Bayatcık Afyonkarahisar köyünün Merkez ilçesine bağlı bir köydür. Köyün adı, Orta Asya’dan Anadoluya göç etmiş 24 Oğuz boylarından olan Boz-Oklar kolunun Bayat boylarından gelmektedir. Afyonkarahisar merkezine 8 km uzaklıktadır. Köyün iklimi karasal iklimi etki alanı içerisindedir. Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Köyde, Şehit Onbaşı Mehmet SAĞLAM ilköğretim okulu var fakat kullanılamamasından dolayı taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır. Köyün içme suyu şebekesi vardır. Kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi yoktur fakat PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.
Bayat sözcüğünün anlamı, her ne kadar günümüzde, tazeliğini kaybetmiş, eskimiş, kokuşmuş anlamlarında kullanılsa da tarihi anlamı tamamen değişiktir. Bunu anlamak için Oğuz Kağan Destanını okumak gerekir...
OĞUZ KAĞAN DESTANI Destan kahramanı Oğuz Kağan (Oğuz Han) Büyük Hun Hakanı Mete (Mao-tu M. Ö. 210-175) dir. Destana göre Mete Han iki kere evlenir. Birinci eşi gökten bir nur içinde inmiş, bu eşinden Gün, Ay ve Yıldız adında üç oğlu olmuş. İkinci eşini bir adanın ortasındaki ulu bir ağacın bulur evlenir. Bu eşinden de Gök, Dağ ve deniz adında üç oğlu olur. Mete Han Gökler tanrısının kutsal kızı ve yerler tanrısının kutsal kızı ile evlenerek, gökyüzüne ve yeryüzüne egemen olayı amaçlayan tanrısal bir sahipliği simgeler. Bunun için Oğuz Han kendini dünya kağanı ilan eder. Ve şöyle der;
“Ben sizlere oldum kağan, Alalım elimize yay ile kalkan. Gökyüzü çadırımız, Güneş ise bayrağımız olsun” diyerek dört yana yayılmak amacıyla büyük bir imparatorluk kurar. Kendisi yaşlanınca büyük bir kurultay oluşturur, imparatorluğu oğulları arasında paylaştırır. Ülkeyi sağ ve sol olmak üzere iki kola ayırır. Sağ kolu Boz oklar olarak birinci eşinden olan oğulları Gün, Ay ve Yıldız’a, sol kolu da Üç oklar adıyla ikinci eşinden olan oğulları Gök, Dağ ve Deniz’e verir. Bu altı oğlun da dörder oğlu olur. Böylece Oğuz Han’dan 24 Türk Boyu türemiş olur.”
BAYAT işte bu 24 Türk Boyundan birinin adıdır. Asalet sırasına göre Osmanlıların mensup olduğu Kayı Boyu’ndan sonra ikinci sırayı işgal eder. 24 TÜRK BOYU
Gün Han Ay Han Yıldız Han Gök Han Dağ Han Deniz Han
Bu boyların hepsinin bir anlamı, sembolü ve damgası vardır. Buna göre Bayat’ın anlamı devletlü ve nimeti bol anlamında kullanılırken, günümüzde şimdiki anlamıyla kullanılmaya başlanmıştır. Çok eskiyi çağrışım yaptırmak, çok eskilerden gelen bir soy olduğunu belirtmek için.
Bayat sözcüğünün bazı anlamları: “Bayat adın birle başlarım” şeklinde besmele çekilirmiş. Anlamı, Tanrı adıyla başlarım demektir. Bayat, zengin, ünlü ve nimeti bol, Bayat devletli (sahib-ül Devle) , Bayat, düşmana karşı yapılan gece akınları, anlamlarında da kullanılıyordu. Bayat Beyi divanda Oğuz Han’ın sağ yanında oturur, cephede askerin sağ kolunu yönetirdi. Cevdet Türkay’ın belirttiğine göre Afyonkarahisar’a yerleşen aşiret cemaatler içerisinde Bayat Cemaati(Boyu) da bulunmaktadır. Bu Bayat Boyu’ndan bir kısım insanların Karahisar-ı Sahib Fahreddin Ata’nın sağ kanadında bulunmak için Kiçi Bayat adıyla anılan köyde iskân olunduklarını düşünülüyor. 1530 yılında köy 'Kiçi Bayat' (Küçük Bayat) adıyla Sincanlı’ya bağlı görülmektedir. 1316-1900 Tarihli Hüdavendigâr salnamesinde belirtildiğine göre köyde 14 hane ve 84 kişi bulunmaktadır.
Bayatcık Afyonkarahisar köyünün Merkez ilçesine bağlı bir köydür. Köyün adı, Orta Asya’dan Anadoluya göç etmiş 24 Oğuz boylarından olan Boz-Oklar kolunun Bayat boylarından gelmektedir.
Afyonkarahisar merkezine 8 km uzaklıktadır. Köyün iklimi karasal iklimi etki alanı içerisindedir. Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Köyde, Şehit Onbaşı Mehmet SAĞLAM ilköğretim okulu var fakat kullanılamamasından dolayı taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır. Köyün içme suyu şebekesi vardır. Kanalizasyon şebekesi yoktur. PTT şubesi yoktur fakat PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ayrıca ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.
Bayat sözcüğünün anlamı, her ne kadar günümüzde, tazeliğini kaybetmiş, eskimiş, kokuşmuş anlamlarında kullanılsa da tarihi anlamı tamamen değişiktir. Bunu anlamak için Oğuz Kağan Destanını okumak gerekir...
OĞUZ KAĞAN DESTANI
Destan kahramanı Oğuz Kağan (Oğuz Han) Büyük Hun Hakanı Mete (Mao-tu M. Ö. 210-175) dir.
Destana göre Mete Han iki kere evlenir. Birinci eşi gökten bir nur içinde inmiş, bu eşinden Gün, Ay ve Yıldız adında üç oğlu olmuş. İkinci eşini bir adanın ortasındaki ulu bir ağacın bulur evlenir. Bu eşinden de Gök, Dağ ve deniz adında üç oğlu olur.
Mete Han Gökler tanrısının kutsal kızı ve yerler tanrısının kutsal kızı ile evlenerek, gökyüzüne ve yeryüzüne egemen olayı amaçlayan tanrısal bir sahipliği simgeler. Bunun için Oğuz Han kendini dünya kağanı ilan eder. Ve şöyle der;
“Ben sizlere oldum kağan,
Alalım elimize yay ile kalkan.
Gökyüzü çadırımız,
Güneş ise bayrağımız olsun” diyerek dört yana yayılmak amacıyla büyük bir imparatorluk kurar.
Kendisi yaşlanınca büyük bir kurultay oluşturur, imparatorluğu oğulları arasında paylaştırır. Ülkeyi sağ ve sol olmak üzere iki kola ayırır. Sağ kolu Boz oklar olarak birinci eşinden olan oğulları Gün, Ay ve Yıldız’a, sol kolu da Üç oklar adıyla ikinci eşinden olan oğulları Gök, Dağ ve Deniz’e verir. Bu altı oğlun da dörder oğlu olur. Böylece Oğuz Han’dan 24 Türk Boyu türemiş olur.”
BAYAT işte bu 24 Türk Boyundan birinin adıdır. Asalet sırasına göre Osmanlıların mensup olduğu Kayı Boyu’ndan sonra ikinci sırayı işgal eder.
24 TÜRK BOYU
Gün Han Ay Han Yıldız Han Gök Han Dağ Han Deniz Han
Kayı Yazır Avşar Bayındır Salur Yiğdir
Bayat Döğer Kızık(Kınık) Peçene Eymür Buğdüz
Alkaevli Dodurgu Beğdili Cavuldur Ala-Yuntlu Yıva
Karaevli Yaparlı Karkın Cepni Üregir Kınık
Bu boyların hepsinin bir anlamı, sembolü ve damgası vardır. Buna göre Bayat’ın anlamı devletlü ve nimeti bol anlamında kullanılırken, günümüzde şimdiki anlamıyla kullanılmaya başlanmıştır. Çok eskiyi çağrışım yaptırmak, çok eskilerden gelen bir soy olduğunu belirtmek için.
Bayat sözcüğünün bazı anlamları:
“Bayat adın birle başlarım” şeklinde besmele çekilirmiş. Anlamı, Tanrı adıyla başlarım demektir. Bayat, zengin, ünlü ve nimeti bol, Bayat devletli (sahib-ül Devle) , Bayat, düşmana karşı yapılan gece akınları, anlamlarında da kullanılıyordu. Bayat Beyi divanda Oğuz Han’ın sağ yanında oturur, cephede askerin sağ kolunu yönetirdi.
Cevdet Türkay’ın belirttiğine göre Afyonkarahisar’a yerleşen aşiret cemaatler içerisinde Bayat Cemaati(Boyu) da bulunmaktadır. Bu Bayat Boyu’ndan bir kısım insanların Karahisar-ı Sahib Fahreddin Ata’nın sağ kanadında bulunmak için Kiçi Bayat adıyla anılan köyde iskân olunduklarını düşünülüyor.
1530 yılında köy 'Kiçi Bayat' (Küçük Bayat) adıyla Sincanlı’ya bağlı görülmektedir. 1316-1900 Tarihli Hüdavendigâr salnamesinde belirtildiğine göre köyde 14 hane ve 84 kişi bulunmaktadır.