Emr kelimesi Kur’anda “emr kelimesi sistemi” dediğimiz önemli bir kelime gurubunun odak noktasını meydana getirir. Bu manzume içinde sayıbilecek kelimeler şunlardır: emr, kadr, izn, sultan, sahhara, akl, ruh, ve nefs. Kura’andaki diğer kelimeleri olduğu gibi, bunları da bir arada tutan kelime “şa” kelimesidir. Kur’anda bu kelime sisteminin önemi şunlardan kaynaklanmaktadır:
1) Emr, sahhara, izn, sultan ve akıl kelimeleri arasındaki kavramsal bağlar ve bunların, göklerin ve yerin yaratılışı, şekillenmesi ve oluşumu ile ilgili teorik açıklamaları konu edinen astronomi, jeoloji, fizik, kimya ve biyoloji bilimlerinin temel kavramları arasındaki ilişkiler, ve bunların bilim felsefesi açısından getireceği yeni perspektifler. 2) Emr, akl, ruh ve nefs kelimeleri arasındaki kavramsal bağlar ve bunların İslam düşüncesinde zihin felsefesi ile ilgilileri. 3) Emr, izn, akl ve nefs kelimeleri ile İslam’da siyasi düşüncenin en önemli terimleri olan ümmer, din ve kavm kelimeleri arasındaki kavramsal bağlar.
Kur’anda emr kelimesi çok dikkat çekici bir grammere sahip bulunuyor. Bu kelime ve türevleri ayetlerde hem isim, hem sıfat, hem de fiil halinde geçmektedir. Kelimenin bütün türevleriyle birlikte geçtiği haller şunlardır: el-emr, emr, el-umar, emren, emrikum, emrina, emrihi, emriha, emrihim, emri, el amiruun, emmare, emere, emertuke, emerteni, emertehum, emerkum, emerena, emerna, emerehu, emerehum, emeru, le-ammurennehum, emeruuhu, te’muruke, te’muruuni, te’murine, ye’muru, ye’murukum, ye’muruhum, ye’muruune, ve’mur, umirtu, emirte, umirna, umiru, tu’meru, tu’meruun, yu’merunun, ye’temirune, ve’temirune. Emr kelimesi Mevcut Kur’an tefsir ve meallerinde çoğulu olan el umur ile birlikte, isim halinde geçtiği ayetlerden aktarımlarda genellikle ve hatalı bir şekilde “iş” veya “emir” diye çevriliyor. Halbuki “iş” kelimesinin Kur’anda karşılığı olabilecek fiil ve amel kelimeleri geçmektedir. (Hatta bunlardan fiil kelimesi emr kelimesiyle aynı ayette (021.073) ve açıkça farklı manada geçmektedir.)
Kur’anda emr kelimesinin geçtiği gramer çerçeveleri şu şekilde sıralanabilir:
1) Her bir gmğer (veya onun içinde) vahyedilen (= evha) veya yüklenen emr. (Bir buna “birincil emr” diyoruz.) 2) İzn ile ilgili olan ve çevrilen emr. (Buna “ikincil emr” diyoruz)
2.1) Allah tarafından gönderilen ve göklerde veyerdeki olayları etkileyen emr. Allah bu emr ile belli uzay-zaman alanlarında mevcut nizamı değiştirebilmekte ve yepyeni olaylar meydana getirebilmektedir. 2.2) Bazı ayetlerde “saat’in emri” ifadesinde geçen emr, ki bunun Kıyameti belirleyen ve gerçekleşmesini sağlayan emr olduğu anlaşıyor. 3) Allah tarafından çıkarılan, ve elçisi tarafından tebliğ edilen ve insanların uyması veya uygulması istenen davranışlarla ilgili emr. 4) İnsanların düzenledikleri emr.
4.1) “Emr sahipleri” (= ulil emr) ifadesinde geçen manada emr. 4.2) İnsan nefsi tarafından geliştirilen veya uydurulan (=sevveklet) emr. 4.3) Kayıpta olanların emri (emril musrifin) .
Bu sınıflandırmanın kesin ve nihai olmadığı belirtmemiz gerekiyor.
İş buyurma. Buyrulan şey. Madde, husus, hadise. İş. Şey.
Emrü bi-l-maruf, nehyu an-il-münker: Dinin emrilerini, Kur’ani ve İslami hakikatleri neşretmek ve bildirmek, men’edilen şeyleri de yaptırmamak. İyiliği, İslami hususları emretmek ve teşvik etmek, kötülüğü men’edip yaptırmamaya sevetmek… (Fakat bu kudsi vazideyi adabına itaat ve riayet erderek ifa etmek lazımdır, zira bı itaat da dinimizin emirlerindendir – Dinde zorlama yoktur.)
iş buyurma, buyurulan şey. madde, husus,hadise.iş,şey
emrü bi-l-maruf,nehyü an-il münker
Emr-i maruf yapan, sevimli ve cömert olur, hiçbir menfaat beklemez. (Mevlana)
Emr kelimesi Kur’anda “emr kelimesi sistemi” dediğimiz önemli bir kelime gurubunun odak noktasını meydana getirir. Bu manzume içinde sayıbilecek kelimeler şunlardır: emr, kadr, izn, sultan, sahhara, akl, ruh, ve nefs. Kura’andaki diğer kelimeleri olduğu gibi, bunları da bir arada tutan kelime “şa” kelimesidir. Kur’anda bu kelime sisteminin önemi şunlardan kaynaklanmaktadır:
1) Emr, sahhara, izn, sultan ve akıl kelimeleri arasındaki kavramsal bağlar ve bunların, göklerin ve yerin yaratılışı, şekillenmesi ve oluşumu ile ilgili teorik açıklamaları konu edinen astronomi, jeoloji, fizik, kimya ve biyoloji bilimlerinin temel kavramları arasındaki ilişkiler, ve bunların bilim felsefesi açısından getireceği yeni perspektifler.
2) Emr, akl, ruh ve nefs kelimeleri arasındaki kavramsal bağlar ve bunların İslam düşüncesinde zihin felsefesi ile ilgilileri.
3) Emr, izn, akl ve nefs kelimeleri ile İslam’da siyasi düşüncenin en önemli terimleri olan ümmer, din ve kavm kelimeleri arasındaki kavramsal bağlar.
Kur’anda emr kelimesi çok dikkat çekici bir grammere sahip bulunuyor. Bu kelime ve türevleri ayetlerde hem isim, hem sıfat, hem de fiil halinde geçmektedir. Kelimenin bütün türevleriyle birlikte geçtiği haller şunlardır: el-emr, emr, el-umar, emren, emrikum, emrina, emrihi, emriha, emrihim, emri, el amiruun, emmare, emere, emertuke, emerteni, emertehum, emerkum, emerena, emerna, emerehu, emerehum, emeru, le-ammurennehum, emeruuhu, te’muruke, te’muruuni, te’murine, ye’muru, ye’murukum, ye’muruhum, ye’muruune, ve’mur, umirtu, emirte, umirna, umiru, tu’meru, tu’meruun, yu’merunun, ye’temirune, ve’temirune. Emr kelimesi Mevcut Kur’an tefsir ve meallerinde çoğulu olan el umur ile birlikte, isim halinde geçtiği ayetlerden aktarımlarda genellikle ve hatalı bir şekilde “iş” veya “emir” diye çevriliyor. Halbuki “iş” kelimesinin Kur’anda karşılığı olabilecek fiil ve amel kelimeleri geçmektedir. (Hatta bunlardan fiil kelimesi emr kelimesiyle aynı ayette (021.073) ve açıkça farklı manada geçmektedir.)
Kur’anda emr kelimesinin geçtiği gramer çerçeveleri şu şekilde sıralanabilir:
1) Her bir gmğer (veya onun içinde) vahyedilen (= evha) veya yüklenen emr. (Bir buna “birincil emr” diyoruz.)
2) İzn ile ilgili olan ve çevrilen emr. (Buna “ikincil emr” diyoruz)
2.1) Allah tarafından gönderilen ve göklerde veyerdeki olayları etkileyen emr. Allah bu emr ile belli uzay-zaman alanlarında mevcut nizamı değiştirebilmekte ve yepyeni olaylar meydana getirebilmektedir.
2.2) Bazı ayetlerde “saat’in emri” ifadesinde geçen emr, ki bunun Kıyameti belirleyen ve gerçekleşmesini sağlayan emr olduğu anlaşıyor.
3) Allah tarafından çıkarılan, ve elçisi tarafından tebliğ edilen ve insanların uyması veya uygulması istenen davranışlarla ilgili emr.
4) İnsanların düzenledikleri emr.
4.1) “Emr sahipleri” (= ulil emr) ifadesinde geçen manada emr.
4.2) İnsan nefsi tarafından geliştirilen veya uydurulan (=sevveklet) emr.
4.3) Kayıpta olanların emri (emril musrifin) .
Bu sınıflandırmanın kesin ve nihai olmadığı belirtmemiz gerekiyor.
Kaynak: Şakir KOCABAŞ “İslam’da Bilginin Temelleri”.1997, İz Yayıncılık. S.29-31
İş buyurma. Buyrulan şey. Madde, husus, hadise. İş. Şey.
Emrü bi-l-maruf, nehyu an-il-münker: Dinin emrilerini, Kur’ani ve İslami hakikatleri neşretmek ve bildirmek, men’edilen şeyleri de yaptırmamak. İyiliği, İslami hususları emretmek ve teşvik etmek, kötülüğü men’edip yaptırmamaya sevetmek… (Fakat bu kudsi vazideyi adabına itaat ve riayet erderek ifa etmek lazımdır, zira bı itaat da dinimizin emirlerindendir – Dinde zorlama yoktur.)