çay-dan zaten 'çaylık' demektir. '-dan' farsça asıllı olup '-lık' ekine karşılıktır. bu ekten sonra türkçe'de isimden isim türeten '-lık' ekinin gelmesiyle, ek yığılması oluşmuş.bunun sebebi '-dan' ekinin türkçe'de fonksiyonunu yitirmesi olabilir.
bknz.türk dili okuyan öğrencinin etimoloji ile kafayı bozması :))
CAYDANLIK Sabahattin Ali’nin bu isimde bir hikayesi vardi: Bir hastanede tedavi gormekte olan eski bir memuru (bir suc yuzunden cezaevine dusmus) ve bu memurun ani olumuyle birlikte meydana gelen olaylari anlatiyordu.Merhumun geriye kalan esyalari icinde ‘caydanlik’ini bulamayinca dul karisi ortaligi birbirine katiyor ve ‘’…caydanlik ta caydanlik…’’ diye ordakilere soylemedigini birakmiyordu.Sakin burdan Alaaddin’in lambasi gibi icinden bir cin cikiyor sanmayin; hicbir ozelligi olmayan alelade bir caydanlikti; dul kadininin bunu kocasindan geriye kalmis bir hatira olarak saklamak gibi bir derdi de yoktu; o sadece esyaya duskunlugunu gosteren bir kadindi… Bizim caydanlik yazimiz ise ne olu birinin caydanligini anlatacak, ne de bir hikayeyi; sadece caydanlik uzerine dusunen birkac kisinin konusmasindan ibaret olacak…
‘’Su caydanliga baksana, alt ve ust kismi birbirine esit; halbuki alelumum ust taraf alt taraftan hacimce daha kucuk olur.Fakat bu caydanlikta alt ve ust kisim birbirine esit. Kadin ve erkek… Eger herhangi bir caydanlik olsaydi, ust taraf kadini alt taraf erkegi temsil ediyor derdim; ama burda erkek ve kadin esit. Halbuki biliyorum erkek ve kadin asla birbirlerine esit olamaz; olmamali da; ama cogu insana bunu anlatmak zor, dahasi lafi guzaftan da baska birsey de olmazdi anlatmaya calismak.’’ -‘’Nerden cikti bu kadin erkek benzetmesi, nerden aklina geldi? ’’ -‘’Bilmiyorum, sadece, belki dinledigim sarkidandir; bu sarkiyi cok seviyorum, bir kadin ve bir erkek ‘take my breath away’ ikidir radyoda bu sarkiya rastgeliyorum; belki de bu yuzden caydanlik icin erkek-kadin benzetmesi yaptim. Ugur soylesene, sence ust taraf mi kadin; yoksa alt taraf mi? ’’ -‘’Bence ust taraf…’’ -‘’Cunku kadinlar basimizin tacidir, onlari hep basimizin hizasinda tutariz, zaten olmalari gerken yerde orasidir.Biz yukun altina gireriz, temeli olustuyoruz gibi gozukse de, aslinda temek tum caydanliktir(kadin ve erkek) ’’ -‘’Caydanligin kapagini goruyor musunuz, iste o evin catisidir, ve evi disi kus yaptigi gibi catiyi da disi kus kapatir’’ -‘’Heralde o zaman evi yapmaya catidan itibaren basliyor ha , sonra da temele iniyor, eger disi kusun ev yapma stili buysa ’’ -‘’Sen de ne biçimsin be abi, ne biçim şeyler aklina geliyor’’ -‘’Serkan su caya bak, alt tarafta su, ust tarafta dem; asil onemli olan dem…Baska caydanliklarda(alti ustunden buyuk) dem az, su coktur ve dem ilk once biter’’ -‘’Bence ikisi de onemli; ve o bitme durumu goreceli; cunku az bir su(bos bir koca) koyup normal miktarda bir demle yapilan cayda, belki de ilk once az olan su bitecek:Yani bos olan bir adam, her bakımdan kuvvetli ve ondan ustun gozuken bir kadını dengeleyemez; ama belki kadının ozelliklerinden dolayı, kadin durumu idare edilebilir ve su(adam/koca) bitsede dem kendini biraz seyrelterek cay(evlilik/iliski) surdurebilir Ayrica dem ve su bir butundur; cayi cay yapan onlarin belirli oranlarda meydana gelen karisimlaridir ve iste bu oldugu zaman ortaya gercekten de guzel bir cay cikar.Ve bu caydanlikta alt ve ust birbirine esit oldugu icin dem ve su miktari esittir.Cay yapmak icin az bir deme karsilik cok su koymak gerekir; yani azıcık bir dem fazlaca suyu dengeler; kadinlar boyledir iste.Belki cay olurken tum agirlik su dadir, daha fazla katilan odur; ama o berrak suya azicik yapilan bir dem katkisi ona gercek kimligini ve tadini verir’’ … -‘’Seker, bu da cocuklar olsa gerek….’’ -‘’Evet gercekten guzel bir benzetmei gercekten; cocuk seker gibi tadlidir ve evlilige tad verir.’’ -‘’O zaman soyle diyelim serkan; cocuksuz bir evlilik sekersiz bir caya benzer’’ -‘’Ne guzel bir benzetme Ebu gercekten oyle, cocuksuz bir evlilik sekersiz bir caya benzer…’’ … ‘’Vay be! Bu caydanlikta ne gizler varmis! ’’ -‘’Hayat goremedigimiz yerde de vardir ve her zaman gorulebilenle iliskilidir'
asli görevinin yanında saksı çiçeklerini de sulayabileceğiniz bir alet.....- ;)) ...Pp
bknz...çocukluğunu bu aletin içinde haşlanan yumurtalarla geçirmiş yazar...Pp
çay-dan zaten 'çaylık' demektir.
'-dan' farsça asıllı olup '-lık' ekine karşılıktır.
bu ekten sonra türkçe'de isimden isim türeten '-lık' ekinin gelmesiyle, ek yığılması oluşmuş.bunun sebebi '-dan' ekinin türkçe'de fonksiyonunu yitirmesi olabilir.
bknz.türk dili okuyan öğrencinin etimoloji ile kafayı bozması :))
olmazsa olmaz. sınav zamanlarımda kadim dostum...
10.11.2003 17:16
Mai Salon
CAYDANLIK
Sabahattin Ali’nin bu isimde bir hikayesi vardi: Bir hastanede tedavi gormekte olan eski bir memuru (bir suc yuzunden cezaevine dusmus) ve bu memurun ani olumuyle birlikte meydana gelen olaylari anlatiyordu.Merhumun geriye kalan esyalari icinde ‘caydanlik’ini bulamayinca dul karisi ortaligi birbirine katiyor ve ‘’…caydanlik ta caydanlik…’’ diye ordakilere soylemedigini birakmiyordu.Sakin burdan Alaaddin’in lambasi gibi icinden bir cin cikiyor sanmayin; hicbir ozelligi olmayan alelade bir caydanlikti; dul kadininin bunu kocasindan geriye kalmis bir hatira olarak saklamak gibi bir derdi de yoktu; o sadece esyaya duskunlugunu gosteren bir kadindi…
Bizim caydanlik yazimiz ise ne olu birinin caydanligini anlatacak, ne de bir hikayeyi; sadece caydanlik uzerine dusunen birkac kisinin konusmasindan ibaret olacak…
‘’Su caydanliga baksana, alt ve ust kismi birbirine esit; halbuki alelumum ust taraf alt taraftan hacimce daha kucuk olur.Fakat bu caydanlikta alt ve ust kisim birbirine esit.
Kadin ve erkek…
Eger herhangi bir caydanlik olsaydi, ust taraf kadini alt taraf erkegi temsil ediyor derdim; ama burda erkek ve kadin esit. Halbuki biliyorum erkek ve kadin asla birbirlerine esit olamaz; olmamali da; ama cogu insana bunu anlatmak zor, dahasi lafi guzaftan da baska birsey de olmazdi anlatmaya calismak.’’
-‘’Nerden cikti bu kadin erkek benzetmesi, nerden aklina geldi? ’’
-‘’Bilmiyorum, sadece, belki dinledigim sarkidandir; bu sarkiyi cok seviyorum, bir kadin ve bir erkek ‘take my breath away’ ikidir radyoda bu sarkiya rastgeliyorum; belki de bu yuzden caydanlik icin erkek-kadin benzetmesi yaptim.
Ugur soylesene, sence ust taraf mi kadin; yoksa alt taraf mi? ’’
-‘’Bence ust taraf…’’
-‘’Cunku kadinlar basimizin tacidir, onlari hep basimizin hizasinda tutariz, zaten olmalari gerken yerde orasidir.Biz yukun altina gireriz, temeli olustuyoruz gibi gozukse de, aslinda temek tum caydanliktir(kadin ve erkek) ’’
-‘’Caydanligin kapagini goruyor musunuz, iste o evin catisidir, ve evi disi kus yaptigi gibi catiyi da disi kus kapatir’’
-‘’Heralde o zaman evi yapmaya catidan itibaren basliyor ha , sonra da temele iniyor, eger disi kusun ev yapma stili buysa ’’
-‘’Sen de ne biçimsin be abi, ne biçim şeyler aklina geliyor’’
-‘’Serkan su caya bak, alt tarafta su, ust tarafta dem; asil onemli olan dem…Baska caydanliklarda(alti ustunden buyuk) dem az, su coktur ve dem ilk once biter’’
-‘’Bence ikisi de onemli; ve o bitme durumu goreceli; cunku az bir su(bos bir koca) koyup normal miktarda bir demle yapilan cayda, belki de ilk once az olan su bitecek:Yani bos olan bir adam, her bakımdan kuvvetli ve ondan ustun gozuken bir kadını dengeleyemez; ama belki kadının ozelliklerinden dolayı, kadin durumu idare edilebilir ve su(adam/koca) bitsede dem kendini biraz seyrelterek cay(evlilik/iliski) surdurebilir
Ayrica dem ve su bir butundur; cayi cay yapan onlarin belirli oranlarda meydana gelen karisimlaridir ve iste bu oldugu zaman ortaya gercekten de guzel bir cay cikar.Ve bu caydanlikta alt ve ust birbirine esit oldugu icin dem ve su miktari esittir.Cay yapmak icin az bir deme karsilik cok su koymak gerekir; yani azıcık bir dem fazlaca suyu dengeler; kadinlar boyledir iste.Belki cay olurken tum agirlik su dadir, daha fazla katilan odur; ama o berrak suya azicik yapilan bir dem katkisi ona gercek kimligini ve tadini verir’’
…
-‘’Seker, bu da cocuklar olsa gerek….’’
-‘’Evet gercekten guzel bir benzetmei gercekten; cocuk seker gibi tadlidir ve evlilige tad verir.’’
-‘’O zaman soyle diyelim serkan; cocuksuz bir evlilik sekersiz bir caya benzer’’
-‘’Ne guzel bir benzetme Ebu gercekten oyle, cocuksuz bir evlilik sekersiz bir caya benzer…’’
…
‘’Vay be! Bu caydanlikta ne gizler varmis! ’’
-‘’Hayat goremedigimiz yerde de vardir ve her zaman gorulebilenle iliskilidir'
hakikati saklayan ümzüklü