Dirlik uygulaması İslami anlayışın bilip inançlaştırdığı bir durum değildir! Ama bin yıldan fazladır kendi kültür unsuruymuş gibi teokratik yönetimin içinde inançlaştırarak uygulamışlardır. Bey tül malın en büyük geliri o günün koşulunda çapul geliridir. Yani savaş geliri, yani daha yumuşatılmışı fetih geliri, ganimettir.
Bunlar uygar bir toplumun, düzenli bir gelir kaynağı değildi. Daha öncede değinildiği gibi çapul göçer Arap aşiretlerinin düzenli olmasa da sürekli bir gelir kaynağıdır. Devletin başlangıç aşamasındaki bu çapul (ganimet) gelirleri böyle düzenlenmişti. Bu çapulu baki sanma yanılgısıdır. Bu yüzdende yapıların, fetih geliriyle büyümesi ve gelişmesi, saman alevi gibi olup, kalıcı olamıyordu.
Emevilerde başlayan, Abbasi'lerle iyice tutumlaştırılan bu akılcı, dinsel önderliğin dışına kayan, çağcıl konjonktürsel ve düzenli nesnel yapılanış İslam uygarlığının sürmesini, yani ömrünü uzatmıştır. Buna, siyasi önderlikte Arap ırkı gücünün kırılmasını da, ekleyiniz. Arabın ufaktan ufaktan yönetimde uzaklaştırılması, belli ki başka ulustan; İranlı, Türk gibi unsurlardan, yeni yönetimin gücünün oluşacağı bir koalisyon ittifaktı.
Bürokratik memurlar, hatta vezirler, valiler de, farklı ulustan insanlardan oluşacaktı. Hatta yeni savaş gücü birlikleri de özellikle Türk güçlerinden de oluşturulabilecekti. Tabiî ki Arap savaş gücü yine esastı. Bu açılım imparatorluğun; birlikler ittifak koalisyonuna karşı, MEVALİ gözüyle bakan anlayışlarının, kökten kırılması demekti. Konjonktürdeki Arab'ın, üstünlük taslayan boynunu, büken bir reformdu. Bunlar dinsel olmayan, somut, çok nesnel toplumsal adımlardı. Bunları sonradan inançlaştırmak kolaydı
Tamamını Oku
