Yine ‘Îd-i Ramazân Oldı Şeref-bahş-i Cihân

Yine ‘îd-i Ramazân oldı şeref-bahş-i cihân
İtdi îmâ-yi bisâta meh-i nev ref’-i benân

Lem’a-pâş itdi girîbân-i sabâh-i ‘îdi
Tügme-i necmi çözüp pençe-i mihr-i rahşân

Yûsufistâna dönüp ‘îdgeh-i Istanbul
Dil-berân oldılar ârâyiş-i keff-i mîzân

Gerdiş-i çerh ile geh evc ü gehî oldı hazîz
Mâhveş pelle-i dûlâbda hurşîd-ruhân

Bî-karâr oldı salıncak gibi kalb-i ‘uşşâk
‘Îdgehde salınup seyre çıkınca hûbân

Meh gibi hâle-nişîn oldı salıncakda o şûh
Rîsmânı çü şihâb itdi ruhı pür-leme’ân

Müstehillîne işâret ider ebrû-yi hilâl
Gâh gül-bûs-i leb ü gâh der-âgûş-i miyân

Şîr-i feyz elbet ider câmını leb-rîz-i safâ
Meh-i nev gam yimesün olsa da ham-geşte-miyân

Va’de-i bûseye nûn-i ne’am oldı şimdi
Şekl-i lâ olmuş iken gurre-i şehr-i Ramazân

Bî-hirâs-i peder ü mâder idüp geşt ü hırâm
Oldı âzâd ü murahhas yine her serv-i çemân

Oldı ebrû-yi bütân ile perâkende hilâl
Sîne-ber-sîne vü âgûş-der-âgûş kırân

Rûze itmişdi şeb-i ‘ayşı mukaddem tesvîd
Seher-i ‘îd anı kim çekdi beyâza el-ân

Zîver-i hânçe-i subh oldı ‘adîm olmış iken
Rûzede pâre-i nân hem-çü hilâl-i Ramazân

İmtinâna dili bitdi felegün gurre degül
‘Îdi itdükde telâfî-i hilâl-i Ramazân

‘Anber-i feyz-i terâvih ü sıyâm eyledi ‘ûd
Bûy-i ‘ûd eyleye tervîh-i meşâm-i dil ü cân

Rûzeye irmedi ölçüp döküp ‘ayşa desti
Buldı kulpın göricek mâh-i sebûnun rindân

Âferîn mâh-i nev-i ‘îde tehî-kâse iken
Ser-be-ser ‘âleme bast eyledi hân-i elvân

Işık olmış idi ol meh Ramazân babaya
Elde keckûl-i şikesteyle tehî bir enbân

Ne kerâmet Hâcı Bayrama olup şimdi mürîd
Döşedi ‘âleme başdan başa hân-i elvân

Merhabâ cilve-i âmîziş-i ünsiyyet kim
Dest-ber-dest olup ahbâb ile bîgâne-revân

Mâh-i nev sanma gemin gevmededür tevsen-i ‘îd
Giceyi gündüze katmış gelür ol çüst-’inân

Lutf-i Hak itdi bu hengâm-i sürûr-efzâda
Gamı zânû-zede-i saff-i ni’âl-i nisyân

Seheri hande-kun-i çihre-i evgâr-i sıyâm
Pençe-i mihr ile münhal girih-i mühr-i dehân

Olup âhir meh-i nev kufl-güşâ-yi ümmîd
Sabr miftâh-i ferec oldugını itdi ‘ıyân

Rûzedârâna meh-i ‘îd açup âgûşın
İder ikrâm ile iclâs-i serîr-i gufrân

Bu dem-i zevk ü safâda görinen sanma hilâl
Çeng-der-dest olup mutrib-i gerdûn raksân

Tuhaf-i şevk ile mâlî gelicek fülk-i hilâl
Şehr-i ‘îd içre neşât oldı metâ’-i erzân

Bu dem-i behcet-eser gıbta-dih-i cennetdür
K'oldı ârâste yek-reng cevân ü pîrân

‘Acebâ mâh-i nev-i ‘îd midür yohsa felek
İsm-i memdûhun ider ‘aynını sadrında beyân

Âsmândan ham ider kaddi hilâl-i şevvâl
Dâmen-i âsafı bûs itmege tebrîk-kunân

Öyle memdûh-i mükerrem ki derinde meh-i nev
Halka olurdı eger olmasa işkeste-miyân

Tâk-i câhında gümiş topveş âvîze idi
Gelmese mâh-i gül-efzâra ufûl-i noksân

Böyle memdûh-i cihân âsaf-i ‘âlî-şânun
‘Alemiyle nice hem-ser ola mâh-i tâbân

Nice âsaf ki döner nokta-i pergâr gibi
Kevkeb-i tâli’inün üstine çerh-i gerdân

Nice âsaf kim olup leb-be-leb-i şâhid-i feyz
Her kim olursa dehen-sûde-i bûs-i dâmân

Nice âsaf yaraşur olsa eger gerd-i rehi
Zîb-i dîhîm-i zer-endûde-i mihr-i rahşân

Halka-i dergehini gûş-i meh-i garrâya
İtse mengûş felek hem-çü kalender şâyân

Mihr zann eyleme gül-mîh-i der-i ikbâlin
Pâlheng eyledi abdâl-i sipihr-i gerdân

O bihîn-dâver-i pâkîze-güher kim oldı
Ta’biye gevher-i zâtında kemâl-i insân

Sebak-âmûz-i debistân-i kemâlâtı ‘ukûl
Tab’-i derrâkine ervâh-i mücerred hayrân

Dem-be-dem tîgi virür hasma cevâb-i kâtı’
Mu’dilâta kalemi ‘ukde-güşâyende benân

Vasf-i rengînini bu vech ile meşşâta-i kilk
İder ârâyiş-i rabbât-i hicâl-i ‘unvân

Sâhib-i ‘izz ü haşem hâmî-i esnâf-i ümem
Mâhî-i zulm ü nedem müstened-i hurd ü kelân

Sıhr-i mahbûb-i Hudâ ile semiyy ü hem-nâm
‘İlm ü takvâda dahı vâris-i şâh-i merdân

Kâbiliyyetle şeh-i dehre vekîl-i mutlak
Fart-i haysiyyet ile sadr-i sudûr-i devrân

Zîver-i mesned-i ikbâl ‘Alî paşa kim
Oldı dâmâd-i şehenşâh-i ekâlîm-sitân

Fikr-i bârîkine kıl konduramaz bir kimse
Diye meddâhı meger mûy-şikâf-i devrân

Fârisân-i hünere darb-i meseldür ‘ilmi
Bahsde virmez Ebu'l-Fazl da olsa meydân

Hâriku'l-’âdedür evzâ’-i hikem-perdâzı
İder üslûb-i hakîm üzre cihâna fermân

Hâsılı ‘akl-i mücerredle bu tedbîr olmaz
İtmese temşiyet ilhâm-i Hudâ-yi mennân

Bellüdür müntahab-i nüsha-i takdîr idügi
Nazar-i ‘ibret ile rü’yete olsa im’ân

Gelmedi böyle ‘Ömer-’adl ü ‘Alî-hulk âsaf
Olalı nâmver-i saltanat âl-i ‘Osmân

Felegün pîş-i girîbân-i kabâ-yi subhı
Olsa şâyeste beyâz üstine zeyl-i haftân

Ma’n ü Hâtem der-i cûdında cebîn-sây-i niyâz
Sâ’il-i râh-güzâr-i keremi Bermekiyân

Cümle ef’âl-i pesendîdesi makbûl-i Hudâ
Harekâtı heme ber-vefk-i hadîs ü Kur’ân

Eyleyüp tefrikadan ‘adli berî ezdâdı
Buldı ‘ahdinde cihân tâ o kadar emn ü amân

Seng mînâ ile âb âteş ile şem’ ile bâd
İtdiler ‘akd-i uhuvvet çü gazâl ü şîrân

Terbiyet bulsa nesîm-i nefes-i feyzinden
Berg-i eşcârı perîşân idemez bâd-i hazân

Ba’d ez-în çâr-sûy-i dehrde insâfı ile
Sûd ma’nâsına müsta’mel olur lafz-i ziyân

N'ola bâr-âver-i feyz olsa kalem vasfında
İtmede bâg-i hayâli yem-i lutfı reyyân

Şerbet-i bâdiye-i mahbere-i ihsânı
Sîr ider bâdiye-gerd-i emel olsa reyyân

Kef-i dür-pâşına taklîd idemez çatlasa da
Taşdan taşa urup başını mevc-i ‘ummân

Hükmi tâ öyle nefâz üzre mü’essirdür kim
İtmedin safha-i fermâna dahı nokta nişân

Ciger-i hasmı deler renciş-i peykân-i hirâs
Hâme engüşti ile oldugı dem tîr ü kemân

Hod-be-hod terk-i vatan itse dahı menfîdür
Lâm-elif şekli olup dest-i ‘adûsında ‘inân

Bir kemîn ‘abdi dem-i korneş-i teslîminde
Ham-şude kaddin ider tâk-i sipihre ‘unvân

Yapdı üstâd-i mühendis-meniş-i tedbîri
Mütezelzil iken aktâ’-i ekâlîm-i cihân

Pek yakın idi k'ola rahne-pezîr-i âzâr
Rub’-i meskûn ile bu şeş-cihet-i çâr-erkân

Oldı çün vefk-i murabba’ mütesâvî-adlâ’
Hâne-i kutb olıcak zâtına sadr-i dîvân

Var ise şibhi yine âyinede ‘aksidür
Yokdur ol gevher-i yektâya nazîr ü akrân

Eb ü ceddiyle mükennâ olan erbâb-i ‘ulûm
Dergehinde bulamaz mertebe-i ebced-hân

Cümle-i halkun efendisi velî-ni’metisi[n]
‘Âleme eyledün in’âmunı bî-hadd ü kerân

Bâ-husûs itdigün ihsân şu’arâ-yi ‘asra
Lutf-i eslâfı unutdurdı be-hakk-i Yezdân

Nîl-i aksâ-yi merâm ile be-vefk-i dil-hâh
Felegi kendüye râm eyledi sana kul olan

Görmişüz cümle tevârîhi kim itmiş bakalum
Böyle tatyîb-i kulûb ile cihâna ihsân

Bin kasîdeyle senün midhatün itse bi'llâh
Kâdir olmaz keremün şükrini îfâya zebân

Bîm-i tasdî’ ile gayrı iderüz hatm-i kelâm
Yohsa mümkin midür evsâfuna hadd ü pâyân

Şevk-i evsâfı bagal-gîr-i mümâşât olıcak
Bir ayag üzre turup Hindû-yi kilk-i dü-zebân

Bir lisân ile kasîde diyerek yeri ile
Eyledi bu gazel-i bî-bedeli tarh ü beyân

Nice tîz olmaya şemşîr-i nigâh-i cânân
Dil-i sengîni ki her dem biledür hem-çü fesân

Câme-i sebz ile çeşmümde hayâl-i kaddi
Benzer ol serve leb-i cûyda dâmen-be-miyân

Kavs-i ebrû vü hadeng-i müje-i yâri görüp
Meh-i nev oldı dehen-bâz-i tahayyür çü kemân

Gûyiyâ nısfı budur nısfı o bir elmanun
Zenah-i yârüm ile gabgab-i mâh-i Ken’ân

Penç beyt ile bu rengîn gazelüm ey Sâmî
Bahr-i ma’nâda olur pençe-i şâh-i mercân

‘Akl-i kül-mertebe sadrâ müte’âlî-kadrâ
Ey olan bâ’is-i âsûdegî-i kevn ü mekân

Ser-be-ser oldı cihân bende-i cûd ü keremün
Siyyemâ mazhar-i lutfun olan ehl-i ‘irfân

Sensin ol nâzım-i silkü’d-dürer-i devlet kim
Buldı zâtunla şeref nazm-i umûr-i ekvân

Sendedür gevher-i hâsiyyet-i ‘akl-i evvel
Sana ma’lûmdur esrâr-i kemâlât-i nihân

Ehl-i tahkîk ü nazar bilmedi sırr-i kaderi
Sana vâ-beste-i yek-lahza-i çeşm-i iz’ân

Dest-i tedbîrüne her ‘ukde-i saht ü düşvâr
Tügme-i ceyb-i kabâ çözmesi denlü âsân

Pençe-der-pençe-i hurşîd-i icâbet idelüm
Ref’ idüp dest-i du’âyı taraf-i ‘arşa hemân

Tâ ki her sâl idüp seyr-i burûc ü menzil
Birbirin ide te’âkub meh-i ‘îd ü ramazân

Tûl-i ‘ömr ile Hudâ her günini ‘îd itsün
Dâ’im evkâtin ide zevk ü safâda güzerân

Şem’-i ikbâline pervâne olup bendelerün
Bâg-i ‘âlemde çerâgân idesin nice zamân

Bîm-i ‘adlünle felek kimseye gadr eyleyemez
Bagludur gerdenine silsile-i kâh-keşân