Orhan Öztürk Adlı Üyenin Nedir Yazıları - Ant ...

semerkant

04.03.2009 - 17:22

Tarih [değiştir]Dünya'nın en eski şehirlerinden biri olan Semerkand, antik Yunanlıların Marakanda (eski Yunanca: Μ α ρ ά κ α ν δ α ;) isminde tanıdığı, Milâttan önce 14. yüzyıllarında Zeravşan'nın (Yunanca: Polytimetos) verimli ovasında bir vaha şehri Persler tarıfından kurulmuş ve uzun süre Ahameniş İmparatorluğunda önemli bir rol oynamıştır. Eskiçağ'da Soğdlar'ın yaşadığı, M.Ö.329'da Büyük İskender tarafından alınmştır. Semerkand 6. yüzyılda bir Türk Yabguların etki alanları içindeydi.[3]

İslam Dönemi [değiştir]Semerkand, 712'de müslüman Araplar tarafından fethedilip, Abbasiler zamanında bir mucize olur [4], çok gizli olan kâğıt imalâtı 751 yılında Talas savaşından iki Çin tutuklusundan öğrenilir, ve İslâm dünyasında ilk kâğıt değirmeni Samarkand'ta yapılır. Bu icat diğer İslâm dünyasına, daha sonra oradan Avrupaya yayılır. Samanoğulları döneminde iktisadi açıdan hızla gelişti. 1220'de Cengiz Han'ın kontrolüne geçti, şehri tamamen harap etti. Timur'un başkent yapmasıyla önemli ölçüde gelişti ve önemli bir kültür merkezine dönüştü.

1499 yılı içinde Özbek Türkleri Semerkand'ı kontrolüne aldı.[5]. Şiban sülâlesi Özbeklere burada veya yaklaşık olarak bu zamanda liderlik yaptığı görülür.

1500'de göçebe Özbekler'den Muhammed Şiban (Şeyban) tarafından Şiban Hanedanlığı kuruldu. Muhammed Şiban Cengiz Han'ın ilk karısı olan Börte Ujin Hatun'dan olan en büyük oğlu Cuci'nin (Moğolca: З ү ч и , Züchi) beşinci oğludur. 1282 yılında Şiban (Şeyban) sülâlesi İslâm dinini benimsediler, basamak ve basamak Özbek adını aldıkları varsayılır. Şiban sülâlesinin kurduğu bir başka Şiban Hanlığı olan Sibir Hanlığı (Tatarca: С е б е р х а н л ы г ы / Seber xanlığı, С е б е р й о р т ы / Seber yortı) İbak tarafından kurulmuş, ve onların en son Hanı Kuchum 1598 yılında görevinden alınıp Rusların kontrolüne geçti.

1784 yılında Semerkand Buhara emiri'nin buyuruğuna girmiştir.[6]

Çarlık Rusyası ve Devrim [değiştir]Semerkand, 1868'de Ruslara geçerek Türkistan'a bağlandı. 1924'ten 1930'a kadar Özbekistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin başkenti oldu.