Kültür Sanat Edebiyat Şiir

Hikmet Sezer 19.07.2013 - 00:32

TOPAKLI HAKKINDA BİLGİLER
Yaylabağ, Taşpınar, İncek, Tuluntaş, Hacılar, Gökçehöyük,Topaklı, Çayırlı, Gölbek, Çimşit, Kırıklı, Karacaörenköylerinde ve Bezirhane Beldesi’nde bulunan höyüklerde yapılan yüzey araştırmalarında İlk Tunç Çağı izlerine rastlanmıştır. Gölbaşı çevresine XI. yüzyıldan itibaren yerleşmeye başlayan Türkmen, Türkmen-Yörük, Yörük ve Türkmen Ekrad grupları şunlardır:- Beğdili aşiretinden“Arablu” cemaati (konargöçer Türkmen Yörüğü) .
- Bozulus nam-ı diger “Tabanlu” Türkmenleri. Bu Türkmenler “Hacılu (Hacılı) ”, “Karamanlu”, “Abdurrahmanlu”, “Derilü”, “Sarılu” ve “Oğulbeylü” gruplarına ayrılır. - Mamulu aşiretinden, konar-göçer “Şerefli” Türkmeni. - “Çakallar” cemaati, Bozulus aşiretine mensup Türkmen Yörüklerinden. - “Deli Himmetli” Yörük cemaati. - Boynuinceli aşiretinden “Deliler” Türkmen cemaati. - “Dolundaş ” Yörük cemaati. - “Gerder” Yörük cemaati. - “Hacımuradlı” Yörük cemaati. - “Halaşlı (Halaşlu) ” Yörük cemaati. - Bozulus Türkmen aşiretinden “İymir (Eymir) ” cemaati. - Türkmen Yörüklerinden “Karakeçili” aşireti mensupları. - “Karaoğlan” Yörük cemaati. - Sekili Yörük cemaatinden “Koparan” Yörük cemaati. - “Macarlar” konar-göçer Yörük cemaati. - Tabanlı Türkmen aşiretinden “Mahmatlı” cemaati. - “Selâmetli” Yörük cemaati.“Karagediklü” Türkmen cemaati. - “Tobaklı” (Topaklı) ” Yörük cemaati. - “Yavrucak” Yörük cemaati. - “ Azizbeylü” Yörük cemaati. - “İncek” Yörük cemaati.- Beğdili aşiretinden konarcemaati.-göçer “Afşar” Günümüzde bulunan Çerkes, Tatar ve bazı Türkmen Ekrad cemaatleri ise XVIII. yüzyıldan sonra bu bölgeye yerleşmişlerdir.
Gölbaşı’na bağlı köylerde Osmanlı döneminde kurulan vakıflar, genellikle dini, hayri ve sosyal amaçlıdır. Günümüzde bu vakıflardan işlevini yürüten vakıf kalmamıştır. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü Vakıf Kayıtları
Arşivi’nde kayıtlı bulunan vakıflar şunlardır: 1. Oğul Beğ Zaviyesi Vakfı (Oğulbey Köyü) . 2. Seydi Yusuf Zaviyesi Vakfı (Bağiçi Köyü) . 3. Seyyid Muslihiddin Zaviyesi Vakfı (Bağiçi) . 4. Ali Kocaoğlu Mustafa Vakfı (Selametli Beldesi) . 5. Hasan Nadir Efendi ibni Hacı Ömer Vakfı (Karagedik Beldesi) . 6. Havvâ Hatun Vakfı (Hacımuratlı) . 7. El-Hac Mehmet Efendi ibni Abdullah Vakfı (Ahiboz) . 8. Muhaciroğlu Ali bin Mehmed Vakfı (Ahiboz) . 9. Hasan Ağa Cami-i Şerifi Vakfı (Çayırlı) . 10. Mehmed Efendi bin Hacı Mustafa Vakfı (Hacılar) .
11. El-Hac Ömer Cami-i Şerîfi Vakfı (Hacılar) . 12. Hacı Abdullah Efendi bin Mehmed Cami-i Şerifi Vakfı (Karaoğlan) . 13. Mustafaoğlu Hacı Ebubekir Ağa Vakfı (Subaşı) . 14. Osman Ağa ibni Kasım ibni Abdülğaffar Vakfı(Taşpınar) .
15. Mustafa Kethüda Cami-i Şerif Vakfı (Topaklı) . 16. Abdulvehab Efendi ibni Ahmed Misafirhanesi Vakfı (Tuluntaş) . 17. Halil İbrahim bin Şeyh Mustafa Vakfı(Tuluntaş) . 18. Abide Hatun Cami-i Şerifi Vakfı (Velihimmetli) . 19. Yusuf b. Abdülkadir İsfahani Vakfı (Yaylabağ) . 20. El-Hac Hüseyin Cami-i Şerifi Vakfı (Yurtbeyi) . 21. Bekir Çavuş bin Mehmed Vakfı (Karacaören) . 22. Abdullah Beşe Cami-i Şerif Vakfı (Koparan) . 23. Bursa İsa Bey Camii Vakfı (Tuluntaş) . 24. Hacı Ömer Cami-i Şerif Vakfı (Gölbek) . 25. Şerif Mehmed Bey Cami-i Şerif Vakfı (Hallaçlı) . 26. Ahmet Efendi bin Mustafa Vakfı (Karagedik) . 27. El-Hac İsa Cami Vakfı (Çimşit) . 28. Velüyiddin Cami-i Şerif Vakfı (Bağiçi) . 29. Halil Efendi bin Ömer (Örencik) . 30. Mahmatlıbahçe Köyü Camii Vakfı. 31. Bezirhane Köyü Camii Vakfı. 32. Çakal (Oğulbey) Köyü Camii Vakfı. 33. Bursal (Yaylabağ) Köyü Camii Vakfı. 34. Kızılcaşar Köyü Camii Vakfı. 35. Tolintaş (Tuluntaş) Köyü Cami-i Şerif Vakfı. 36. Çerkezhöyük (Gökçehüyük) Köyü Cami-i Şerif Vakfı. 37. Mevlânâ Celâl bin Necmüddin Kuşhisarî Vakfı.
Ankara Valisi, Mustafa Kemal Paşa ve arkadaşlarını karşılamak için Haymana Kaymakamı Cemal Bey’i görevlendirir. Cemal Bey, Haymana’ya bağlı köylerden 100 kişilik bir atlı suvari birliği kurar. Gölbaşı’na bağlı köylerden bu suvari birliğine katılanlardan bazıları şunlardır:Halaşlı Köyü’nden Mehmet Ağa, Hüseyin Ağa ve Teberoğlu Ahmet Ağa, Velihimmetli Köyü’nden Şehirli İbrahim Ağa, Emin Ağa ve Karabiberlerin Rıfat Efendi, GÖLBAŞI Topaklı Köyü’nden Mehmet Çavuş, Çayırlı Köyü’nden İsmail Ağa ve Halit Ağa ile Karagedikli Mustafa Bey. Gölbaşı ilçe hudutları dahilinde bulunan yerleşmelerde tarihi seyir içinde, Anadolu Selçuklularından itibaren tarihi şahsiyetlerin isimleri belgelerde ve vakfiyelerde zikredilmektedir. Bunlar Ertuğrul Gazi, Oğul Beğ, Seydi Yusuf, Şeyh Muslihiddin, Seyyid Abdülkadir İsfahani gibi tarihi şahsiyetlerdir. Topaklılı Sırma Hatun ise bölgenin tarihi hayırsever şahsiyetleridir Gölbaşı-Haymana karayoluna 5 km, ilçe merkezine 25 km Mustafa Kethüda Tarafından Cuma Namazı Kılınan bir Cami Yaptırılır. Bu Camiye, Ali Halife bin Mustafa hatip olarak tayin edilir. Günümüzde köyde Celiller, Mantılar, Köseler, Karaahmetoğulları, Hatıplar, Deveciler, Abekirler ve Keleşler sülalelerine mensup aileler yaşamaktadır. İlköğretim 5.nci sınıfa kadar yapılmaktadır. Doğal ve kültürel zenginliklere sahip olan köyde, 1828 ve 1521 tarihlerinin yazılı olduğu “Satı Hanım” çeşmesi bulunmaktadır. Köyiçi ve mera çeşmelerinin bulunduğu köyden Kaleboğazı deresi geçmektedir. I. ve II. sınıf tarım Arazisine sahip olan köyde, sulama amaçlı gölet bulunmaktadır. Kuru tarım yapılan yörede buğday, Arpa, ayçiçeği ve kimyon ekimi yapılmaktadır. Tarım ürünlerinin yetiştirildiği bölgede, küçük ve Büyükbaş hayvan besiciliği oldukça yaygındır. Geleneksel mimari olan kerpiç -dam yapıların yerini beton Karkas ve Yığma Meskenler Almaktadır İkizce Kasabası, Oyaca Beldesi, Gökçehöyük, Velihimmetli ve Çayırlı köyleri ile komşudur. Tarihi Roma Yolu yakınında bulunan yerleşmede Roma dönemi şehirlerinden “Androna”nın kurulduğu yer olarak kabul edilir. Günümüzde köy içinde Roma dönemi antik mermer malzemeler bulunmaktadır. Ayrıca Büyükbahçe ve Kayabaşı mevkilerinde eski yerleşme yerleri bulunmaktadır. Anadolu Selçukluları döneminde bu bölgeye
Bozulus Türkmen boyları yerleşir. Kaynaklarda “Tobaklı”,
“Topaklı” cemaati Ankara, Adana ve Sivas bölgelerine yerleştiği ve “Yörükan” olduğu zikredilir. Başbakanlık Vakıflar Genel Müdürlüğü Vakıf Kayıtlar Arşivi’nde bulunan bir belgede, 1860 yılında GÖLBAŞI Haymana kazasına bağlı Topaklı Köyü’ne, Karagedik, Selametli ve Bezirhane beldeleri ileBağiçi, Örencik, Topaklı, Ahiboz, Çimşit, Oğulbey,Karaoğlan, Yaylabağ, Yurtbey, Mahmatlı, Karacaören, Gölbek ve İncek köylerinde Bizans dönemi iskan izlerine rastlanır. Yaylabağ (Bursal) , Yurtbeyi (Gerder) , Karaoğlan, Oğulbey,Örencik (Virancık) , Eymir Gölü suları altında kalanEymir Köyü, Afşar Çiftliği, Taşpınar eski yerleşmesi, Tuluntaş,Hallaçlı (Halaşlı) , Koparan, Topaklı,İncek (Göllüyerleşmesi) , Selametli, Zıva (Bağiçi) ve Deli Himmetli (Velihimmetli) köyleri bölgede ilk kurulan köylerdir. Bilgiler: Burhan Yavuz - Hikmet Sezer