JEOMORFOLOJİ (YER ŞEKİLLERİ BİLİMİ) Yerin derinliklerini inceleyen bilim dalıdır. Dünyanın oluşumu Big Bang teorisine göre açıklanmaktadır. Dünyanın oluşumu 5 milyar yıl önce gerçekleşmiştir. Dünyanın oluşumundan bugüne kadar geçirmiş olduğu safhalara Jeolojik Devirler denir.
IV. Zaman (Kuaterner) İlk insan ortaya çıktı. İstanbul ve Çanakkale boğazı oluştu. Epirojenik yükselme görüldü. III. Zaman (Neozoik) Alp-Himalaya kıvrım dağları oluştu. Şiddetli volkanik olaylar. Linyit,Tuz, Petrol, Borasit yatakları oluştu II. Zaman (Mezozoik) Tortulaşma ve birikme meydana geldi. Kıtalar oluşmaya başlamıştır. I. Zaman (Paleozoik) Kaledonya ve Hersinyan kıvrım dağları oluştu. Taşkömürü oluştu. İlkel Zaman Kıta çekirdekleri oluşmuş, ilkel canlılar ortaya çıktı
Yerin yapısı incelendiğinde Yerkabuğunun farklı özelliklere sahip 3 katmandan oluştuğu görülür. Bunlar; 1) Yerkabuğu (Taşküre) 2) Manto (mağma) 3) Çekirdek
1) YERKABUĞU (Taşküre) : Bu katman tamamen katı halde olup ortalama kalınlığı 33 km’dir. Bu katmanda sıcaklıklar 33 m de 1Co artar. Yoğunluk bu katmanda en azdır. Sial ve Sima olmak üzere 2 katmana ayrılır. SİAL katmanı Silisyum ve Alimunyumdan oluşur Kalınlığı dağların altında az okyanusların altında incedir. SİMA katmanı Silisyum ve Magnezyumdan oluşur. Yoğunluk ve sıcaklık artmıştır. Kalınlığı denizlerin altında fazla dağların altında incedir. 2) MANTO (Magma) : Bu katman tamamen lavlardan oluşur. Yoğunluk ve sıcaklık fazladır. 3) ÇEKİRDEK: Yoğunluk ve sıcaklık max seviyededir. İç ve dış çekirdek olmak üzere 2 ye ayrılır.
Yerkabuğunu Oluşturan Taşlar Katı halde olan yer kabuğu taşlardan ibarettir. Bu taşları oluşumlarına göre 3 gruba ayırabiliriz. 1) Püskürük (Magmatik – Volkanik) Taşlar: Yeraltında bulunan lav maddesi yerin çatlakları boyunca yeryüzüne çıkar ve katılaşır. Bu taşlara denir. Eğer lav maddesi yeryüzüne ulaşırsa dış püskürük, ulaşamaz yerin içinde katılaşırsa iç püskürük taşları oluşturur. İç Püskürük taşlar: Bazalt, Andezit, Obsidyen,Tüf Dış Püskürük taşlar: Granit, Siyenit,Diyorit,Gabro
2) Tortul Taşları kuvvetler tarafında aşındırılıp taşınan malzeme deniz ve göl diplerinde üst üste birikerek taşlaşır. Katılaşan bu maddeler tortul taşları oluşturur. Tortul taşları en önemli özelliği içlerinde fosil bulunması ve tabakalı olmalarıdır. 3 gruba ayrılırlar; a) Fiziksel (Mekanik) Tortul taşlar: Sular tarafından eritilemeyen maddelerin taşınması ve taşınan malzemenin deniz ve göl diplerinde birikmesiyle oluşurlar. Çakıl taşı (Konglomera) , Kumtaşı (Gre) , Kil taşı (Şişt)
b) Kimyasal Tortul Taşlar: Sular tarafında eritilip taşınan malzeme deniz ve göl diplerinde birikerek bu tür taşları oluşturur. Kalker (Kireçtaşı) , Traverten, Kaya tuzu, Jips (Alçıtaşı) , Sarkıt, Dikit
c) Organik Tortul Taşlar: Canlı kalıntılarının toprak altında kalarak fosilleşmesi ile oluşurlar. Mercan Kalkeri, Tebeşir, Kömür (Antrasit, Taşkömürü, Linyit, Turba)
3) Başkalaşım (Metamorfik) Taşlar: Toprak altında bulunan taşlar yüksek sıcaklık ve basınca maruz kalırsa değişime yani başkalaşıma uğrar. Bu olay sonucunda oluşan taşlara denir.
yeryüzünün oluşum, gelişim ve değişimini izleyen bilim.dağ tepe, deniz ve toprak ve oluşan madan, kömür, sıcak sular,oluşan gazlar.
JEOMORFOLOJİ (YER ŞEKİLLERİ BİLİMİ)
Yerin derinliklerini inceleyen bilim dalıdır. Dünyanın oluşumu Big Bang teorisine göre açıklanmaktadır. Dünyanın oluşumu 5 milyar yıl önce gerçekleşmiştir.
Dünyanın oluşumundan bugüne kadar geçirmiş olduğu safhalara Jeolojik Devirler denir.
IV. Zaman (Kuaterner) İlk insan ortaya çıktı. İstanbul ve Çanakkale boğazı oluştu. Epirojenik yükselme görüldü.
III. Zaman (Neozoik) Alp-Himalaya kıvrım dağları oluştu. Şiddetli volkanik olaylar. Linyit,Tuz, Petrol, Borasit yatakları oluştu
II. Zaman (Mezozoik) Tortulaşma ve birikme meydana geldi. Kıtalar oluşmaya başlamıştır.
I. Zaman (Paleozoik) Kaledonya ve Hersinyan kıvrım dağları oluştu. Taşkömürü oluştu.
İlkel Zaman Kıta çekirdekleri oluşmuş, ilkel canlılar ortaya çıktı
Yerin yapısı incelendiğinde Yerkabuğunun farklı özelliklere sahip 3 katmandan oluştuğu görülür. Bunlar; 1) Yerkabuğu (Taşküre) 2) Manto (mağma) 3) Çekirdek
1) YERKABUĞU (Taşküre) : Bu katman tamamen katı halde olup ortalama kalınlığı 33 km’dir. Bu katmanda sıcaklıklar 33 m de 1Co artar. Yoğunluk bu katmanda en azdır. Sial ve Sima olmak üzere 2 katmana ayrılır.
SİAL katmanı Silisyum ve Alimunyumdan oluşur Kalınlığı dağların altında az okyanusların altında incedir.
SİMA katmanı Silisyum ve Magnezyumdan oluşur. Yoğunluk ve sıcaklık artmıştır. Kalınlığı denizlerin altında fazla dağların altında incedir.
2) MANTO (Magma) : Bu katman tamamen lavlardan oluşur. Yoğunluk ve sıcaklık fazladır.
3) ÇEKİRDEK: Yoğunluk ve sıcaklık max seviyededir. İç ve dış çekirdek olmak üzere 2 ye ayrılır.
Yerkabuğunu Oluşturan Taşlar
Katı halde olan yer kabuğu taşlardan ibarettir. Bu taşları oluşumlarına göre 3 gruba ayırabiliriz.
1) Püskürük (Magmatik – Volkanik) Taşlar:
Yeraltında bulunan lav maddesi yerin çatlakları boyunca yeryüzüne çıkar ve katılaşır. Bu taşlara denir. Eğer lav maddesi yeryüzüne ulaşırsa dış püskürük, ulaşamaz yerin içinde katılaşırsa iç püskürük taşları oluşturur.
İç Püskürük taşlar: Bazalt, Andezit, Obsidyen,Tüf
Dış Püskürük taşlar: Granit, Siyenit,Diyorit,Gabro
2) Tortul Taşları kuvvetler tarafında aşındırılıp taşınan malzeme deniz ve göl diplerinde üst üste birikerek taşlaşır. Katılaşan bu maddeler tortul taşları oluşturur. Tortul taşları en önemli özelliği içlerinde fosil bulunması ve tabakalı olmalarıdır.
3 gruba ayrılırlar;
a) Fiziksel (Mekanik) Tortul taşlar: Sular tarafından eritilemeyen maddelerin taşınması ve taşınan malzemenin deniz ve göl diplerinde birikmesiyle oluşurlar. Çakıl taşı (Konglomera) , Kumtaşı (Gre) , Kil taşı (Şişt)
b) Kimyasal Tortul Taşlar: Sular tarafında eritilip taşınan malzeme deniz ve göl diplerinde birikerek bu tür taşları oluşturur. Kalker (Kireçtaşı) , Traverten, Kaya tuzu, Jips (Alçıtaşı) , Sarkıt, Dikit
c) Organik Tortul Taşlar: Canlı kalıntılarının toprak altında kalarak fosilleşmesi ile oluşurlar. Mercan Kalkeri, Tebeşir, Kömür (Antrasit, Taşkömürü, Linyit, Turba)
3) Başkalaşım (Metamorfik) Taşlar: Toprak altında
bulunan taşlar yüksek sıcaklık ve basınca maruz kalırsa değişime yani başkalaşıma uğrar. Bu olay sonucunda oluşan taşlara denir.
Yeryüzünü,yer kabuğunu,yerin katmanlarını,yeryüzünün nokta,nokta,noktasını inceleyen bilim dalı.