Simgelerle örülü bir edebiyat akımı. Türk edebiyatı ile tanıştıran Cenap Şehabettin olmakla birlikle, edebiyata ustalıkla uygulayan Ahmet Haşim olmuştur...
Şiirdeki gerçekçiliğe (parnasizm) tepki olarak 1880′ li yıllarda Fransa’da doğmuştur. 1885 ve 1902 yılları arasında da en verimli dönemini yaşamıştır. Deneysel bilimlerin gelişmesi, doğayı ve insanı maddesel, somut gerçekçiliğiyle kavrama düşüncesi sanatta “gerçekçiliği” doğurmuştu. Gelinen bu aşamanın toplumsal ve sanatsal boyutu, insanı mutlu etmeye yetmedi. Tersine, bunalıma sürekledi. Sanatta da “idealist felsefe”ye dayalı bir arayış başladı. Bu arayışın sembolizme yönelik İlk durağı Dekadizm (çöküşçülük) oldu. önderliğini Fransız ozan, Jules Laforque yaptı. Hareket, toplumsal ve sanatsal alanda başkaldırıyı, yerleşik beğenileri değiştirmeyi, karamsarlığa, hayal ve duyarlığa yer vermeyi amaçlar. Bu anlayışa sahip sanatçılar, sonradan sembolizm (simgecilik) akımı için de yer aldılar. Alman filozofu Schopenhaur’ın dünyayı “hayali ve gizemli olgular’* oiarak gören idealist felsefesi sembolizmin düşünsel kaynağını oluşturmuştur.
Sembolizmin Özellikleri:
1. Sembolizm, şiire duygu ve hayali getirmesi yönüyle romantizmle benzerlik taşır. Diğer benzer yan her iki akımın da öznel oluşudur. Bu benzerliklere karşın sembolistler, kendilerinden önceki tüm şiir anlayışlarına karşı çıkmışlardır. 2. Sembolistler, dış dünyanın görüntülerini somut nesnel gerçeklikleriyle değil de; bu görüntülerin sezgilerinden, izlenimlerinden yansıyan niteliklerini şiire aktardılar. Duyguların, dış dünyayı ancak olduğu gibi değil, onu değiştirerek ulaştırabileceğini düşündüler. 3. Sembolist ozanların doğa görüntülerini yarı aydınlık ortamlar oluşturur: sararmış yapraklar, akşamın alacakaranlığı, durgun göller, kızıl gün batımı, ayışıklı geceler.,,Bu görüntülerde net değil, neredeyse, tül bir perdenin ardından yansıyan biçimiyledir. 4. Sembolistler, sembol ve mecazlarla dolu kapalı bir anlatımı seçtiler. Herkesçe farklı algılanabilecek yorumlanabilecek şiiri hedeflediler. 5. Sembolizmin şiir anlayışı: sözcüklerle yapılmış bir beste olarak gördüklerinden, şiirde müzikselliğe önem verdiler. Ölçü, uyak biçimsel özellikleri ikinci planda düşündüler. Şiirdeki müziği özle biçim arasında bir uyum öğesi oiarak gördüler. 6. Sembolistler “sanat için sanat” görüşüne bağlı kalarak toplumsal, siyasal sorunlara uzak durdular. 7. Sembolizmin ilkelerini, kuramını. Stephen Mallarme oluşturmuş, bildirgeyi ise Jean Moreas yayımlamıştır. Sembolizmin öncüsü ise. bu akımın ortaya çıkışından önce ürünler veren Charles Boudelaire’dir. 8. Sembolizm şiir akımlarından biridir.
Sembolizmin Önemli Temsilcileri:
Charles Baudelaire - şiir Stephane Mallerme - şiir Paul Verlaine - şiir Arthur Rimbaud - şiir Paul Valery - şiir Maunce Maeterlinck - tiyatro
Sembolizmin Türk Edebiyatındaki Temsilcileri:
Cenap Şehabettin - şiir Ahmet Haşim - şiir
Önemli Not:
Ahmet Hamdı Tanpınar, Ahmet Muhip Dranas, Cahit Sıtkı Tarancı.. gibi şairlerde de yer yer sembolist akımdan etkilenmeler görülür. Bu akımın ortaya çıkışından önce, Divan şiirinde Şeyh Galip (1757-1799) in yazdığı kimi şiirlerin simgeciliğe uygun düştüğü söylenebilir.
Sembolist Şiir Örnekleri
İÇE KAPANIŞ
Derdim, yeter, sakin ol, dinlen biraz artık; Akşam olsa diyordun, işte oldu akşam; Siyah örtülere sardı şehri karanlık; Kimine huzur iner gökten, kimine gam. Bırak, şehrin iğrenç kalabalığı gitsin, Yesin kamçısını hazzın sefil cümbüşte. Toplasın acı meyvesini nedametin, Sen gel, derdim, ver elini bana, gel şöyle. Bak göğün balkonlarından, geçmişler seneler Eski zaman esvaplarıyle eğilmişler Hüzün yükseliyor, güler yüzle, sulardan Seyret bir kemerde yorgun ölen güneşi Ve uzun bir kefen gibi doğuyu saran Geceyi dinle, yürüyen tatlı geceyi.
her doğrunun heryerde aşikarâne söylenmiyeceğine en güzel misaldir bu akım...
kişinin idrakine,anlayışına,iz'anına bırakılır çoğu zaman...ki böyle de olmalıdır... sembolizmin en güzel uygulamaları bana soracak olursanız naçizane ''tasavvuf eserlerindedir'' derim hiç düşünmeden...
misâl; Şeyh Galib'in Hüsn ü Aşk ı...baştan sona sembolizmdir....
gerçi Şeyh Galip bu eserinde yeni semboller kullanmamıştır evet,Feriddüdinn Attar ve daha bir çoklarının teşbihlerine benzetmelerine bu muhteşem eserde de rastlanır...
Aynı gün doğmuş Hüsn ve Aşk isimli iki çocuğun aşk hikayesi üzerine kuruludur eser... Hüsn ki; güzelliktir bu eserde Allah'ı sembolize eder...
Aşk ki; bu yolda Allah'a kavuşmaya çalışan garîbi,yolcuyu,sâliki temsil eder....
mekteb-i edeb de Molla Cünun adlı hocanın rahle-i tedrisine verilirler....Hüsn ve Aşk birbirlerine meyl ederler fakat Hayat adından bir başka arkadaşları,ikisini ayırmak için durmadan çalışır...
velhâsılı gerçekten sembolizmin en muhteşemlerinden olmasının yanında ruha dokunanlardandır eser....
...............
bir soluklanıp Ahmet Hâşim'i de demeden geçmiyelim...
kendileri de Sembolizmin sevdiğimiz kalemlerindendir... akşamların,gecelerin Şairi....
Dış dünya olduğu gibi değil, algılandığı gibi yansıtılır.
Şiirlerde alacakaranlık, ay ışığı, gün doğumu, gün batımı gibi belirsiz görüntüler yansıtılmıştır.
Sembolistlere göre şiir sessiz bir şairdir.
Şiir düşünceye değil, duygulara seslenmlidir.
Şiirde anlam kapalı olmalı, şiiri herkes farklı yorumlamalıdır..
Simgelerle örülü bir edebiyat akımı.
Türk edebiyatı ile tanıştıran Cenap Şehabettin
olmakla birlikle,
edebiyata ustalıkla uygulayan Ahmet Haşim
olmuştur...
Asıl öncüsü Charles Baudelarie.
Şiirdeki gerçekçiliğe (parnasizm) tepki olarak 1880′ li yıllarda Fransa’da doğmuştur. 1885 ve 1902 yılları arasında da en verimli dönemini yaşamıştır.
Deneysel bilimlerin gelişmesi, doğayı ve insanı maddesel, somut gerçekçiliğiyle kavrama düşüncesi sanatta “gerçekçiliği” doğurmuştu. Gelinen bu aşamanın toplumsal ve sanatsal boyutu, insanı mutlu etmeye yetmedi. Tersine, bunalıma sürekledi. Sanatta da “idealist felsefe”ye dayalı bir arayış başladı. Bu arayışın sembolizme yönelik İlk durağı Dekadizm (çöküşçülük) oldu. önderliğini Fransız ozan, Jules Laforque yaptı. Hareket, toplumsal ve sanatsal alanda başkaldırıyı, yerleşik beğenileri değiştirmeyi, karamsarlığa, hayal ve duyarlığa yer vermeyi amaçlar. Bu anlayışa sahip sanatçılar, sonradan sembolizm (simgecilik) akımı için de yer aldılar.
Alman filozofu Schopenhaur’ın dünyayı “hayali ve gizemli olgular’* oiarak gören idealist felsefesi sembolizmin düşünsel kaynağını oluşturmuştur.
Sembolizmin Özellikleri:
1. Sembolizm, şiire duygu ve hayali getirmesi yönüyle romantizmle benzerlik taşır. Diğer benzer yan her iki akımın da öznel oluşudur. Bu benzerliklere karşın sembolistler, kendilerinden önceki tüm şiir anlayışlarına karşı çıkmışlardır.
2. Sembolistler, dış dünyanın görüntülerini somut nesnel gerçeklikleriyle değil de; bu görüntülerin sezgilerinden, izlenimlerinden yansıyan niteliklerini şiire aktardılar. Duyguların, dış dünyayı ancak olduğu gibi değil, onu değiştirerek ulaştırabileceğini düşündüler.
3. Sembolist ozanların doğa görüntülerini yarı aydınlık ortamlar oluşturur: sararmış yapraklar, akşamın alacakaranlığı, durgun göller, kızıl gün batımı, ayışıklı geceler.,,Bu görüntülerde net değil, neredeyse, tül bir perdenin ardından yansıyan biçimiyledir.
4. Sembolistler, sembol ve mecazlarla dolu kapalı bir anlatımı seçtiler. Herkesçe farklı algılanabilecek yorumlanabilecek şiiri hedeflediler.
5. Sembolizmin şiir anlayışı: sözcüklerle yapılmış bir beste olarak gördüklerinden, şiirde müzikselliğe önem verdiler. Ölçü, uyak biçimsel özellikleri ikinci planda düşündüler. Şiirdeki müziği özle biçim arasında bir uyum öğesi oiarak gördüler.
6. Sembolistler “sanat için sanat” görüşüne bağlı kalarak toplumsal, siyasal sorunlara uzak durdular.
7. Sembolizmin ilkelerini, kuramını. Stephen Mallarme oluşturmuş, bildirgeyi ise Jean Moreas yayımlamıştır. Sembolizmin öncüsü ise. bu akımın ortaya çıkışından önce ürünler veren Charles Boudelaire’dir.
8. Sembolizm şiir akımlarından biridir.
Sembolizmin Önemli Temsilcileri:
Charles Baudelaire - şiir
Stephane Mallerme - şiir
Paul Verlaine - şiir
Arthur Rimbaud - şiir
Paul Valery - şiir
Maunce Maeterlinck - tiyatro
Sembolizmin Türk Edebiyatındaki Temsilcileri:
Cenap Şehabettin - şiir
Ahmet Haşim - şiir
Önemli Not:
Ahmet Hamdı Tanpınar, Ahmet Muhip Dranas, Cahit Sıtkı Tarancı.. gibi şairlerde de yer yer sembolist akımdan etkilenmeler görülür. Bu akımın ortaya çıkışından önce, Divan şiirinde Şeyh Galip (1757-1799) in yazdığı kimi şiirlerin simgeciliğe uygun düştüğü söylenebilir.
Sembolist Şiir Örnekleri
İÇE KAPANIŞ
Derdim, yeter, sakin ol, dinlen biraz artık; Akşam olsa diyordun, işte oldu akşam; Siyah örtülere sardı şehri karanlık; Kimine huzur iner gökten, kimine gam.
Bırak, şehrin iğrenç kalabalığı gitsin, Yesin kamçısını hazzın sefil cümbüşte. Toplasın acı meyvesini nedametin, Sen gel, derdim, ver elini bana, gel şöyle.
Bak göğün balkonlarından, geçmişler seneler Eski zaman esvaplarıyle eğilmişler Hüzün yükseliyor, güler yüzle, sulardan
Seyret bir kemerde yorgun ölen güneşi Ve uzun bir kefen gibi doğuyu saran Geceyi dinle, yürüyen tatlı geceyi.
Güzel bir edebiyat akımı...
Ne güzeldir sembolizmin olduğu şiirler...
hımm....
her doğrunun heryerde aşikarâne söylenmiyeceğine en güzel misaldir bu akım...
kişinin idrakine,anlayışına,iz'anına bırakılır çoğu zaman...ki böyle de olmalıdır...
sembolizmin en güzel uygulamaları bana soracak olursanız naçizane ''tasavvuf eserlerindedir'' derim hiç düşünmeden...
misâl; Şeyh Galib'in Hüsn ü Aşk ı...baştan sona sembolizmdir....
gerçi Şeyh Galip bu eserinde yeni semboller kullanmamıştır evet,Feriddüdinn Attar ve daha bir çoklarının teşbihlerine benzetmelerine bu muhteşem eserde de rastlanır...
Aynı gün doğmuş Hüsn ve Aşk isimli iki çocuğun aşk hikayesi üzerine kuruludur eser...
Hüsn ki; güzelliktir bu eserde Allah'ı sembolize eder...
Aşk ki; bu yolda Allah'a kavuşmaya çalışan garîbi,yolcuyu,sâliki temsil eder....
mekteb-i edeb de Molla Cünun adlı hocanın rahle-i tedrisine verilirler....Hüsn ve Aşk birbirlerine meyl ederler fakat Hayat adından bir başka arkadaşları,ikisini ayırmak için durmadan çalışır...
velhâsılı gerçekten sembolizmin en muhteşemlerinden olmasının yanında ruha dokunanlardandır eser....
...............
bir soluklanıp Ahmet Hâşim'i de demeden geçmiyelim...
kendileri de Sembolizmin sevdiğimiz kalemlerindendir...
akşamların,gecelerin Şairi....
Cenap Şahabettin
simgecilik
bence şudur
Franz Kafka,David Lynch,Isidore Ducasse....