'"Uyduruk Muhabbetler" Yazım

Uyduruk Muhabbetler

Eşek kurttan kaçıyormuş, dostu tilkiye rast gelmiş. Kurdun peşinde olduğunu söylemiş ve ondan yardım istemiş! Tilki ona çalılıklara saklanmasını, kurt gelince onu savacağını söylemiş. Eşek saklanmış, kurt da yetişmiş! Tilki kurnaz sormuş; “Hayrola kurt kardeş nefes nefese kalmışsın? ” Kurt; “Eşeği kovalıyorum, buraya doğru kaçtı gördün mü? ” Tilki, eliyle çalılığı işaret ederken dili ile de yüksek sesle “Görmedim” dermiş. Neyse ki kurt telaştan işareti anlamamış ve koşarak oradan uzaklaşmış. Eşek çalılıktan çıkınca tilki arsızca demiş; “Seni kurtardım, ‘Görmedim’ dedim”. Eşek; “Evet dedin ama elin başka dilin başka konuştu”. Aklımda kalan kadarıyla yazdığım bu hikayedeki hal insanlar arasında sıkça gözlemlenebilir.

Çok kaliteli bir hesap makinesi, yanlış hesaplıyor ise o makinenin kalitesine bakılmaz. Hesaba bakılır. “Bu makinenin ustası melek gibi biriydi” edebiyatı yapılmaz! Bir fikir; aciz, kinci, fesat, yalaka, düzenbaz insanlar yetiştiriyor ise o fikir sahibinin iyi niyetine bakılmaz, sonuca bakılır.

Son zamanlarda moda olan “Tevazu” konusunu düşündüm!
TDK Güncel Türkçe Sözlükte Tevazu: İsim; alçak gönüllülük.
Kendini kimseden üstün görmemek veya kimseyi kendinden düşük görmemek. Birilerini kendinden üstün görebilir ama bunu sadece kendi açısından yapabilir.
Mesela; “Benim babam, şeyhim, hocam, liderim, önderim benden üstündür! ” diyebilir. Şunu diyemez; “Benim babam, şeyhim, hocam, liderim, önderim bizden üstündür! ”
Ben dediğinde tevazu etmiş olur, biz dediğinde ise (biz kapsamında olanlara) haksızlık etmiş olur.

Ben ve biz neden önemli tevazuda?
Mesleki bilgisinden istifade için toplanmış, akademisyen olan bir grupta bir konuda birisi çıkıp tevazu gösterisi yapmak için. Hepsi adına “Biz bu konuda o kadar da bilgili değiliz! ” dese, ortaya karışık etmiş olur. Ama şöyle yapsa; “Bu konuda her şeyi biliyorum diyemem ama bildiklerimi söyleyeceğim.” Hem tevazu etmiş olur hem de gruptakileri kendi alanına sınırlamamış olur. Ben ve biz konusunda doğru kullanım önemli. İnsan kendi adına konuşuyorsa “Biz” dememeli; tüzel kişilik adına, bir grup adına konuşursa da “Ben” dememeli. Hele tevazu etmek için kendi söyleminde “Biz” diyorsa zaten kişide sorun vardır.

İnsan niyetinde özgür olmalı ve özgürce beyan etmeli. Dostlar arsında bir sohbette Risale sohbetinde değerli bir arkadaş diğerine şeyhim demişti. Şeyhim denilen ise tevazu edip itiraz etti. Söyleyen aynen şunu dedi.Eğer sen kendini şeyh olarak görüp bana şeyhinim deseydin hadi oradan derdim. Ama ben sana şeyhim diyorum bu benim özgür tercihim dedi. İşte buradan ben çok değerli bir ders aldım. Başkasını bağlayan bir söylemi kendimiz söyleyemeyiz ama kendimizi bağlayan sözü özgürce söyleyebiliriz.

Bazıları da kendi kusurunu topluma aksettirip, çoğul olarak söyleyince güya tevazu ediyor. “Hepimiz yalancıyız! ” Sen yalancı olabilirsin ama herkesi kapsayacak şekilde beyan edemezsin! Hani gösterilerde yapılır; hepimiz bilmem kimiz! Burada gizli bir korkaklık var. Sloganlaştırırken çoğul kullanıyor ki tek başına omzuna almıyor o mesuliyeti… Klasik söylemleri bilirsiniz; hepimiz suçluyuz, hepimiz bilmem kimiz, hepimiz hainiz, hepimiz zalimiz şeklinde. Oysa herkes kendi halini bilebilir. Başkalarını kendi haliyle vasıflandırmak ise tevazu değil, zulüm veya cehalettir. En hafifinden.

Tevazu göstermelik olunca zaten sırıtır, içten gelmeli. Zaten tevazu eden toplumda yüksek mevkide görülüyorsa tevazu önem kazanır, yoksa çoban ağaya tevazu etse kim bilecek!
Bazı tevazu zillet olarak algılanabilir. O durumlarda tevazu yerine kibir makbul. Zalime karşı kibir gerek. İnsan izzetli olmalı kibir sahibine karşı tevazu olmaz!

Saygılarımla,

Ahmet Bektaş