Kültür Sanat Edebiyat Şiir

????? 06.01.2021 - 09:27

Teşekkürler

Donna Quixote 05.12.2011 - 12:20

M. 483 yılında Ak-Hunlar tarafından mağlûp edilerek yıllık vergiye bağlanan Sâsânîler'i bu sırada geçirdiği dinî-sosyal bir sarsıntı ülkelerini ihtilâle sürükler. Bu Mazdek isyanı idi. Zerdüşlükten ilham alan Mazdek, Mani inancındaki ikili telâkki (ışık-karanlık, iyilik-kötülük mücadelesi) üzerine, o tarihlerde yorulan ve iktisadî darlık içine düşen topluluğu ıslah etmek iddiası ile, sosyal huzursuzluk etkenlerini de ekleyerek, düşüncelerini yaymağa başladı. Buna göre insanların saadetini bozan iki unsur: servet ve kadın, herkesin ortak malı olarak kabul edildiği takdirde yeryüzünde kötülük kalkacaktı. Bu o zamanlar ilkel komünist propaganda neticesinde servet sâhipleri ve âile müessesesine karşı kışkırtılan halk, Mazdek ve müritleri tarafından ayaklandırıldı. Asîller ve din adamları öldürüldü. Kadınlar tecavüze uğradı, evler, konaklar yağmalandı ve tahrip edildi. Devletin sıhhat kazanacağı hususunda Mazdek’e inanmak gafletini gösteren Şah Kavad (M. 488-531) de hapsedilmişti, fakat o kaçmak imkanını bularak komşu Ak-Hunlar’a sığındı. İran’da olup bitenleri yakından takip eden Ak-Hun hükümdarı, insanlık yararına hiçbir şey göremediği Mazdek hareketini kırıp yok etmek için, Kavad’ı 30 bin kişilik Hun süvâri birliği başında İran’a gönderdi (M. 499) .
Bu suretle Şah ihtilâli bastırdı ve hâdiselerin gelişmesinden felâketi anlayan halkın da yardımı ile Mazdek ve taraftarları yakalanarak idam edildi.

mazdek isyanını tarihteki ilk kominist ayaklanma olarak niteleyen zihniyeti mikroskopta incelemek gerekir.