Kültür Sanat Edebiyat Şiir

Osman Sultan 19.04.2010 - 10:21

NUREDDIN MAHMUD ZENGÎ SELÇUKLU ATABEGLERINDEN. KÜNYESI EBÜ’L-KÂSIM MAHMÛD BIN İMÂDEDDÎN ZENGI’DIR. 1118’DE MUSUL’DA DOĞDU. MUSUL VE HALEB ATABEGI İMÂMEDDÎN ZENGI’NIN OĞLUDUR. İYI BIR EĞITIM VE ÖĞRETIM GÖREREK, İSLÂM TERBIYESIYLE YETIŞTIRILDI. GENÇLIĞINDEN ÎTIBÂREN BABASININ SEFERLERINE KATILARAK KUMANDANLIK VASIFLARINI GELIŞTIRDI.
BABASI İMÂMEDDÎN ZENGI’NIN 1146’DA ÖLDÜRÜLMESINDEN SONRA MUSUL ATABEGLIĞI OĞULLARINDAN SEYFEDDÎN GÂZI ILE NÛREDDÎN MAHMÛD ARASINDA PAYLAŞILDI. SEYFEDDÎN GÂZI MUSUL MERKEZ OLMAK ÜZERE FIRAT NEHRININ DOĞUSUNDA KALAN YERLERI ALIRKEN, NÛREDDÎN, HALEP MERKEZ OLMAK ÜZERE FIRAT NEHRININ BATISINDA KALAN YERLERI ALDI.
BU SIRADA ZENGI’NIN ÖLÜMÜNÜ FIRSAT BILEN HAÇLI LIDERLERINDEN İKINCI JOSCELIN, BIR KISIM HIRISTIYAN HALKLA ANLAŞARAK URFA’YI ELE GEÇIRMEYE MUVAFFAK OLDU. NÛREDDÎN MAHMÛD, BU HABERI DUYUNCA SÜRATLE GELEREK KALEYI TEKRAR ELE GEÇIRDI. İHÂNET EDEN HIRISTIYANLARI CEZÂLANDIRDI. HALEP BÖLGESINE HÂKIM OLUP, HIRISTIYANLARIN ELINDEKI KEFERLÂSA VE ARTAK’I ALDI.
1148’DE SEYFEDDÎN GÂZI MUSUL’DA VEFÂT EDINCE BÂZI KOMUTANLAR NÛREDDÎN’IN ATABEG OLMASINI ISTEDILER. FAKAT, KUTBEDDIN MEVDÛD, ATABEG OLDU.
SINCAR VÂLISI, NÛREDDÎN’I DÂVET EDEREK ŞEHRI TESLIM EDINCE, MEVDÛD ORDUSUYLA HAREKETE GEÇTI. FAKAT IKI KARDEŞ ARASINDAKI ANLAŞMAZLIK BARIŞ ILE NETÎCELENDI. NÛREDDÎN, HUMUS VE RAKKA’YI ALIP SINCAR’I KARDEŞINE VERDI (1149) . BU TÂRIHTEN ITIBÂREN IKI KARDEŞ, HAÇLILARA KARŞI MÜSLÜMANLARI BIRLEŞTIRMEK IÇIN ÇALIŞTI. NÛREDDÎN, ANTAKYA TOPRAKLARINI ZAPT ETTI. HARIM CIVÂRINI YAĞMALATIP, İNNIB KALESINI KUŞATTI. SIRA ILE HARIM’I VE FÂMIYE KALESINI ALDI. MEVDÛD DA NÛREDDÎN’IN BU MUHÂREBESINE KATILDI. 1153’DE HIRISTIYANLARDAN ASKALAN’I ALDI. ASKALAN’I KAYBEDEN HIRISTIYANLARIN ŞAM’A YÖNELMELERI ÜZERINE ŞAM’I EMIR MUCIRÜDDÎN’DEN ALARAK KENDI TOPRAKLARI ARASINA KATTI (1154) . ESEDIDDÎN ŞIRKÛH’U ŞAM VÂLISI YAPTI VE HAÇLILARIN SALDIRILARINI BERTARAF ETTI. SONRA MISIR IŞLERIYLE ALÂKADAR OLMAYA BAŞLAYAN NÛREDDÎN ZENGI, ŞIRKÛH VE YEĞENI SELÂHADDÎN EYYÛBÎ’YI MISIR’A GÖNDERDI. 1164 YILINDA HARIM’I YENIDEN HAÇLILARDAN ALDI. 1169 YILINDA ŞIRKÛH, MISIR’DA HÂKIMIYETI ELE GEÇIRDI. SELÂHADDÎN EYYÛBÎ, NÛREDDÎN ZENGI’NIN EMRIYLE 1171 YILINDA FÂTIMÎLERI TAMÂMEN ORTADAN KALDIRDI.
1173 YILINDA ANADOLU’YA GIREN NÛREDDÎN ZENGI, İKINCI KILIÇ ARSLAN’A ÂIT BÂZI KASABALARI ELE GEÇIRDI. BU ESNÂDA BAĞDAT ABBÂSÎ HALÎFESI KENDISINE MUSUL, ELCEZIRE, İRBIL, HILÂT, SÛRIYE, MISIR VE KONYA HÜKÜMDÂRLIĞINI TASDIK ETTIĞINI BELIRTEN BIR MENŞÛR VERDI. FAKAT ÇOK GEÇMEDEN SULTAN NÛREDDÎN ZENGI, ŞAM’DA VEFÂT ETTI (1174) . KENDI YAPTIRDIĞI NÛRIYE MEDRESESINE DEFNEDILDI. 1147-1149 YILLARI ARASINDA GERÇEKLEŞEN İKINCI HAÇLI SEFERLERINI NETÎCESIZ BIRAKAN İSLÂM KAHRAMANLARINDAN BIRI OLAN NÛREDDÎN ZENGI, KURDUĞU EĞITIM KURUMLARI, SOSYAL TESISLER VE YAPTIĞI ÎMÂR FAALIYETLERININ YANINDA, GÜÇLÜ BIR DEVLET KURUCUSU OLAN SELÂHADDIN EYYÛBI’YI YETIŞTIRMESIYLE DE TANINMAKTADIR. HALEP, ŞAM, HAMA, HUMUS, BAALBEK, MENBIC VE DIĞER ŞEHIRLERDE BÜYÜK MEDRESELER, CÂMILER, IMÂRETLER, KERVANSARAYLAR, HASTÂNE VE DÂR-ÜL-HADÎSLER YAPTIRDI. MASRAFLARIN KARŞILANMASI, TÂMIRÂTI VE YAŞATILMASI IÇIN BÜYÜK VAKIFLAR BIRAKTI. ŞAM’DA YAPTIRDIĞI BÜYÜK HASTÂNE, DEVRIN EN MEŞHUR MÜTEHASSIS DOKTORLARININ HIZMET VERDIĞI BIR SAĞLIK MÜESSESESIYDI. HADIS ÜNIVERSITESI MÂHIYETINDEKI ILK DÂR-ÜL-HADÎSI O KURDU VE PEK ÇOK KITAP VAKFETTI. RASADHÂNE KURDURARAK, GÜNEŞ SAATI YAPTIRDI. DINDÂR OLUP, ILIM ADAMLARININ HÂMISIYDI. KARARGÂHINDA DAHI KUR’ÂN-I KERÎM OKUTUP, HÜRMETLE DINLERDI. ÜLKESINI ADÂLETLE IDÂRE ETTIĞI IÇIN“MELIK-ÜL-ÂDIL” LAKABIYLA TANINDI. HAFTADA IKI GÜN HALKIN HUZÛRUNA ÇIKARAK ŞIKÂYETLERI DINLERDI. HAKSIZLIKLARIN ÖNÜNE GEÇMEK VE DEVLETIN MENFAATLERINI KORUMAK IÇIN, HASSAS BIR HABER ALMA TEŞKILÂTI KURDU. HABERLEŞMEDE GÜVERCINLERDEN DE FAYDALANDI. KENDISININ VE ÂILE ÇEVRESININ IHTIYAÇLARINI, IHSANLARINI, ŞAHSÎ MALINDAN KARŞILARDI. GANÎMETTEN, ÂLIMLERIN HELÂL DEDIKLERINDEN BAŞKASINI ALMAZ, ALTIN, GÜMÜŞ KULLANMAZ VE IPEK GIYMEZDI.