ihtilalde kadim nemesis gibi, hayranlarının fırlattığı çiçek demetlerini çiğneyerek, koruyucularının kanına bulanarak, düşmanlarının cesetlerine basarak, karanlık ve karşı konulmaz adımlarla ilerler. hırsız gibi gelir ihtilaller yaklaştıklarını sezersiniz belki ama nasıl ve ne zaman patlayacaklarını kestiremezsiniz. (prcuhudon)
DEV DİYALOK (biliyoz g ile) -şimdi hacım darbe yapalım diyosun yani! -he emmoğlu..neyimiz eksik bu entellerden :) -olumm radyoyu filan ele geçirecik..tank lazım ayrıca -lan olumm iç dünyamızda bir değişimden sözediyom..
ben bi tane yaptım..valla çok uğraştırıyo insanı..en iyisi inandığın bi davada darbe yapanın ardından gitmek..yoksa valla lider kalcam diye canın çıkıyo.
Türkiye Cumhuriyeti'nin 80 yıllık tarihinde bir kırılma noktası olarak kabul edilen 27 Mayıs 1960 darbesinin, 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 darbeberine de kapı araladığı belirtiliyor.
Darbenin üzerinden 44 yıl geçerken, Türkiye'de artık hiç kimse darbe kelimesini ağzına bile almak istemiyor. Dönemin tanıklarından Demokrat Parti (DP) eski milletvekili Gıyasettin Emre, 27 Mayıs öncesi senaryoların yeniden sahnelenmek istendiğini, 1960'da olduğu gibi bugün de öğretim üyelerinin yürüdüğünü belirterek, 'Ama artık kolay kolay darbe olmaz' dedi.
Üzerinden 44 yıl geçen 27 Mayıs darbesi hakkındaki tartışmalar hala bitmedi. Derlenen bilgilene göre, DP'nin iktidarını ilan ettiği 14 Mayıs 1950, aynı zamanda ilk darbe girişiminin de yaşandığı tarih oldu. Seçim sonuçlarının belli olmasının ardından dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Nafiz Gürman, Köşk'e çıkarak dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'ye 'Paşam ordu emrinizde' dedi. İnönü'nün ise 'Beyler bu iş burada bitmiştir' sözü ile ilk darbe girişimi atlatılmış oldu. Ancak asıl darbenin tohumu 1954 ve 1955 yıllarında İstanbul ve Ankara Harp Akademileri'nde okuyan genç kurmay subaylar arasında atıldı. Darbe yapma isteğinin gerekçesi ise '1954 seçimlerinden sonra DP iktidarının Atatürk ilkeleri ve laiklik konusunda taviz vermesi sonucu, büyük halk kitlelerinin rahatsızlık duymaya başlaması' diye gösterildi. Harp Akademileri öğrencilerinden farklı olarak 1957 yılında yaşanan diğer bir darbe girişimi ise DP'nin kendi müdahalesi ile önlendi. DP, tarihe 'Dokuz Subaylar Olayı' olarak geçen meselenin üstüne gitmezken, orduyu da karşısına almak istemediğinden sessiz kalmayı tercih etti.
DARBE YILLAR ÖNCE PLANLANDI 27 Mayıs'a giden örgütlenme, 1958 yılı sonunda Kurmay Albay Sadi Koçaş'ın Cemal Gürsel'i ikna etmesi ile başladı. Sadi Koçaş, Osman Köksal, Sezai Okan ve Suphi Karaman'dan oluşan çekirdek kadro, ilk toplantısını 1959 Mayıs ayında Koçaş'ın evinde yaptı. Bu dört kişi iki ay boyunca ilkeleri saptadı. Kimlerle hangi aşamada ilişkiler kurulacağı tespit edildi. Aradan dört ay geçtikten sonra Orhan Kabibay, Alparslan Türkeş, Rıfat Baykal, Mustafa Kaptan da çekirdek kadroya alındı. Kasım ayı sonunda da kadroya Vehbi Ersü, Rafet Aksoyoğlu, Orhan Erkanlı ve Sami Küçük girdi. Bu kadroya, 28-29 Nisan 1960 tarihlerindeki öğrenci eylemlerinden sonra Muzaffer Yurdakuler, Kadri Kaplan, Ekrem Acuner ile Fikret Kuytak da girdi. Sonraki katılımlar ile bu kadrodakilerin sayısı 33'e ulaştı.
Darbeciler hazırlıklarını yaparken, CHP ve basın, iktidarı boyunca DP'yi sürekli eleştirdi. CHP'nin mallarına el konulması ve hangi gazeteye ilan verilip verilemeyeceğini karara bağlayan Basın İlan Kurumu'nun kuruluşu, muhalif çevrelerin rahatsızlığını daha da artırmakla kalmayıp, darbeye 'meşruiyet' zemini hazırladı. DP ile CHP arasında 1950'de beri yaşanan sert tartışmalar, 1960 yılına geldiğinde iyice şiddetlendi. CHP'nin ülkedeki bütün yıkıcı grupları çevresinde topladığı, halkı ve orduyu iktidara karşı ayaklanmaya kışkırttığını öne süren DP, 18 Nisan 1960 tarihinde kurduğu Tahkikat Komisyonu ile üç ay boyunca muhalefetin ve basının eylemlerini soruşturmak istedi. Komisyonun çalışmaya başlaması ile birlikte Ankara ve İstanbul'da öğrenciler, DP aleyhine gösteri düzenledi. Öğrencilerin yanısıra İstanbul Üniversitesi öğretim üyeleri de eylem yaptı. Eylemlerin önü bir türlü alınamazken, 28 Nisan 1960 tarihinde çıkan olaylarda bir öğrenci hayatını kaybetti. Bunun üzerine Ankara ve İstanbul'da sıkıyönetim ilan edildi, gece sokağa çıkma yasağı kondu. Buna karşın olaylar bir türlü önlenemedi. 29 ve 30 Nisan'da yapılan gösterilerde de başka bir öğrenci öldü.
555K OLAYI VE DARBE Bu olaylar üzerine DP yanlısı gençler de iktidara olan desteklerini göstermek için bir bir plan kurdular. Plana göre gençler, 5 Mayıs'ta Kızılay Meydanı'nda, Meclis'ten Çankaya Köşkü'ne gidecek olan Celal Bayar ve Adnan Menderes'i destekleyeceklerdi. Muhalif geçlerin de bu durumdan haberdar olması ile plan ters tepti. Planın, 555K (5'inci ayın 5'inci günü saat 5'te Kızılay Meydanı'nda) parolası ile iktidar karşıtı öğrencilere duyurulması üzerine, Kızılay Meydanı muhalif gençlerle dolup taştı. Böylece Menderes, saat 18.00'de meydandan geçerken desteklenmek yerine protesto edildi, hatta tartaklandı.
Gerginlikler bir türlü bitmek bilmezken, 21 Mayıs'ta Ankara'daki Harp Akademisi öğrencisi genç subaylar da DP'yi protesto etmek için yürüdüler. Ordudaki hareketliliğin yanısıra, eylemler dolaysıyla da endişeye kapılan bazı DP milletvekilleri, 1958 yılındaki Irak, Sudan ve Pakistan'da yaşanan darbelerin kendi başına gelmesinden korkar oldu. Bir türlü buna inanmayan Menderes, 25 Mayıs 1960'ta Eskişehir'e gitti. Giderken de yanında darbe olacağı konusunda kendisini uyaran milletvekillerini de götürdü. Eskişehir'de büyük coşku ile karşılanan Menderes, bir yandan kendisini uyaranlarını aksi yönde ikna etmeye çalışırken, bir yandan da eylemlere neden olan Tahkikat Komisyonu'nun çalışmalarını tamamladığını ve yakında kamuoyuna açıklanacağını bildirdi. Ancak bu karar, ayrıntıları önceden hesaplanmış darbeyi önleyemedi.
Menderes Eskişehir'de iken 27 Mayıs 1960'da Orgeneral Cemal Gürsel'in yaptığı ve Milli Birlik Komitesi adı altında toplanan 33 subay yönetime el koydu. Darbeciler, Ankara ve İstanbul'daki önemli noktaları ele geçirdi. 27 Mayıs sabahı Silahlı Kuvvetler adına Alparslan Türkeş, Ankara Radyosu'ndan bir bildiri okudu. Türkeş bildiride şunları kaydetti: 'Muhterem vatandaşlar; Bugün demokrasimizin içine düştüğü buhran ve son müessif hadiseler dolayısıyla ve kardeş kavgalarına meydan vermemek maksadıyla Türk Silahlı Kuvvetleri memleketin idaresini eline almıştır. Bu harekete Silahlı Kuvvetlerimiz, partileri içine düştüğü uzlaşmaz durumdan kurtarmak ve partiler üstü tarafsız bir idarenin hakemliği altında en kısa zamanda adil ve serbest seçimler yaptırarak idareyi, seçimi kazanana devir ve teslim etmek üzere girişmiştir. Girişilmiş olan bu teşebbüs hiçbir şahsa ve zümreye karşı değildir. Kim olursa olsun ve hangi partiye mensup olursa olsun her vatandaş kanunlar ve hukuk prensipleri esaslarına göre muamele görecektir.'
Bir ülkede baskı kurarak, zor kullanarak veya demokratik yollardan yararlanarak hükûmeti istifa ettirmek veya rejimi değiştirecek biçimde yönetimi, devirmek işi. Mesela: 27 Mayıs 1960 Ordu yönetime el koydu.27 Mayıs darbesini yapan Milli Birlik Komitesi, TBMM'nin tüm hak, yetki ve görevlerini üzerine aldığını açıkladı.
ya da: Birini kötü duruma düşüren, sarsan olay 23 Ağustos 1990 Körfez Krizi Türk turizmine darbe vurdu.
13 Aralık 1980 12 Eylül darbesinden sonra, sıkıyönetim mahkemeleri üst üste idam kararı vermeye başladı. Yaşı tutmadığı için, yaşı büyültülerek 13 Aralık'ta idam edilen Erdal Eren de; 1980-1984 yılları arasında idama mahkum edilen 50 kişiden biriydi. Kenan Evren'in idamlarla ilgili olarak, 'hainleri asmayıp ta besleyecek miyiz? ' sözleri, uzun yıllar belleklerde yer etti.
23 Ağustos 1990 Körfez Krizi Türk turizmine darbe vurdu. Alman Seyahat Acentaları Birliği'nin (DRV) Körfez Krizi nedeniyle bir TV programında Türkiye'nin riskli ülke olduğunu öne sürmesi ve turların iptal edilmesini istemesi paniğe yol açtı. Almanya'da 250 bin turistin Türkiye'ye gelmek için rezervasyon yaptırmış olduğu kaydedildi. Daha sonra yapılan açıklamada durum düzeltildi ve bir yanlış anlamanın olduğu söylendi.
21 Aralık 1991 Gürcistan dışındaki 11 devlet başkanı tarafından imzalanan bir anlaşmayla SSCB’ye son verildi ve Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) kuruldu. Rusya Devlet Başkanı Gorbaçov’a karşı darbe girişiminde bulunuldu. Bunun üzerine Gorbaçov 4 gün sonra istifa etti. Onun yerine Boris Yeltsin Devlet Başkanı oldu.
10 Temmuz 2002 Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Bahçeli, “erken seçim önerisiyle, demokrasi dışı hükümet tezgahlayanların yapmak istediği sivil darbeyi önlediğini” söyledi.
Eylül 1970 Nixon Allande'nin devrilmesini istiyor. CIA her türlü yöntemi kullanarak sosyalist hükümetin yönetimindeki Şili'yi istikrarsızlığa sürükledi. Başkan Allende 1973'teki darbe sırasında öldürüldü.
13 Kasım 1970 Savunma Bakanı General Hafız Esad, Suriye’de darbe yaptı.
17 Mart 1971 Genelkurmay Başkanlığı, görülen lüzum üzerine,5 general (dördü karacı, biri havacı) ve 10 albayı emekliye ayırdı. Bu subayların 11 Mart 1971 günü 46 subayla birlikte 'darbe' girişimi hazırlığı yaptıkları, bu nedenle emekliye sevkedildiği ileri sürüldü.
1973 Afganistan'da yaklaşık 200 yıllık monarşiden sonra Kral Zahir Şah, kuzeni Muhammed Davut tarafından düzenlenen askeri darbeyle devrildi.
11 Eylül 1973 Şili Devlet Başkanı Salvador Allende, ABD'nin desteklediği ve Augusto Pinochet önderliğinde organize edilen bir askeri darbe sonrasında öldürüldü. Allende, dünyanın seçimle iş başına gelmiş ilk Marksist lideriydi.
15 Temmuz 1974 Yunan subayları ve EOKA-B militanları Kıbrıs'ta darbe yaptı. AKEL ile EDEK partileri yanlıları katledildi. Yaklaşık 2000 Rum öldürüldü. Makarios, İngiliz üsleri aracılığıyla Malta’ya kaçtı. EOKA-B militanı Nikos Sampson, Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı’na getirildi. Aynı gün, Türk hükümeti, gizlice,20 Temmuz’u çıkartma günü olarak belirlendi ve askeri hazırlıklar başladı.
23 Temmuz 1974 Yunanistan’da cunta karşıtı güçler bir darbe yaptı ve demokratik yönetime geri dönüldü. İki gün sonra Karamanlis, başbakan olarak göreve başladı ve ateşkesi ilan etti.
5 Temmuz 1977 Pakistan'da askeri darbe yapıldı. General Ziya Ül Hak, Zülfikar Ali Butto idaresini devirdi.
1978 Afganistan Devlet Başkanı Muhammed Davut, darbe sırasında öldürüldü ve ülkede iktidar, Afganistan Demokratik Halk Partisi’ne (ADHP) geçti. Devrimci Konsey Başkanlığına Nur Muhammed Taraki seçildi. İslami gruplar, sol yanlısı politikaları protesto amacıyla silahlı eylemler düzenlediler.
12 Eylül 1980 Türk Silahlı Kuvvetleri yönetime el koydu. Siyasal partiler kapatıldı; parti başkanları ve aydınlarla birlikte çok sayıda mesleki ve siyasal örgüt yöneticisi tutuklandı.4 Nisan’da, Fahri Korutürk’ün cumhurbaşkanlığının sona ermesinden itibaren boş bulunan devlet başkanlığı görevini,12 Eylül darbesinin lideri Genelkurmay Başkanı Kenan Evren üstlendi.
10 Nisan 1911 Panço Villa ve Emiliano Zapata’nın, bir yıl once başlattığı ayaklanmanın ardından Meksika’da darbe oldu.
23 Ocak 1913 Babıali Baskını İttihatçılar tarafından düzenlenen 'Babıali Baskını' esnasında Sadrazam Mahmut Şevket Paşa öldürülmüş olup, bir tür hükümet darbesi niteliğindedir. Bu olayla birlikte İttihatçılar fiilen yönetimi ele geçirmiştir.
7 Kasım 1917 SSCB Kuruldu: XIX. yüzyılın ilk yarısı ile XX. yüzyılın başlarında, her alanda önemli çelişmeleri içinde barındıran Rusya’da; halk, fethedilmiş geniş alanlarda, aşırı merkeziyetçi Çarlık bürokrasisinin despotik yönetimi altında yaşıyordu. I. Dünya Savaşı’nda, Almanlar karşısında verilen korkunç kayıplar, Rusya’da, Çar’ın otoritesine ağır darbeler indirirken, toplumsal kutuplaşmaların da derinleşmesine neden oldu.12 Mart’ta başlayan yiyecek kıtlığı, halkı başkent Petrograd’da sokaklara döktü. Çıkan ayaklanmalara garnizon da katılınca, Çar II. Nikola,15 Mart’ta tahttan feragat etmek zorunda kaldı.7 Kasım’da, neredeyse kansız son darbeyi indiren ve Romanov hanedanın 300 yıllık egemenliğini sona erdiren Lenin liderliğindeki Bolşevikler; hükümet binalarını, posta merkezlerini ve diğer stratejik noktaları işgal ederek Kışlık Saray’a girdiler. Aynı anda Petrograd’da toplanan II. Tüm Rusya Sovyetleri Kongresi, temelde Bolşevik bakanlardan oluşan yeni bir hükümetin kuruluşunu onayladı.
24 Kasım 1942 4. Stalingrad muharebesi başladı: Hitler, Rusyaya bir prestij darbesi indirmek için Stalingrad'ı düşürmeye büyük önem veriyordu. Bu sebeple Temmuz 1942 sonundan itibaren 4 safhada yapılacak olan Stalingrad muharebeleri başladı.24 Kasım'a gelindiğinde en şiddetli taaruz başladı. Bu taarruz sonunda Stalingrad düşürülemediği gibi, Ruslar Ocak 1943'den itibaren karşı taarruza geçip, Şubat ayında 6. Alman Ordusunu 190 000 kişilik bir kuvvetle esir ettiler. Böylece Stalingrad muharebesi Ruslar'ın zaferi ile sonuçlanmış oldu.
Ağustos 1953 CIA ilk hükümet darbesini İran’da tezgahladı. Ajanların katkısıyla yoğunlaştırılan sosyal iktidarsızlık Başbakan Muhammed Mussadık'ın devrilmesi, Şah Rıza Pehlevi'nin tahta çıkmasına yol açtı.
12 Haziran 1960 TBMM feshedildi.27 Mayıs darbesini yapan Milli Birlik Komitesi, TBMM'nin tüm hak, yetki ve görevlerini üzerine aldığını açıkladı.
14 Ekim 1960 27 Mayıs 1960 Darbesi’yle, ordunun yönetime el koymasından sonra önceki hükümet üyelerinin ve aralarında Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu gibi iktidardaki Demokrat Parti yöneticilerinin yargılandığı Yassıada mahkemeleri başladı. Duruşmalar İstanbul açıklarındaki Yassıada’da yapıldığından bu duruşmalara Yassıada Mahkemeleri adı verildi
21 Nisan 1967 Yunanistan’da Albaylar darbe yaptı.
21 Nisan 1967 Yunanistan’da darbe oldu ve askeri cunta yönetimi ele geçirdi.
1 Eylül 1969 Albay Kaddafi, Libya'da askeri bir darbe yaparak Kral İdris'i devirdi.
ihtilalde kadim nemesis gibi, hayranlarının fırlattığı çiçek demetlerini çiğneyerek, koruyucularının kanına bulanarak, düşmanlarının cesetlerine basarak, karanlık ve karşı konulmaz adımlarla ilerler.
hırsız gibi gelir ihtilaller
yaklaştıklarını sezersiniz belki ama nasıl ve ne zaman patlayacaklarını kestiremezsiniz.
(prcuhudon)
darbe:siyasi erk unsurlarından biri askeri güç kullanarak yönetimi eline geçirmesi....
serap olmasın sevgiler grubunun son hali derim.
DEV DİYALOK (biliyoz g ile)
-şimdi hacım darbe yapalım diyosun yani!
-he emmoğlu..neyimiz eksik bu entellerden :)
-olumm radyoyu filan ele geçirecik..tank lazım ayrıca
-lan olumm iç dünyamızda bir değişimden sözediyom..
ben bi tane yaptım..valla çok uğraştırıyo insanı..en iyisi inandığın bi davada darbe yapanın ardından gitmek..yoksa valla lider kalcam diye canın çıkıyo.
'darbe yemeden blok yapmayı öğrenemezsin'
kwon
Bi nevii çelme.
köleci toplumdan feodal topluma geçişin ideolojisi.
Hala devam eden olay :)
Az önce başlayan olay :)
11 Eylül (USA)
12 Eylül (TC)
sabrın son noktası
yönetime yapılan çogu zaman HAKLI müdahale...
terazi meselesi..
Türkiye Cumhuriyeti'nin 80 yıllık tarihinde bir kırılma noktası olarak kabul edilen 27 Mayıs 1960 darbesinin, 12 Mart 1971 ve 12 Eylül 1980 darbeberine de kapı araladığı belirtiliyor.
Darbenin üzerinden 44 yıl geçerken, Türkiye'de artık hiç kimse darbe kelimesini ağzına bile almak istemiyor. Dönemin tanıklarından Demokrat Parti (DP) eski milletvekili Gıyasettin Emre, 27 Mayıs öncesi senaryoların yeniden sahnelenmek istendiğini, 1960'da olduğu gibi bugün de öğretim üyelerinin yürüdüğünü belirterek, 'Ama artık kolay kolay darbe olmaz' dedi.
Üzerinden 44 yıl geçen 27 Mayıs darbesi hakkındaki tartışmalar hala bitmedi. Derlenen bilgilene göre, DP'nin iktidarını ilan ettiği 14 Mayıs 1950, aynı zamanda ilk darbe girişiminin de yaşandığı tarih oldu. Seçim sonuçlarının belli olmasının ardından dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Nafiz Gürman, Köşk'e çıkarak dönemin Cumhurbaşkanı İsmet İnönü'ye 'Paşam ordu emrinizde' dedi. İnönü'nün ise 'Beyler bu iş burada bitmiştir' sözü ile ilk darbe girişimi atlatılmış oldu. Ancak asıl darbenin tohumu 1954 ve 1955 yıllarında İstanbul ve Ankara Harp Akademileri'nde okuyan genç kurmay subaylar arasında atıldı. Darbe yapma isteğinin gerekçesi ise '1954 seçimlerinden sonra DP iktidarının Atatürk ilkeleri ve laiklik konusunda taviz vermesi sonucu, büyük halk kitlelerinin rahatsızlık duymaya başlaması' diye gösterildi. Harp Akademileri öğrencilerinden farklı olarak 1957 yılında yaşanan diğer bir darbe girişimi ise DP'nin kendi müdahalesi ile önlendi. DP, tarihe 'Dokuz Subaylar Olayı' olarak geçen meselenin üstüne gitmezken, orduyu da karşısına almak istemediğinden sessiz kalmayı tercih etti.
DARBE YILLAR ÖNCE PLANLANDI
27 Mayıs'a giden örgütlenme, 1958 yılı sonunda Kurmay Albay Sadi Koçaş'ın Cemal Gürsel'i ikna etmesi ile başladı. Sadi Koçaş, Osman Köksal, Sezai Okan ve Suphi Karaman'dan oluşan çekirdek kadro, ilk toplantısını 1959 Mayıs ayında Koçaş'ın evinde yaptı. Bu dört kişi iki ay boyunca ilkeleri saptadı. Kimlerle hangi aşamada ilişkiler kurulacağı tespit edildi. Aradan dört ay geçtikten sonra Orhan Kabibay, Alparslan Türkeş, Rıfat Baykal, Mustafa Kaptan da çekirdek kadroya alındı. Kasım ayı sonunda da kadroya Vehbi Ersü, Rafet Aksoyoğlu, Orhan Erkanlı ve Sami Küçük girdi. Bu kadroya, 28-29 Nisan 1960 tarihlerindeki öğrenci eylemlerinden sonra Muzaffer Yurdakuler, Kadri Kaplan, Ekrem Acuner ile Fikret Kuytak da girdi. Sonraki katılımlar ile bu kadrodakilerin sayısı 33'e ulaştı.
Darbeciler hazırlıklarını yaparken, CHP ve basın, iktidarı boyunca DP'yi sürekli eleştirdi. CHP'nin mallarına el konulması ve hangi gazeteye ilan verilip verilemeyeceğini karara bağlayan Basın İlan Kurumu'nun kuruluşu, muhalif çevrelerin rahatsızlığını daha da artırmakla kalmayıp, darbeye 'meşruiyet' zemini hazırladı. DP ile CHP arasında 1950'de beri yaşanan sert tartışmalar, 1960 yılına geldiğinde iyice şiddetlendi. CHP'nin ülkedeki bütün yıkıcı grupları çevresinde topladığı, halkı ve orduyu iktidara karşı ayaklanmaya kışkırttığını öne süren DP, 18 Nisan 1960 tarihinde kurduğu Tahkikat Komisyonu ile üç ay boyunca muhalefetin ve basının eylemlerini soruşturmak istedi. Komisyonun çalışmaya başlaması ile birlikte Ankara ve İstanbul'da öğrenciler, DP aleyhine gösteri düzenledi. Öğrencilerin yanısıra İstanbul Üniversitesi öğretim üyeleri de eylem yaptı. Eylemlerin önü bir türlü alınamazken, 28 Nisan 1960 tarihinde çıkan olaylarda bir öğrenci hayatını kaybetti. Bunun üzerine Ankara ve İstanbul'da sıkıyönetim ilan edildi, gece sokağa çıkma yasağı kondu. Buna karşın olaylar bir türlü önlenemedi. 29 ve 30 Nisan'da yapılan gösterilerde de başka bir öğrenci öldü.
555K OLAYI VE DARBE
Bu olaylar üzerine DP yanlısı gençler de iktidara olan desteklerini göstermek için bir bir plan kurdular. Plana göre gençler, 5 Mayıs'ta Kızılay Meydanı'nda, Meclis'ten Çankaya Köşkü'ne gidecek olan Celal Bayar ve Adnan Menderes'i destekleyeceklerdi. Muhalif geçlerin de bu durumdan haberdar olması ile plan ters tepti. Planın, 555K (5'inci ayın 5'inci günü saat 5'te Kızılay Meydanı'nda) parolası ile iktidar karşıtı öğrencilere duyurulması üzerine, Kızılay Meydanı muhalif gençlerle dolup taştı. Böylece Menderes, saat 18.00'de meydandan geçerken desteklenmek yerine protesto edildi, hatta tartaklandı.
Gerginlikler bir türlü bitmek bilmezken, 21 Mayıs'ta Ankara'daki Harp Akademisi öğrencisi genç subaylar da DP'yi protesto etmek için yürüdüler. Ordudaki hareketliliğin yanısıra, eylemler dolaysıyla da endişeye kapılan bazı DP milletvekilleri, 1958 yılındaki Irak, Sudan ve Pakistan'da yaşanan darbelerin kendi başına gelmesinden korkar oldu. Bir türlü buna inanmayan Menderes, 25 Mayıs 1960'ta Eskişehir'e gitti. Giderken de yanında darbe olacağı konusunda kendisini uyaran milletvekillerini de götürdü. Eskişehir'de büyük coşku ile karşılanan Menderes, bir yandan kendisini uyaranlarını aksi yönde ikna etmeye çalışırken, bir yandan da eylemlere neden olan Tahkikat Komisyonu'nun çalışmalarını tamamladığını ve yakında kamuoyuna açıklanacağını bildirdi. Ancak bu karar, ayrıntıları önceden hesaplanmış darbeyi önleyemedi.
Menderes Eskişehir'de iken 27 Mayıs 1960'da Orgeneral Cemal Gürsel'in yaptığı ve Milli Birlik Komitesi adı altında toplanan 33 subay yönetime el koydu. Darbeciler, Ankara ve İstanbul'daki önemli noktaları ele geçirdi. 27 Mayıs sabahı Silahlı Kuvvetler adına Alparslan Türkeş, Ankara Radyosu'ndan bir bildiri okudu. Türkeş bildiride şunları kaydetti:
'Muhterem vatandaşlar; Bugün demokrasimizin içine düştüğü buhran ve son müessif hadiseler dolayısıyla ve kardeş kavgalarına meydan vermemek maksadıyla Türk Silahlı Kuvvetleri memleketin idaresini eline almıştır. Bu harekete Silahlı Kuvvetlerimiz, partileri içine düştüğü uzlaşmaz durumdan kurtarmak ve partiler üstü tarafsız bir idarenin hakemliği altında en kısa zamanda adil ve serbest seçimler yaptırarak idareyi, seçimi kazanana devir ve teslim etmek üzere girişmiştir. Girişilmiş olan bu teşebbüs hiçbir şahsa ve zümreye karşı değildir. Kim olursa olsun ve hangi partiye mensup olursa olsun her vatandaş kanunlar ve hukuk prensipleri esaslarına göre muamele görecektir.'
Yani darbe neymiş:
Bir ülkede baskı kurarak, zor kullanarak veya demokratik yollardan yararlanarak hükûmeti istifa ettirmek veya rejimi değiştirecek biçimde yönetimi, devirmek işi.
Mesela:
27 Mayıs 1960 Ordu yönetime el koydu.27 Mayıs darbesini yapan Milli Birlik Komitesi, TBMM'nin tüm hak, yetki ve görevlerini üzerine aldığını açıkladı.
ya da: Birini kötü duruma düşüren, sarsan olay
23 Ağustos 1990
Körfez Krizi Türk turizmine darbe vurdu.
13 Aralık 1980
12 Eylül darbesinden sonra, sıkıyönetim mahkemeleri üst üste idam kararı vermeye başladı. Yaşı tutmadığı için, yaşı büyültülerek 13 Aralık'ta idam edilen Erdal Eren de; 1980-1984 yılları arasında idama mahkum edilen 50 kişiden biriydi. Kenan Evren'in idamlarla ilgili olarak, 'hainleri asmayıp ta besleyecek miyiz? ' sözleri, uzun yıllar belleklerde yer etti.
23 Ağustos 1990
Körfez Krizi Türk turizmine darbe vurdu. Alman Seyahat Acentaları Birliği'nin (DRV) Körfez Krizi nedeniyle bir TV programında Türkiye'nin riskli ülke olduğunu öne sürmesi ve turların iptal edilmesini istemesi paniğe yol açtı. Almanya'da 250 bin turistin Türkiye'ye gelmek için rezervasyon yaptırmış olduğu kaydedildi. Daha sonra yapılan açıklamada durum düzeltildi ve bir yanlış anlamanın olduğu söylendi.
21 Aralık 1991
Gürcistan dışındaki 11 devlet başkanı tarafından imzalanan bir anlaşmayla SSCB’ye son verildi ve Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) kuruldu. Rusya Devlet Başkanı Gorbaçov’a karşı darbe girişiminde bulunuldu. Bunun üzerine Gorbaçov 4 gün sonra istifa etti. Onun yerine Boris Yeltsin Devlet Başkanı oldu.
10 Temmuz 2002
Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Bahçeli, “erken seçim önerisiyle, demokrasi dışı hükümet tezgahlayanların yapmak istediği sivil darbeyi önlediğini” söyledi.
Kaynak: www.kronoloji.gen.tr
Eylül 1970
Nixon Allande'nin devrilmesini istiyor. CIA her türlü yöntemi kullanarak sosyalist hükümetin yönetimindeki Şili'yi istikrarsızlığa sürükledi. Başkan Allende 1973'teki darbe sırasında öldürüldü.
13 Kasım 1970
Savunma Bakanı General Hafız Esad, Suriye’de darbe yaptı.
17 Mart 1971
Genelkurmay Başkanlığı, görülen lüzum üzerine,5 general (dördü karacı, biri havacı) ve 10 albayı emekliye ayırdı. Bu subayların 11 Mart 1971 günü 46 subayla birlikte 'darbe' girişimi hazırlığı yaptıkları, bu nedenle emekliye sevkedildiği ileri sürüldü.
1973
Afganistan'da yaklaşık 200 yıllık monarşiden sonra Kral Zahir Şah, kuzeni Muhammed Davut tarafından düzenlenen askeri darbeyle devrildi.
11 Eylül 1973
Şili Devlet Başkanı Salvador Allende, ABD'nin desteklediği ve Augusto Pinochet önderliğinde organize edilen bir askeri darbe sonrasında öldürüldü. Allende, dünyanın seçimle iş başına gelmiş ilk Marksist lideriydi.
15 Temmuz 1974
Yunan subayları ve EOKA-B militanları Kıbrıs'ta darbe yaptı. AKEL ile EDEK partileri yanlıları katledildi. Yaklaşık 2000 Rum öldürüldü. Makarios, İngiliz üsleri aracılığıyla Malta’ya kaçtı. EOKA-B militanı Nikos Sampson, Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı’na getirildi. Aynı gün, Türk hükümeti, gizlice,20 Temmuz’u çıkartma günü olarak belirlendi ve askeri hazırlıklar başladı.
23 Temmuz 1974
Yunanistan’da cunta karşıtı güçler bir darbe yaptı ve demokratik yönetime geri dönüldü. İki gün sonra Karamanlis, başbakan olarak göreve başladı ve ateşkesi ilan etti.
5 Temmuz 1977
Pakistan'da askeri darbe yapıldı. General Ziya Ül Hak, Zülfikar Ali Butto idaresini devirdi.
1978
Afganistan Devlet Başkanı Muhammed Davut, darbe sırasında öldürüldü ve ülkede iktidar, Afganistan Demokratik Halk Partisi’ne (ADHP) geçti. Devrimci Konsey Başkanlığına Nur Muhammed Taraki seçildi. İslami gruplar, sol yanlısı politikaları protesto amacıyla silahlı eylemler düzenlediler.
12 Eylül 1980
Türk Silahlı Kuvvetleri yönetime el koydu. Siyasal partiler kapatıldı; parti başkanları ve aydınlarla birlikte çok sayıda mesleki ve siyasal örgüt yöneticisi tutuklandı.4 Nisan’da, Fahri Korutürk’ün cumhurbaşkanlığının sona ermesinden itibaren boş bulunan devlet başkanlığı görevini,12 Eylül darbesinin lideri Genelkurmay Başkanı Kenan Evren üstlendi.
10 Nisan 1911
Panço Villa ve Emiliano Zapata’nın, bir yıl once başlattığı ayaklanmanın ardından Meksika’da darbe oldu.
23 Ocak 1913
Babıali Baskını İttihatçılar tarafından düzenlenen 'Babıali Baskını' esnasında Sadrazam Mahmut Şevket Paşa öldürülmüş olup, bir tür hükümet darbesi niteliğindedir. Bu olayla birlikte İttihatçılar fiilen yönetimi ele geçirmiştir.
7 Kasım 1917
SSCB Kuruldu: XIX. yüzyılın ilk yarısı ile XX. yüzyılın başlarında, her alanda önemli çelişmeleri içinde barındıran Rusya’da; halk, fethedilmiş geniş alanlarda, aşırı merkeziyetçi Çarlık bürokrasisinin despotik yönetimi altında yaşıyordu. I. Dünya Savaşı’nda, Almanlar karşısında verilen korkunç kayıplar, Rusya’da, Çar’ın otoritesine ağır darbeler indirirken, toplumsal kutuplaşmaların da derinleşmesine neden oldu.12 Mart’ta başlayan yiyecek kıtlığı, halkı başkent Petrograd’da sokaklara döktü. Çıkan ayaklanmalara garnizon da katılınca, Çar II. Nikola,15 Mart’ta tahttan feragat etmek zorunda kaldı.7 Kasım’da, neredeyse kansız son darbeyi indiren ve Romanov hanedanın 300 yıllık egemenliğini sona erdiren Lenin liderliğindeki Bolşevikler; hükümet binalarını, posta merkezlerini ve diğer stratejik noktaları işgal ederek Kışlık Saray’a girdiler. Aynı anda Petrograd’da toplanan II. Tüm Rusya Sovyetleri Kongresi, temelde Bolşevik bakanlardan oluşan yeni bir hükümetin kuruluşunu onayladı.
24 Kasım 1942
4. Stalingrad muharebesi başladı: Hitler, Rusyaya bir prestij darbesi indirmek için Stalingrad'ı düşürmeye büyük önem veriyordu. Bu sebeple Temmuz 1942 sonundan itibaren 4 safhada yapılacak olan Stalingrad muharebeleri başladı.24 Kasım'a gelindiğinde en şiddetli taaruz başladı. Bu taarruz sonunda Stalingrad düşürülemediği gibi, Ruslar Ocak 1943'den itibaren karşı taarruza geçip, Şubat ayında 6. Alman Ordusunu 190 000 kişilik bir kuvvetle esir ettiler. Böylece Stalingrad muharebesi Ruslar'ın zaferi ile sonuçlanmış oldu.
Ağustos 1953
CIA ilk hükümet darbesini İran’da tezgahladı. Ajanların katkısıyla yoğunlaştırılan sosyal iktidarsızlık Başbakan Muhammed Mussadık'ın devrilmesi, Şah Rıza Pehlevi'nin tahta çıkmasına yol açtı.
12 Haziran 1960
TBMM feshedildi.27 Mayıs darbesini yapan Milli Birlik Komitesi, TBMM'nin tüm hak, yetki ve görevlerini üzerine aldığını açıkladı.
14 Ekim 1960
27 Mayıs 1960 Darbesi’yle, ordunun yönetime el koymasından sonra önceki hükümet üyelerinin ve aralarında Adnan Menderes, Fatin Rüştü Zorlu gibi iktidardaki Demokrat Parti yöneticilerinin yargılandığı Yassıada mahkemeleri başladı. Duruşmalar İstanbul açıklarındaki Yassıada’da yapıldığından bu duruşmalara Yassıada Mahkemeleri adı verildi
21 Nisan 1967
Yunanistan’da Albaylar darbe yaptı.
21 Nisan 1967
Yunanistan’da darbe oldu ve askeri cunta yönetimi ele geçirdi.
1 Eylül 1969
Albay Kaddafi, Libya'da askeri bir darbe yaparak Kral İdris'i devirdi.