© Copyright Antoloji.Com 2016. Bu sayfada yer alan bilgilerin her hakkı, aksi ayrıca belirtilmediği sürece Antoloji.Com'a aittir. Sitemizde yer alan şiirlerin telif hakları şairlerin kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Sitemiz hiç bir şekilde kâr amacı gütmemektedir ve sitemizde yer alan tüm materyaller yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla sunulmaktadır.
Eski Roma eğlencesi olan 'Gladyatör Dövüştürme' sahnesi belleğimizdedir. Dövüşçünün bir elinde kalkan, ötekşnde de 'külünk' dediğimiz GÜRZ vardır. Bu gürz, saplı gülledir. Ayrıca güllenin yüzeyi, çivili biçimde delici özellikte yapılmıştır.
*Nadir Şener Hatunoğlu: matematikçi-bilim uzmanı*
TOY; düğün, şenlik demektir. Bugün Kafkasya Türkçesi'nde geçerlidir. Bizde de Kars, Erzurum yöresinde sık kullanılır. Hatta bir de deyim yakıştırılmıştır:
' Toy gününü bırakmış, dolu (yağış) günde gelmiş.' Anlamı açık.
Azerbaycan ve Erzurum-Kars yöresinde bir de türkü vardır:
'Elinde maşa
'Gider ataşa.
. . . .
Elinde boya,
Gidiyor TOY'a, Menşure Hanım.
*Nadir Şener Hatunoğlu: matematikçi-bilim uzmanı*
Parça ya da kuşbaşı olarak pişirilen etlerde çiğnenmesi, öğütülmezi zor olan parçaya ÇINDIR adı verilir. Göçer dostumun birinden, buna ilişkin bir deyim duymuştum; ancak belleğimde değil. Yalnız, 'çıyındır' dediği net aklımda.
*Nadir Şener Hatunoğlu: matematikçi-bilim uzmanı.
Dokuma el bezi, küçük havluya peşkir denmekte. Ancak nedense, 'Maça Kızı' oyununda hiç el almamak ya da el vermemek durumuna da 'Peşkir' gitti denmekte.
Genellikle yüksek devlet memurlarının (bakan, vali vb.) yardımcısı olan kimseler topluluğuna 'maiyet' adı verilir. Yeni kaymakam olan gençleri, önce 'maiyet memuru' olarak valinin yanına tayin ederler.
Hayvan yemine ALAF adı verilir. Soğuk bölgelerimizde hayvanlar kış boyunca ahırda tutulurlar. Beslenme ahırda yapılır. Yem verme vakitlerinden biri de yatsı vaktidir. Baba oğluna anımsatır: 'İneklerin alafını verdin mi? '
Osmanlı dönemindeki 'ULUFE' sözcüğü de insanlar için kullanılırdı. Yeniçerilere 'ulufe' (para) dağıtılırdı.
*Nadir Şener Hatunoğlu: matematikçi- bilim uzmanı*
Keten bitkisinin ipliklerinden ve kıldan, üç boy çuval üretilir. En büyüğüne 'haral' denir. Orta boya çuval, en küçüğüne de TELİS denir. Ancak normal boydakine de telis denildiği olur.
Giysilerde, özellikle alt bölüm giysilerinde aşırı bolluk, dökümlü olmak. Mecazi olarak da yakışıksız, biçimsiz olarak anlam yüklenmiştir. Kafkasya Türkçesinde 'şıltık' olarak kullanılır. Bir şiirde de (belki anonim) şöyle geçer:
'Şalvarı şaltak Osmanlı,
' Eyeri kaltak Osmanlı.
*Nadir Şener Hatunoğlu: matematikçi-bilim uzmanı*
Harman savrulup da daneler (taneler değil) ayrılınca, harmanın kenarına yığılır. İşte bu arpa, buğday yığınına TEC adı verilir.
Bu sözcükle ilgili, çok güzel bir de türkümüz var; biliyorsunuz:
'Arpa, buğday tec olur,
'Güzeller güleç olur.
'Meyil verme güzele;
'Ayrılması güç olur.
*Nadir Şener Hatunoğlu: matematikçi-bilim uzmanı
Üst üste ya da yanyana konulan kumaş parçalarının, (dikiş makinesinde kaymasını önlemek için) geçici olarak, iri aralıklarla dikilmesi durumudur. Teğellemek, geçici dikmek. Elbise provalarında böylesi dikiş yapılır. Bu sözcükle ilgili bir de Türkçe deyimimiz vardır.
Bir işin bitmesini, tartışmanın karar aşamasını beklemeden, acele edip gidenler için şöyle denir: 'Hiç beklemedi; teğeli giygi...' Yani kaçtı...
*Nadir ŞENER HATUNOĞLU: matematikçi-bilim uzmanı*