Kültür Sanat Edebiyat Şiir

Mevsimler

Yer'in kendi ekseni etrafında bir gün süren dönmesiyle oluşan düzleme 'Ekvator düzlemi' diyoruz. Yer'in Güneş etrafında yaklaşık 365 gün 6 saat süren dolanımıyla oluşan düzleme de 'Ekliptik düzlemi' diyoruz. Bu iki düzlem arasındaki açı, Ekvator düzlemine göre 'Ekliptiğin eğimi'ni (e) gösteriyor ve günümüzde bu açı yaklaşık olarak 23.4°.

Ekliptik düzlemi ile Ekvator düzlemi arasındaki bu açısal fark sayesinde, 'mevsim' dediğimiz farklı iklim koşulları oluşuyor. Ekliptiğin eğimli olması yüzünden, Yer'den baktığımızda, öğle vaktinde Güneş'in ufuk çizgisi üstünde ulaştığı en yüksek nokta yılın her günü değişmektedir. Öğle vakti Güneş'in büyük meridyen dairesinden geçtiği anki bu yüksekliği, ülkemizin de bulunduğu Kuzey yarımkürede, en büyük değerine Haziran ayının ikinci yarısında ulaşır. Öğle vaktinde Güneş'in ufuk çizgisinden yüksekliğinin en az olduğu zaman da Aralık ayının ikinci yarısına rastlar.

Pratik olarak, eğer bulunduğumuz coğrafi enleme (j) ve Güneş'in Gök Ekvatoruna olan dikey uzanımına da (d) dersek, ufukta Güneş'in ulaşabileceği en yüksek noktanın yüksekliğini (h = 90° - j + d) olarak tanımlayabiliriz. Haziran ayının yaklaşık 20.-21. günlerinde Güneş Yengeç burcuna girerken - yani Ekliptik boylamı 90° olduğunda - deklinasyonu ekliptiğin eğimine eşittir. Dolayısıyla, Güneş'in bu sırada meridyen geçişi yüksekliği örneğin 41° Kuzey enlemindeki İstanbul için 72.4° gibi oldukça büyük bir değere ulaşır. Diğer yandan, Aralık ayının yaklaşık 21.-22. günlerinde Güneş Oğlak burcuna girerken - Ekliptik boylamı 270° olduğunda - deklinasyonu bu kez ekliptik eğimine eşit ama Gök Ekvatorunun altındadır. Dolayısıyla, Güneş'in bu sırada meridyen geçişi yüksekliği İstanbul için 25.6° gibi en düşük değerine ulaşır. Böylece, Haziran'daki değer ile Aralık'taki değer arasındaki yaklaşık 47°lik fark yüzünden, Yaz aylarında günün gündüz süresi gece süresinden daha uzundur ve tersine Kış aylarında da gece süresi gündüz süresinden uzun olur.

Yer'in Güneş çevresinde dönerken geldiği bu iki özel noktaya Yaz ve Kış Başlangıcı denir. Eskiden, Güneş'in bu andan sonraki günlerde daha fazla yükselmediği veya alçalmadığını gören astronomlar, bu anlara Latince 'Solstitium = Güneş'in durması' demişler. Günümüz astronomisindeki 'solstice' deyimi de buradan türemiş.

Mevsimlerle ilgili diğer iki nokta da, gece ile gündüzün eşit uzunlukta olduğu anlardır. İlkbahar ve Sonbahar noktalarında, yani Gök Ekvatoru ile Ekliptik Çemberi'nin kesiştiği noktalarda, Güneş'in deklinasyonu sıfır olur. Bu noktaların ilkinde Güneş Koç burcuna girer, ikincisinde de Terazi burcuna girer. Astronomide 'equinox' denilen bu noktalara, eskiden Latince 'eşit gece' anlamına gelen 'Aequinoctium' derlermiş.

Mevsimlerde görülen iklim farkları, Güneş'in ufuk çizgisinden ne kadar yüksek ve bu çizginin üstünde ne kadar uzun süre kaldığı ile ilgilidir. Doğanın ve dolayısıyla havanın ısınması için Güneş'in enerjisine gereksinimi olduğunu düşünürsek, iklimin en çok neye bağlı olduğunu tahmin edebiliriz. Refraksiyon gibi detayları dikkate almaksızın, pratikte şu basit formül ile, herhangi bir yerde ve gündeki gündüzün ve gecenin uzunluğunu saat cinsinden yaklaşık olarak bulabilirsiniz:

Gündüz süresi = (2 × arccos [ - tan (j) × tan (d) ]) / 15 ve Gece süresi = (24 saat) - (Gündüz süresi)

Bu formüle göre, örneğin 20-21 Haziran'da Güneş'in deklinasyonu Ekliptiğin eğimine eşit olduğunda (d = e = 23°26') , coğrafi enlemi (j = 41°K) olan İstanbul'da Güneş'in ufkun üstünde kaldığı, yani gündüz dediğimiz sürenin yaklaşık 15 saat olduğunu buluruz. Diğer bir deyişle, yaz saati uygulamasını da dikkate alırsak, bu sırada İstanbul'da Güneş yaklaşık olarak saat 05:30'da doğup 20:30'da batacaktır. 21-22 Aralık'taki duruma baktığımızda da görürüz ki, bu sırada Güneş'in deklinasyonu Ekliptiğin eğiliminin ters işaretlisi olduğundan (d = -e = -23°26') , gündüz süresi yaklaşık 9 saat kadardır. Yani, sabah yaklaşık 07:30'da doğan Güneş, akşam yaklaşık 16:30'da batar.

Yine bu formüle göre, Güneş'in deklinasyonunun sıfır olduğu İlkbahar ve Sonbahar noktalarında, arccos(0) =90° olacağından, yeryüzünün herhangi bir yeri için gündüz süresi 12 saat ve gece süresi de 12 saat olarak bulunur.

Halk arasında, mevsimleri gündüz süresinin uzunluğuna göre tanımlama alışkanlığı vardır. Ancak, astronomide mevsimler sadece Güneş'in deklinasyonuna göre tanımlanır. Ekliptiğin eğimine e dersek: İlkbahar mevsiminde nümerik olarak Güneş'in deklinasyonu 0° ile e arasındadır. Ardından gelen Yaz mevsiminde Güneş'in deklinasyonu e ile 0° arasında kalır. Sonbahar mevsiminde deklinasyon 0° ile -e arasındadır. Kış mevsiminde de -e ile 0° arasında olur.

Ancak, örneğin Güneş'in Yer'in kuzey yarımküresini en çok ısıttığı ve gündüz süresinin en uzun olduğu dönemi Yaz olarak nitelersek, bu tanıma en uygun dönemin 5 Mayıs - 7 Ağustos arasında bulunduğunu görürüz. Yine aynı kriterle, soğuk ve uzun geceleri olan dönem diye adlandırdığımız Kış için en uygun zaman 7 Kasım ile 4 Şubat arasındadır.

Astronomik anlamda mevsimler Yer'in Kuzey veya Güney yarımkürelerine göre değişmez. Fakat, ısı ve aydınlık süre açısından, Güney yarımküre Kuzey'in tersine etkileneceği için, örneğin biz yılbaşında havanın genellikle soğuk olacağını zannederiz, oysa Avustralya'da insanlar yeni yıla girerken sıcaktan bunalırlar. Keza, bizim deniz mevsimi dediğimiz yaz tatilinde de örneğin Arjantin'de insanlar palto ile dolaşırlar.

aşk anlamı belirsiz ilk bakışta tutunmak sanki ona öle bi tutunursunki artık hep onu düşünürsün bide onu sevdiğini öğrennince onu hep gördüğünde yüzüne baktığında yüzün kızarır........

sonbahar o sarı yaprakların düştüğü
o göğün inim inim inleği şimşek
yağmurların o küçük küçük dökülüşü
ve....
yazın bittiğinin habercisi göçmen kuşlar........................... :) :) :) :(

güzel bir dizeye benziyor.ama biraz abartmışlar gibi geldi bana ama yinede güzel bir dizi.

MODA tek kıyafetlerle sınırlı kalmıyo tabi abartılıı takılarda içinde bu kış en çok kapalı renkler tutulur herhalde...

ABECE'nin ilk harfi olan bulunduğu sözcük ile vurgusuna göre derecesi artan acıma kırgınlık güveniklik kızgınlık anlatan harfdir.

misafir her zaman diken üstündedir ve çok kalırsa bıktırır.Tabiki çok kalan misafir istenmez misafiri kovacak halimiz olmadığına göre.