteniyor.

Toplumların geleceği çocuklarının eğitim derecesi ile orantılıdır. Kutadgu Bilig yazan büyük Türk düşünürü Yusuf Has Hacib: "Çocukların iyi veya kötü olmalarına anne ve babaları sebep olur."demiştir. Çocukları yaşayacakları zamana göre eğitme konusunda da Hz. Aü: "Çocuklarınızı içinde bulunduğunuz zamandan ziyade, gelecek için hazırlayıp yetiş tiriniz. Çünkü onlar sizin zamanınız için değil, gelecek zaman için yaratılmışlar diyerek çocukları yaşayacakları zaman için eğitip hazırlamak gereğini vurgulamışlardır.

Hz. Yûsuf "Rab" kavramına şu mânayı yüklemektedir: "Ey Rabbim! Mülkten bana ve bana olayların yorumunu öğrettin."22 Demek ki "Rab", iktidar veren ve sosyal olaylarm yorumunu öğretendir. Böylece Rab kelimesinin siyâsî ve öğretim boyutu, ya da mânâsı ortaya çıkmış olmaktadır. Yüce Allah , Rablık sıfatı gereği Hz. Yûsufu'u yetiştirirken, ona sosyal olguların ve olaylarm yoru munun nasıl yapılacağını öğretti. Bu bir öğretim faaliyetidir.

"Rab" kavramının içinde, öğretmek, eğitmek ve geliştirmek anlamları vardır. Bütün bunların bilgi ile olacağı gerçeği de ifade edilmiş olmaktadır. "Rab" kavramının eğitim ve öğretim manası ele almmca, şu soruyu sormamız gerekiyor: İnsan, kendi şahsiyetini ve bilgiyi ne ile geliştirir? Bu sorunun cevabını şu âyette bulmaktayız: "Öğretmekte ve okuyup okutmakta olduğunuz kitap saye sinde Rabbânîler olun."

Yüce Allah (C.C.) Peygamberlerine gönderdiği vahiy yoluyla yarattığı in sanın eğiticisi olmuştur. Bu sebeple Kur'an-ı Kerim'in ilk ayeti, Yüce Allah'ın Peygamberine ilk hitabı "Oku" emri olmuştur. Alak suresinin başında yer alan ayetlerde "Seni yaratan Rabbinin adıyla oku. O insanı kan pıhtısından yarattı. Oku Rabbin, nihayetsiz kerem sahibidir. O kalemle yazmayı öğretendir. İnsana bilmediği şeyleri o öğretti."4 buyurmuştur. Ayrıca Kur'an-ı Kerim'de Allah Teala'mn Hz. Adem'e bütün isimleri öğrettiği^ Davut Aleyhisselam'a zırh-elbise sanatını öğrettiği6 zikredilmektedir. Esasen Yüce Allah'ın bir İsmi ve sıfatı olan "Rab" kelimesinin terbiyeci-eğİtİmci anlamına geldiğini göz önünde bulundu rursak Rabbimizin eğitim-öğıetime ne büyük Önem verdiğini daha iyi anlamış oluruz.