Kültür Sanat Edebiyat Şiir

recai güllabdan sizce ne demek, recai güllabdan size neyi çağrıştırıyor?

recai güllabdan terimi Tarhan Tekelioglu tarafından tarihinde eklendi

  • Burak Koç
    Burak Koç

    eski bir osmanlı beyefendisini gül suyu kabını

  • Kemal Güvercin
    Kemal Güvercin

    mükemmel bir yazar adı

  • Tarhan Tekelioglu
    Tarhan Tekelioglu

    Recai GÜLLAPDAN

    Aykırı Bakışlar



    Dikkat; yeni bir devri dilarayı monarşi başlamaktadır!

    Daha henüz 'Ben şahsan bizzat kendim' ünvanlı eser—i muhteşememin kapak mürekkebi bile kurumadığı halde kürrevî çapta bir te'sir husûle getirmesi, şahsan bizzat kendimden ziyade siz aziz kaarilerimin azîm bir muvaffakiyeti olaraktan bütün dikkatleri üzerine celbeylemiş vaziyettedir.

    Diyeceksiniz ki, 'Niyçün a efendim, niyçün? '

    Doğrusu kitâb—ı müstetâbımın bütün dünya nokta—i nazarında taptaze bir fikir fırtanası estireceğinden zerre miskal şüphem yok idi fekat daha ciltlenip de piyasaya verilmeden evvel bu mikyasda muazzam bir 'brain storming' te'siri yapacağını bakınız şahsan ben bile bilmeyordum netekim; ee azizler, elin gizli servislerinin eli kolu boş durmayor tabii. Herifler kim bilir hangi hafiyyeleri vasıtasıyla kitabın münderecâtından haberdar olarak dünya nizâmatına bu şekil muvacehesinde istikamet vermeye başlamışlardır. Tabiiy meselenin farkında değilim, geçen gün bizim kazatanın manşetini okuyıcak zihnimde manzara derhal tenevvür etti. Mâlumunuz Amerikan hökümatının Efganistan siyaseti, Taliban'ın devrilmesini müteakip 90 küsür sinnindeki eski Efgan Kıralı Zahir Şah'ın yeniden tahta geçirilmesini tazammun edeyormuş; diyger cihetten Bulgarya'da ise 2. Simyon nâmındaki eski kıralın yeniden rağbet kazanması bir tesadüf gibi görünmeyor. Bu vaziyette nice senelerden beridir şuracığa derc etmiş bulunduğum sütunlar dolusu mekaale—i bî—nâzirimde Monarşi usûlünün faziyletleri hakkında döktürmüş olduğum kanaatlerin boşa gitmediğini görmekle bahtiyarım. Elâlem 'illâ ki demirkırasi' felân deyu tepinir iken haatırlarsınız bu fakiyr, 'en eyi recim monarşidir; yeter ki ben padişâhınız olayımdır' deyu gaayet istikrar üzre ilmî mütalaalar serd etmekte idim. Bakınız bizim siyasi intelicansiyamız şu fakiyrin ilmî ve siyasi içtihadını kulak ardı eder iken, herifler makaalatımdan ne türlü hisseler istihrac ederek siyasi taktikalar imal edeyorlar; ibret alınsındır!

    Pek yakında intişar edecek olan kitab—ı müstetâbımın en mühim fasılları, işbu monarşi mes'elesine münhasırdır. Kim ne derse desin gaza gelmeyiniz aziz kaarilerim; monarşi, bugüne değin cihanın gördüğü en eyi recimdir fekat bir cihetten sakattır kim, ol dahi eyi bir padişah bulabilmekten ibarettir. Kolay değil ey ihvanlar; her millet öyle iktizâ ettiğinde şaak diye bağrından bir Recai bulup çıkartamayor; hani nerede bakalım? Bilfarz bakınız Amerika'nın aylarca düşünüp taşınaraktan intihab eylediği pirezidanta bir bakınız; siz olsanız mister Buş'a orta halli bir kasabanın Mal Müdürlüğünü revâ görür müsünüz bilmem. Fursat bu fursat 'kadr ü kıymetimi biliniz' diyerekten araya lâf sokuşturmak tâ'bıma muhaliftir; benim şahsan mevki ü mansıpta gözüm olsa idi, en azından dâmâtlık pâyesiyle nice monarşik hânedan bünyesinde bulunmaklığım işten bile değil idi; bunlar ayıp şeylerdir ve dahi tekrarında faide görmeyorum.

    Kezâ yeri gelmiş iken şoracığa derc ideyim ki, Pirezidant Buş ile telefon mükâlememiz esnasında birtakım edebiyat güft ü gûları hakkında isrâf—ı kelâmda bulunmak, evvelen bizzat şu bizim yerli intelicansiyanın henüz 'Recai' fenomeni hakkında hiçbir fikrinin bulunmadığını gösterir bir nümûne—i ibrettir. Tekrârından hicâb ederim ey aziz kaari fekat o mülâkatta daha başka hangi mes'elelere temas buyurulduğunu şoracığa alenen tahrir idecek olsam, kapıldıkları hayret ve dehşetten ötürü bizim yerli intelicansıyanın çehresinde nice ergenlik sivilceleri temâyüz eder de, öyle pomad ile felân geçmek bilmez idi. İmdi siz acebâ Efganistan Kırallığı içün Zâhir Şah'ın ismi telâffuz edilmeden evvel be evvel kime teklifte bulunulduğunu tahmin edebilir misünüz? Böyle şeyleri alenen konuşmak caiz değildir velâkin âgâh olunuz efendim? Ben emperiyalizmanın ortaşark acentası mıyımdır ki, şunun bunun lâfı ve teklifi ile Efganistan pâdişahı olayımdır? Netekim kemâl—i ciddiyetle reddettim idi lâkin bunlar ayıp şeylerdir ve siz dahi duymamış olunuzdur bakayım.

    Lâf uzadı, kısa keseyorum; ben şahsan ve bizzat bu kitabı meşhur olayımdır deyu kaleme almış değilimdir; bizimkisi bir nevi bir melmeket hizmeti idi fekat göreyorsunuz ki 'hikmet yitik bir maldır' ve ondan ilk farkeden nasiplenir. Dahil ez—Melmeketde hayra geçmez ise bâri beşeriyete faidesi dokansındır!

    Ezcümle ey azizler, cihan çapında yeni bir monarşi devri başlamaktadır ve bu yeni devirde dirayetli pâdişahlara çok iş çıkacaktır; bu siyasi tahlil dahi, olup bitenden mânâ istihrac edemeyen bir kısım mediya şalgamına bir nevi armağan olsundur icabında vesselâm.



    [email protected]

  • Tarhan Tekelioglu
    Tarhan Tekelioglu

    'Recai bilmeyor da farz-ı muhâl sair
    bir başkası bileyor'; mümkin mi?

    İşte efendim o gün akşama değin çarşılarda, eşin–dostun dükkânında dolaşıp–eğleştikten bâ’de Urumeli dolaylarından alınan, 'akşam oldu yine bastı kaareler' hevâsını terennüm ederekten fakirhânemin yolunu tutmuş idim. Lâkin tedirginim bilâder; acebâ bu temizlikçi hanım, yıllardan beri şahsan ve bizzat nice emek ve sa’y ü gayret ile tekâmül ettirmiş bulunduğum temizlik 'paradigma'mı yerinden oğratmış ise, her şeyi eskisi gibi yerli–yerine koymak içün yeniden günlerce çalışacak mı idim?

    Ey azizler, işte i’tiraf edeyorum ki, ilm ü irfânım Bahr–i muhît–i Akdeniz kadar vâsî ve kendimce kâfi ise de kadın rûhu denilen esrarengiz ve 'esoterique' mıntakalarda yelkensiz, küreksiz ve pusulasız kalmış biyçâre bir tekne gibidir. Niyçün deyeceksiniz; vâkıa hamdolsun formel tahsîlim yoktur; zihnim, resmî veya gayriresmî mekteplerin sevimsiz müzâyakalarından emîn bir fikr–i selîm mıntakası olmakla bu hâlimden pek müftehirimdir; fekat esâsen sizler dahi gaayet eyi bilürsünüz ki aklımın ermediği, muhayyilemin erişmediği ve zekâvetimin tâkat yetiremediği hiçbir mes’ele yoktur ve dahi olamaz; tabii, el’an işbaşında bulunan aziz hökümatımızın takiyb etmekte olduğu tarz–ı siyâset, işbu cümlenin hükmü haricindedir; zira, anlar dahî elyevm ne yaptıklarını bilememekte ve fekat sadece 'kapıldım gedeyorum bahtımın rûzigârına' makaamından bir beste tutturaraktan isrâf–ı vakt eylemektedirler. Hâl böyle iken 'kadın rûhu' bahrinde bir tıfl–ı ebcedhân gibi caahil ve sâmid ve ebkem kalmaklığım, dünyanın sekizinci garîbesi addedilse sezâdır. Lâkin ey muhiblerim, zannetmeyiniz ki 'Recai bilmeyor da farz–ı muhâl sair bir başkası bileyor'; mümkin deyil. Müşkil burdadır ki 'kadın rûhu' denilen farazî mefhum hakkında dünyâda hiç kimse 'ben bilürüm' deyerek bir adım öne çıkmağa cesâret edemez; zira bilinecek bir şey olsa idi, haddim olmayarak herkesten evvel ve ziyâde haddizâtında şu fakiyr bilür idi. Demek oluyor ki 'kadın rûhu' denilen mefhum, hasseten ilm ü irfânın mevzuu olmayub tam aksine meçhul bir vâdidir ve tarih de kaydeder ki bu mesâhayı keşfe yeltenenlerden bir dahi haber alınamamıştır.

    E, öyleyse birtakım Hıristiyan keşişlerinin vaktıyla dermeyân ettikleri gibi, 'nisâ taifesinin rûhu var mıdır, yok mudur? ' kabilinden mânâsız münakaşalara hak vermek mi lâzım gelmektedir? Hâşâ ve kellâ! Kadın rûhunun bilinemezliği ve bilmünâsebe ilm ü irfan mıntakalarının taşrasında kalmaklığı teessüf olunacak bir ahval olmayub bil’akis Rabb’imin bir nî’metidir. Nisâ taifesi, ruhlarında böyle aslaa keşfedilemeyecek bir berzâha sahip olmağıla bu hususta erkeğe galebe ederler müsâvat olur. Siz bilmezsiniz, ben bilürüm; ben bilmeyecek olsa idim, buracıkta sütunlarca akıldânelik dercine ne lüzum var idi netekim?

    'Hanımeli' var iken 'kadın eli'ne ne hâcet idi ki?

    Yahu bu muammâlı bahse nereden intikal ettik derhaatır edemeyorum; fekat ziyânı yoktur; esas itibariyle ehemmiyetli olan, siz aziz kaarilerimin, vesiyle ne olursa olsun irşad olunması ve her daim faideli olacak ilm ü irfân hamûlesine hissedâr olmaklıklarıdır vesselâm.

    Her ne ise efendim, eve yaklaşıcak üç İhlâs, bir Fâtihâ ve ilâveten muvazeneteyni okuyup iyi saatte olsunlara karşı tevhid kuşağını kuşandıktan bâ’de sağı–solu kolaçan edüben çekine çekine fakirhânenin sokak kapısındaki demir tokmağı hafifçe döğmeye cesâret bulabildim idi. İçeriden, 'kapu açıktır, geliniz, ben de zaten çıkmak üzere idim' diye bir ses gelicek tâze bir besmele ile sağ adımımı eşikten içeri atıverdim. İlk intibâm kesif sabun ve detercan kokusuna refakat eden bir nezâfet râyhası oldu. Şahsan bu benim fakirhânenin daha evvelce nevi şahsına münhasır bir kokusu vardı ki bu râyhayı tütün, turşu, zeytin salamurası, hanımeli, çam reçinesi kokusuna ilâve olunmuş tam kıvâmında bir küf esansının terkîbi olarak kısmen târif edebilmek mümkün idi. İmdi o caanım terkibin bir günde uçuverip yerini, bilumum bakkal ve marketçi dükkânlarında satılan sabun ve detercan kokusuna tahvil olunduğunu fark edicek 'amanın komşular acebâ ben yanlış bir eve mi geldim? ' telâşıyla sağı–solu kolaçan ettimse de telâşa mahal yoktu ve fakirhânede idim. Derâkab taşlıktaki eşyânın yerli–yerinde durup durmadığına baktım. Her şey yerli yerinde idi. Aceb içeriler nasıl idi deye meraklanmağa fursat kalmadan temizlikçi hanım mutbaktan çıkub elinde temizlik malzemelerinin bulunduğu bir zamâne zembili ile annacıma dikilüb rapor vermeğe koyuldu.

    Efendim temizlik henüz bitmemiş imiş, ertesi gün yatak ve yorganlar sökülüp arka güneşlikte havalandırılacak, perde ve örtüler yıkanıp ütülenecekmiş. Mutbakta acilen kalaylanması veya bir an evvel satılması gereken bakır kapların çâresine bakılmalı imiş. Oturma odasındaki anne yâdigârı halının da yıkanması gerekiyormuş. Ayrıca bu eve artık bir 'frigiderie' satun almam elzem imiş. Mutbak dolabındaki erzakın kokusu bütün eve sinmiş imiş.. vesaire vesaire...

    – Yarın sabah sekiz buçukta yine geleceğim; o saate hazır olup evi boşaltınız, dedikten sonra kapıyı çekip gitti. Taşlıkta kalakaldım. Niceden sonra kendime gelip evi yokarıdan aşağıya fırdolayı teftiş ettiğimde gördüğüm manzara şu idi: Vâkıa ev benim becerebildiğimden daha fazla temiz ve tertipli idi ve bu vaziyet hoşuma gitmemiş değildi; fekat fakirhânede beni şahsan pek yadırgatan ve kendimi bizzat yabancı hissetmeme sebebiyet veren bir başkalık var idi.

    Evet, bu, fakirhâneme 'kadın eli' deymiş olmasının husûle getirdiği fevkalâde faik ve hükümrân bir edâ idi. Bu kadarına aslaa tahammül edemez idim. Heman tilefona sarıluben Faruk Usta’nın saadethanesine âcil bir tilefon çektim. Açtım ağzımı, yumdum gözümü. Feryâdım tek kelime ile yeniçeri taifesinün 'istemezük' lâfzının şekvâ üslûbuna bürünmüş ifâdesinden ibâretti. Faruk Usta çıt çıkarmadan feryâdımı dinledikten sonra sâkin bir ifâde ile, 'Nâfile Recâi Bey' dedi, 'Ağlayıp sızlamanın faidesi olmadığı gibi benim dahi yapabileceğim hiçbir şey yoktur; başa gelen çekilir. Bunca yıldır bu karındaşının neler çektiğini tahmin eyle. Bu işe bizim hanım va’z–ı yed eyledi. Bir gün daha tahammül ediver! '

    Tilefonu öyle bir kapatmışım ki, hâlis ebonitten mâmul ahizenin çatladığını ancak üç gün sonra fark edebildim idi.

    Bir böyle mezâlimi tarih el'an yazmamış idi!

    Ertesi gün, bağından boşanmış kurbanlık tosunlar gibi her yanımdan öfke ve tehdiş ifrâz ederekten çarşı yüzünde kendimi bir dükkândan ötekine toslayıp durduğumu nereden bileceksiniz? Bakınız ey kaarilerim; benim gibi başına buyruk, kendi işinde hükümfermâ, âkîl, fatîn, muktedir, ilm ü irfân ü zekâvet sahibi, şöhreti melmeketin taşralarına oğrayıp da beynelmilel mahfillerde hörmetle yâd edilen birinin başına gelenlere bakınız! Ya ben vaktıyla aklımı yağmaya verüb de teehhül etse idim âkıbetim nic’olurdu? Netiycede yövmiye ile iş gören bir temizlikçi hanımın şahsan bana karşı revâ gördüğü mezâlim, tarihin en gaddar şenâetlerinden birisi olaraktan tasdiyk edilse sezâ ve revâdır. Bir an tehevvüre kapıluben, 'varayım derdimi hukuk–ı beşer cemiyetlerine anlatayım veyâ kim ‘moda’ya ittibâen Evropa mahkemelerinde şu kadınla mahkemeleşeyim' deyû feverân ettim ise de fikr–i selimim galebe eyledi. 'Kol kırılur yen içinde kalur' fehvâsınca dahili mes’elelerimizi Evropai pilatformlara götüren takımından olmayayum kavliyle derhal Cim müddeiumûmiliğine azîmet eyledim. Tam kapudan içeri girer iken Faruk Usta’nın beni şahsan göküslemesiyle bu tasavvurum dahi akîm kaldı. Meğer Faruk beni nicedir takiyb eder imiş! 'Bırak Usta, şu kadını müddeiumûmiye şikâyet edeyim de kurtulayım; işin içinde hâneye ve tarz–ı hayâtıma tecâvüz var' diye soludumsa da Faruk’un 'dayan, bir buçuk saat kaldı' yollu alttan alması ile vazgeçtim idi.

    'Ben şahsan daha iyisini yapar idim; fekat...'

    Sağolsun Faruk Usta beni bu defa yalnız komayıp eve kadar refâkat etti. Bizim temizlikçi hatun meğer kapı arkasında bekler imiş. Bizzat eve girmeden kapuyu açub dışarı çıktı. – Evinizi güle güle kirletin; bayağı yordu; ama doğrusu değdi. Haydi Allahaısmarladık' deyip savuşmaya kalkışınca, 'Dur be hanım, borcumuzu edâ edelim! ' diye savlet ettim. 'O iş görüldü' demez mi? Meğer Faruk’un hanımı kadıncağızın ücretini daha evvelden tediye etmiş imiş. Her ne ise Faruk’la fakirhaneye girdik; tavan arasından taşlığa kadar bilâistisna her bir tarafı kolaçan ettik. Benim ağzımı bıçak açmıyor fekat Faruk bir yandan meyâncılık edip durmakta, 'Ooo fevkalâde olmuş, misler gibi kokuyor, bayağı da hamaratmış.. yoksa bu hatunu on beşte–ayda bir celbedib de muntazaman istihdâm etsek mi? ' yollu lâflar sokuşturup durmakta.

    İmdi doğru söylemek lâzımsa yapılan iş benim de hoşuma gitmiş idi; evet, şahsan benim kadar muvaffak olamasa da ev temizliğinde bu hanımın hayli mâhir olduğu âşikâr idi; fekat bu hakiykati Faruk’un yanında alenen ikrâr etmek işime gelmedi. 'Eh, fenâ deyil işte; ben daha iyi yapardım; fekat...' diye somurtunca Faruk heman, 'Yaa ne eyi olur, siz de mekaalelerinize daha çok vakıt ayırır, ilm ü irfân vâdilerinde cevelân edecek daha çok vakıt kazanmış olursunuz; hanıma söyleyim de on beşte bir gelsin' diyerek lâfı gediğine koydu. Mütehakkim bir ses tonu ile 'Aceleye mahal yok; birkaç gün düşüneyim; belki istihâreye yatarım' cevâbını alınca Faruk daha ziyâde üstelemedi.

    Tiz şimdi bir akıl verin ey muhiblerim!

    İmdi ben n’ideyim aziz kaarilerim? Bu temizlikçi hatun, benim tarz–ı hayâtımı alenen tehdid, tahkir, tebdil, tağyir ve ilgaaya yeltenmiş bulunmakta; diyger cihetten sâlim bir kafa ile vaziyeti kolaçan ettiğimde yapılan işi beğenmedim de değildir. Hâsılı iki arada bir deredeyim. Bu ne iştir ki başıma geldi bilmeyorum; tiz bir akıl veriniz de sair melmeket işlerine de vakıt ayırabileyimdir vesselâm!

  • Tarhan Tekelioglu
    Tarhan Tekelioglu

    Recai Güllabdan,
    Ahmet turan alkan'in olusturdugu ironik yazilar yazan, osmanli devrinden bir yazar zaman tüneline girip bu günü yasasaydi, olaylara yapacagi yorumlar nasil olurdu?
    Iste öylece olaylari yorumluyordu...

    Eskiden zaman gazetesinde yer aliyordu, ekrem dumanli galiba, okunmuyor gerkcesiyle katl etti..

    recai güllabdan'in katili,
    yeni nesilleri ondan mahrum etmeye hakkin yok..
    Ben su zaman olacak varakpareye eskiden recai güllabdan okumak icin para veriyordum...