İ - (Düz Yazı) Allah Görülebilir mi? (1)

Allah’ın sevgi, şefkat ve merhameti üzerinize olsun.

Bu yazımızın konusu; Allah’ı görmek mümkün müdür veya Allah istediği varlıklara görünür mü? Sorularının cevabını bulmaktır, inşallah ve biiznillah.

“İndiği zaman necme kasem olsun ki (Parça parça inmiş ayetlerin her bir inişi kanıttır ki) arkadaşınız sapmamıştır, azmamıştır. O, hevasından da konuşmuyor. O, kendisine vahyedilen vahyden başka bir şey değildir. Ona, onu müthiş kuvvetleri olan öğretti. O, üstün akıl sahibi. Ki istiva etmiştir O. Ve O, en yüksek ufukta idi. Sonra yaklaştı ve hemen sarktı. İki yay uzunluğu kadar, ya da daha yakın olmuştu. Hemen de kuluna vahyettiğini vahyetti. Gönlü, gördüğünü yalanlamadı. Onun gördüğü şeyden kuşku mu duyuyorsunuz? (onun gördüğü şey hakkında onunla mücadele mi ediyorsunuz?) Ant olsun onu, başka bir inişte daha gördü. Son sidrenin yanında. Ki onun yanında oturulan bahçe vardır. O zaman sidreyi kaplayan kaplıyordu. Göz şaşmadı ve azmadı.” (Necm: 1-17)

Yukarıdaki 13. ayette; “Ant olsun O’nu, başka bir inişte daha gördü” dediği görme, aşağıdaki 23. ayette ifade edilen görmedir:

“…Arş`ın Sahibi`nin yanında çok itibarlı, itaat edilir, güvenilir. Arkadaşınızı cin çarpmış değildir. Ant olsun o, O`nu apaçık ufukta gördü. O gayb hakkında cimri de değildir.” (Tekvir: 20-24.)

(Bu ayet mealleri sevgili Hakkı Yılmaz ağabeyin henüz daha üç cildi tamamlanmış olan ‘İşte Kur’an’ isimli eserinden alıntıdır.)

Yukarıdaki ayet meallerinde apaçık Allah Resulünün Allah’ı gördüğü, Allah tarafından yemin edilerek beyan ediliyor ve bu ayetlerin siyak ve sibaklarında ise; inanmayanlara zem ediliyor. Devam edelim:

“Allah göklerin ve yerin Nur’u dur. O’nun nurunun misali; içinde lamba (çerağ) bulunan bir kandil gibidir. O lamba bir sırça (billur kap) içindedir. Bu sırça inci gibi parlayan yıldıza benzer. Ne doğuya ne batıya ait olmayan mübarek bir ağaçtan zeytinden tutuşturulur. Ki onun yağı nerdeyse kendine ateş dokunmasa bile ışık verir. Nur üzerine Nurdur. Allah kimi dilerse Nur’una yöneltir. Ve insanlara birçok misaller verir. Allah her şeyi hakkıyla bilendir.”(Nur:35)

Bu ayet içindeki: “Allah kimi dilerse Nur’una yöneltir.” cümlesi de bu konuda pek çok şey ifade ediyor; demek ki Allah isterse, Nur üstüne Nur olan kendi nuruna insan, cin vb.larını yöneltebilir. Bu ayette sözü geçen Allah’ın Nuruna yönelmek demek dar kapsamlı bir ifade olduğuna göre yani, sadece Allah’ın Nuruna doğru yönelmeyi ifade ettiğine göre; yönelmek ise aynı zamanda o yöne dönmenin ifadesidir, dolayısı ile Nuru görmek anlamına da gelir.

“Allah’a yöneltir” denilmiş olsaydı, bu ifade çok geniş kapsamlı olurdu ve bir çok şeyi ifade ederdi; Allah’a yönelmekle birlikte imana, dine, doğru yola, vd.leri gibi.

Ayrıca bu ayetin içindeki söz konusu cümlenin siyak ve sibakına (altındaki ve üstündeki ifadelere) baktığımız zaman, vardığımız bu sonucu değiştirmemize sebep olacak her hangi bir çelişik beyan yoktur.

Bu konuda daha başka ayetler olmasına rağmen, biz bu kadarla yetinip, konu ile ilgili bazı hadislerden de, kaynakları ile birlikte örnekler verelim inşallah:

Bir defasında Abdullah bin Ömer, İbn Abbas'a birisini gönderiyor, 'Muhammed Rabbini gördü mü? ' diye sorduruyor. İbn Abbas da, '(Ateşte yanmayan) hulle ile Hz. İbrahim'in, kelam (Allah ile konuşmasıyla) ile Hz. Musa'nın, rü'yet (Allah'ı görmek) ile Hz. Muhammed'in seçkin kılınmasına hayret mi ediyorsun' şeklinde cevap veriyor. (Müstedrek, 2:469.)

İbni Ebû Huzeyme ise kuvvetli bir isnatla Hz. Enes'ten rivayet ettiği bir hadiste, Enes; 'Muhammed Rabbini görmüştür' diyor. (Kütüb-ü Sitte Tercümesi, 14:290.)

Hâkim'in Müstedrek'inde İbn Abbas'ın rivayet ettiği bir hadiste, Resulullah (a.s.m.) 'Ben Rabbim Azze ve Celleyi gördüm' bilgisi yer alıyor. (Sahih-i Müslim Tercüme ve Şerhi, 2:653.)

Ehl-i Sünnetin itikadi bir mezhebi olan Eş'arî ekolüne mensup olan birçok ulema bu rivayetler ışığında Peygamberimizin Rabbini gördüğü görüşünde birleşiyor.

İbn Abbas'ın 'Gördü' demesi ise, 'Allah'ı göz kamaştırmayan nuru ile gördü' anlamındadır. Bu konuda İbn Abbas'tan iki rivayet vardır. Birisine göre: “Resulullah Rabbini gözüyle gördü.”, diğerine göre ise; “Kalbiyle gördü.” (el-Alûsî, Rûhu'l-Meânî, 27:53.)

Sahih-i Müslim'de rivayet edilen Ebu Zer hadisi konuya ayrı bir açıklık getiriyor. Abdullah bin Şakik Ebu Zerr'e diyor ki: 'Resullahı görseydim, ona soracaktım.' Ebu Zerr, '-Ona ne soracaktın' diyor. '-Rabbini gördün mü diye soracaktım.' Ebu Zerr, 'Ben sordum, 'Bir nur gördüm' buyurdu' diyor. (Müslim, İman:292.)

Bu hadislerin açıklandığı hadis kitaplarında şu kaideler hatırlatılıyor: “Sahabe bir sözü söyler de, başkaları ona muhalefet ederse, o sahabenin sözü delil olmaz. Madem ki İbn Abbas'tan Allah'ın görülmesi hakkında gelen rivayetler sahihtir, o halde onları kabul etmek gerekir.”

Her iki rivayetin de kaynağı, yukarıda 1. ve 17. Ayetlerinin meallerini verdiğimiz Necm Suresi'nin 13. âyetidir. Bu âyette, 'Ant olsun ki, O'nu bir başka inişte daha gördü' buyuruluyor.

Tirmizi'de bu konuda şöyle bir rivayete yer veriyor: Tabiinden İkrime, Abdullah bin Abbas'ın 'Muhammed Rabbini gördü' demesi üzerine soruyor: 'Allah 'Gözler onu göremez o ise bütün gözleri görür' “ (En'am:103.) buyurmamış mıdır? ' Bu soruya Abdullah bin Abbas şu cevabı veriyor: 'Vay senin haline! Allah kendi nuru ile tecelli ettiği zaman vaki olmuştur. Resulullah Rabbini iki defa gördü.' (Tirmizî, Tefsir-i Sure 53.)

Kur’an’ı Kerim’de Allah Rasulü’ne vasıtasız olarak telkin edilmiştir.

Buna şu Ayet-i kerime delildir:

“Kat’i olarak şu ki, sen Kur’an’ı, Hakim ve Alim olan Zat’tan aldın.”(Neml: 6)

Pekala, Peygamberimiz Allah Rasulü Kur’an’ı Allah’tan alırken, gözlerini mi yummuştur? Böyle bir rivayet olmadığına göre, o halde Allah Rasulü Kur’an’ı Allah’tan alırken de O’nu görmüş olmalıdır.

Allah Resulü şöyle demiştir:

“Rabbimi tıfl-ı emred (genç bir delikanlı) suretinde gördüm”

Pekala, sadece Peygamberimiz mi Allah’ı görmüştür?

Hz Ali şöyle demiştir:

“Görmediğim Allah’a kulluk etmem”

Hz Ömer ise:

“Kalbim Rabbimin nuru ile Rabbimi gördü.” demiştir.

Hz. Ali bir keresinde Ashab’a şöyle der:

“Ben bildiklerimi size anlatsam sizler şu kılıçla kafamı uçurursunuz.”

Ashab-ı Kiram’ın yukarıda sözü geçen ayet ve hadislerden haberleri olmasına rağmen, Hz. Ali’nin bu kanıda olmasının sebebi; Hz. Ali’nin bu konuda görüp bildiklerinin, söylediklerinden çok daha fazla olduğunu gösteriyor.

O halde acizane bana göre: Yukarıdaki ayet, hadis ve diğer açıklamalarda hep “gördü” ifadesi kullanılmıştır yani, Allah’ı gördükleri ifade edilmiş, “göründü” şeklinde bir ifade kullanılmamıştır. Oysa ki; Allah ne isterse yapabilir olduğuna göre, Allah bize nasıl isterse görünebilir, kendini gösterebilir veya bize kendini gördürebilir. Örneğin:

Bizim gözlerimizin yapısını o an için değiştirebilir veya gözlerimizin önüne renkli latif veya nurdan bir perde çekebilir (aynen güneşi görebilmemizi sağlayan renkli bir cam gibi) veya bizi kendi boyutuna dahil eder veyahut ta bizim gözlerimizin tahammül edip görebileceği rengarenk nurdan görünümler içinde, anlatılamayacak, ne görülmüş, ne de görülecek, eşi ve benzeri olmayan muhteşem bir güzellikte görünebilir veya bize kendini gördürebilir.

Mesela bir namaz esnasında aniden bir görünür ki, insanın dili tutulur, gözleri nurla yıkanır, kalbi nura gark olur, ruhu O’nunla kucaklaşır, o öyle bir haldir ki; sonsuz sonsuzluklarca karşısında öylece durup O’nu seyretmek ister, ama ne çare bir daha görünmez ve bu da yıllar sürerse; kalbi kanar, cehennem ateşleri ruhunu okşar. Bu hal diliyle O, şöyle der: “Beni bulan sakın kaybetmesin, ola ki kaybederse, daim Beni arasın.”

Ayrıca en önemlisi şu ki: Bir insan görmediği bir varlığa nasıl aşık olabilir? Bu mümkün müdür? Elbette bunun imkan ve ihtimali yoktur, hele hele söz konusu Allah ise; bunun asla imkan ve ihtimali yoktur. Öyleyse:

“Cennet cennet dedikleri, üç beş köşkle üç beş huri,
İsteyene ver Sen anı, bana Seni gerek Seni.”

Diyebilir mi sevgili Koca Yunus?

Elinde bir kazma ve bir kürekle giderken soranlara: “Ben Cennet ve Cehennemi yıkmaya gidiyorum ki; insanlar bunlar için ibadeti bırakıp Allah aşkına yönelsinler.”

Diyebilir mi o koca yürekli Allah aşıkı sevgili Rabiatü’l-Adeviyye?

Ve Allah’a aşkı olmazsa bir insanın, Allah’ın varlıklarını bunca şefkat ve merhametle sevmesi nasıl mümkün olabilir? Leylasını sevmeyen Mecnun, Leylasının mahallesinin köpekleriyle çamurlar içinde yatmaktan nasıl gurur duyabilir? Demek ki, bırakın sevgili için feda olmayı, sevgiliye ait her hangi bir şey için de insan feda olabilir çünkü, sevgiliyi gerçekten seven, sevgilinin sevdiklerini de sever, ondan gelen her şeyi de sever. Fakat şöyle ki: Sevgiliye olan sevgisi başka, sevgilinin sevdiklerine olan sevgisi başka ve sevgiliden gelenlere olan sevgisi yine bir başkadır. O halde:

“Beni Cehenneme atıp vücudumu öyle büyüt ki, benden başkası oraya sığmasın.”

Diyebilir mi o, yüce gönüllü şefkat abidesi sevgili Eba Bekir-i Sıddık?

“Ben milletimin imanını selamette göreyim cehennem ateşlerinde yanmaya razıyım.” Ve hatta: “Birkaç kişinin imanın kurtulmasına vesile olayım Cehenneme girmeye razıyım.”

Diyebilir mi o, “Bütün varlıklar benim kardeşimdir” diyerek gönlünden her varlığa şefkat ve merhamet taşıran sevgili Bediüzzaman?

Yukarıda: “Bir insan görmediği bir varlığa nasıl aşık olabilir? Bu mümkün müdür? Elbette bunun imkan ve ihtimali yoktur, hele hele söz konusu Allah ise; bunun asla imkan ve ihtimali yoktur.” demiştik, o halde buna göre; Allah’ın her göründüğü kimse O’na aşık olmuştur öyleyse; her Allah aşıkına da Allah görünmüş demektir. Sevgili Rabbim bunu bizde de, daim ve ebedi eylesin inşallah, amin.

Yalnız şunu da belirtmek gerekir ki: Allah genellikle önce kalp gözüne görünür veya kalp gözüyle görülür ve daha sonra baş gözüne görünür veya baş gözüyle görülür. Bu bir imtihandır; birinci görünüşten sonraki dönemi kul samimi bir aşkla tamamlarsa, ikinci görünüş gerçekleşir, yoksa kul orada takılıp kalırsa ikinci görünüş hiç olmayabilir.

Ey Alemlerin Rabbi Olan En Yüce, En Güzel ve En Sevgili Olan Zat! Sana sınırsız şevkimiz ve sınırsız şükrümüz var, bize Seni daimi gördür ve bizi Seninle yaşat, amin

“Seni her türlü noksandan tenzih ederiz. Senin bize öğrettiğinden başka bilgimiz yoktur. Sen her şeyi hakkıyla bilir, her işi hikmetle yaparsın” (Bakara, 32)

(4. Ağustos. 2008 – İzmir)

Allah’a emanet olun…