Peygamberin tebliğ usulü..

Peygamberler vahye muhatap olma anlamında bir ayrıcalığa sahip değildir. Onların her hareketini Allah vahiyle kontrol altına almıştır. Hz. peygamberde tevhit mücadelesinin her adımını vahyin ışığı altında Allahın tevhit mücadelesinde koyduğu yoldaki işaretlere uymak zorundadır. Aşağıda peygamberin tebliğinin temel ilkelerini bu esas kaynak ışığında belirtmeye çalıştık. Şunu ifade etmek gerekir ki peygamberin varisi olan davetçilerde başarılı olmak ve Allahın rızasını kazanmak için aynı ilkelere muhataptır.
• Peygamber affedici bir insandı.
‘Sen affetme yolunu tut. Uygun olanı emret, bilgisizlere aldırış etme.’Araf–199
• Peygamber yumuşak sözlü idi.
‘ ona yumuşak söz söyleyin ki, öğüt alsın ve ya korksun.’Ta-ha 44
• Peygamber başkaldıranlara aldırmaz.
‘Sana başkaldırırlarsa, ben sizin yaptıklarınızdan uzağım de.’ Şuara 216
• Peygamberler tebliğe en yakınlarından başlar.
‘En yakın olan kabileni uyar’ Şuara 214
• Peygamber inanlara kanadını gerip sahip çıkar.
‘Sana inananlara ve uyanlara kanadı indir’ Şuara 215
• Peygamberler insanları inanmaya zorlayamaz.
‘Rabbin dileseydi yeryüzünde bulunanların hepsi inanırdı. Öyle iken sen insanları inanmaya mı zorlayacaksın’ Yunus 99
• Peygamber inançlara sövmemeyi emrediyor.
‘Onların Allahtan başka yalvardıklarına (putlarına) sövmeyin ki onlarda bilmeden aşırıya gidip Allaha sövmesinler’ Enam 108
• Peygamber inanmayanlardan mesul değildir.
‘… İnanmayanlara ben sizden sorumlu değilim de.’ En’am 66
• Peygamber inanmayanları hesaba çekmiyor sadece öğüt veriyor.
‘Sakınanlara (inananlara) kâfirleri hesaba çekmek düşmez. Onlara düşen sakınmaları için (kâfirlere) Öğüt vermektir. En’am 69
• Peygamber ve müminler Allahın ayetleriyle alay eden kişilerle aynı yerde bulunamaz.
‘Ayetlerimize sataşanları gördüğün zaman başka bir söze dalmalarına kadar onlardan yüz çevir, onlarla oturma’ En’am68
• Peygamber kötülüğü iyilikle savmayı düstur haline getirmiştir.
‘İyilikle kötülük bir değildir sen kötülüğü en güzel biçimde sav, o zaman seninle arasında düşmanlık bulunan kişinin sıcak bir dost gibi olduğunu görürsün.’Fussilet 34
• Peygamber öğüt verdikten sonra muhatabı zorlamıyor.
‘Sen sadece öğüt vericisin. Sen onlara zor kullanacak değilsin.’Gaşiye 21–22
• Peygamber tebliğini hikmet ve güzel öğütle yapıyor.
‘Rabbinin yoluna hikmet ve güzel öğütle çağır.’ Nahl 125
• Peygamberin tebliğ ve tartışma üslubu edep dâhilinde idi.
‘Onlarla en güzel biçimde tartış.’Nahıl 125
• Peygamber tebliğ ederken şeytanın kışkırtmasından Allaha sığınıyor.
‘De ki: Rabbim şeytanların kışkırtmalarından sana sığınırım ve onların bana yanaşmalarından sana sığınırım.’Kadr 98
• Peygamber ehli kitabı(haksızlık yapanlar hariç) tevhitte birleşmeye çağırıyor.
‘Ehli Kitapla –Onlardan haksızlık yapanlar hariç – ancak en güzel biçimde tartışın ve onlara: ‘Bize indirilene ve size indirilene inandık, bizim tanrımızda sizin tanrınızda birdir. Biz ona teslim olmuşuzdur.’deyin. Ankebut 46
• Peygamber Allahın rahmetinden dolayı insanlara yumuşak davranıyor ve dua ediyor.
‘(Ey Muhammet) Allahın rahmetinden ötürü sen onlara yumuşak davrandın. Eğer kaba ve katı yürekli olsaydın çevrenden dağılırlardı. Onları affet, onlara bağış dile (dua et) .Ali’imran 159
• Peygamber her hangi bir iş yaparken insanlara danışıp istişare yapıyor.
‘İş hakkında onlara danış. Fakat karar verdiğin zaman Allaha güven.’ Ali’imran 159
• Peygamberler iyi ve kötüyü ortaya net biçimde koymuştur.
‘Dinde zorlama yoktur. Doğru olan eğri olandan ayrışıp belirmiştir.’Bakara 256
• Peygamber insanları uyarıyor ve akıbetlerini haber veriyor.
‘… Sen rabbine çağır sen doğru yol üzeresin, seninle tartışanlara Allah yaptıklarınızı çok iyi bilir, ayrılığa düştüğünüz şeyler hakkında kıyamet günü aranızda hüküm verecektir. De.’ Hacc 69
• Peygambere ve ona tabi olanlara Allahın hükmünde batılla uzlaşma yok.
‘Böylece biz Kuranı Arapça bir yasa olarak indirdik. Sana ilim geldikten sonra onların hevalarına uyarsan Allaha karşı ne bir himayecin nede bir koruyanın bulunur.’ Ra’d 37
• Peygamberin hidayet konusunda bir dâhili yoktur hidayet Allah tandır.
‘ (Ey Muhammet) Sen sevdiğini doğru yola eriştiremezsin, ama Allah dilediğini doğru yola eriştirir. Doğru yolda olanları da en iyi o bilir.’ Kasas 56
• Peygamber insanlara olan şefkatinden dolayı inanmayanlara üzülüyor.
‘ (Ey Muhammet) Bu söze (Kurana) inanmazlarsa, herhalde onların ardından üzüntüden kendini tüketeceksin.’Kehf 6
• Peygamber anlattıklarından dolayı bir karşılık ve ücret beklemez.
‘(Ey Muhammet) De ki: buna karşılık sizden bir ücret istemiyorum. Kendine iş çıkaranlardan da değilim.’ Sad 86
• Peygamberin misyonu.
‘ Nitekim size ayetlerimizi okuyan, sizi arındıran, size kitabı ve hikmeti ve bilmediklerinizi öğreten bir elçi gönderdik.’Bakara 151
• Peygamber evrensel bir rahmettir.
‘ (Ey Muhammet) Biz seni ancak âlemlere rahmet olarak gönderdik.’Enbiya 107
• Peygamber aydınlatıcı bir ışıktır.
‘Ey peygamber, biz seni tanık, müjdeci, uyarıcı, Allahın izniyle ona çağıran ve aydınlatan bir ışık olarak gönderdik.’Ahzab 45–46

YUSUF AYGÜN/İLAHİYATÇI