Kültür Sanat Edebiyat Şiir

  • Töles Boyları22.12.2015 - 12:08

    Töl: döl ve oğul /Töles, tölüt, Teleüt
    (S) ve (t) harflerinin ismin sonuna gelen çoğul takıları olduğu anlaşılıyor. Sanırım töl/oğul kelimesiyle ilgili olarak gelişmiş bir ifade. Yani, Teleüt/töles=döller, oğullar
    ---

    ok kökünden gelen boy/kol anlamındaki (oğul ile de ilgili olan) oğuz kelimesi ve benzerlerinde görülen Türklere mahsus boy adlandırma mantığından hareketle; Hunlar döneminden Göktürklerin kuruluşuna kadar Orta Asya'da yaşayan boy birliklerinin genel adı olan (günümüze kadar da küçük boy ve kabile adı şeklinde yaşayagelen) Töles/teleut/tölüt gibi varyantları bulunan kelimenin, töl=döl, oğul köküne z/t çoğul ekleri gelmek suretiyle oluşmuş döller, oğullar dolayısıyla boylar anlamını içeren töl-et, töl-üz şeklinde okunmuş yada söylenmiş bir ifade olduğunu düşünüyorum.
    Ayrıca
    (zayıf bir ihtimal olmakla birlikte) kelimenin Türk kelimesiyle ilgisi bulunabileceğini düşünüyorum.
    Töles(tölet) kelimesindeki ilk hecede 'töö-tee' ikinci hecede 'lee/löö/leü' şeklinde uzatmaların bulunması. arada kaynamış g/k türü bir sesin yada seslerin olabileceğini;
    (r) ve (l) seslerinin türkçe şive ve ağızlarda (ş) ile ve ayrıca birbiri ile yer değiştirebildiğini düşünürsek töl/tül kökü tör, tür şeklinde de okunabilir. Uzatmaya sebep olması muhtemel (g/k) sesi, (L) ye dönüşen r ünsüzüyle yer değiştirebilir. (buna ses göçmesi deniyor ve sıkça görülebiliyor-kelebek/kebelek’te olduğu gibi) Böylelikle ismin türü(k) yada törük’ün çoğul hali ile de ilgili bulunması mümkün olabilir.
    sonuna çoğul ekleri (t/z(s) getirilmek suretiyle ses değişimleriyle töles/tölet/tölüte dönüşmüş de bulunabilir
    (türügüt-türüküt iken tülüüt yada tülüüz/s gibi)