Türkmen Şiiri - Ömer Tural

Türk emin, Araplar Müslüman olan Türklere türk emin derlermiş.Kelime zamanla Türkmen anlamını almıştır.
Türkmen komşuların eli bol cömert insalardır.Tanrı misafiri onlar içini,izzet ikram edilecek kişidir.En meşhur yemekleri,bulgur pilavı ve yogurt’tur. Bunun yanında deri tulumda basılmış koyun peyniridir.Tandırda pişen yufka lavaş,ve popuç diye adlandırdıkları yuvarlak ekmek. Kete olrak yapılan ekmekleiyse ap ayrı lezizdir.

Köyümüzde yoğurt bayramları bir gelenekti.Her bahar mevsiminde; dam başlarına veya eski okulun arka tarafı olan maşatlıkta bu gelenek tekrarlanırdı.Yere savanlar serilir,helkelerdeden tabaklara yogut konur.Kaşıgını getiren büyük,küçük halkalar halinde otururdu. Türkmen komşular için yuka olunca kaşık gerekmez,yufkayla yapılan çömçe kaşıktan fazla alır.Ekmek arası dürümleride ayrı bir beceri alanıdır.

Yağmur dualarında tosunlar kesilir koçlar kesilir; kazanlar kaynar.Savanların üzerine sofralar kurulur. Çocuklara yemekte öncelik tanınır.Namaz kılınır dualar yapılır,mağfiret dilenir.Çoluk çocuğun yüzü suyu hürmetine,hayvanların yüzü suyu hürmetine deyip Cenabı Allah’a karşı acizlik ifade edilir.

Düğünlerde erkekler ayrı bir alan veya odada oynarlar,kadınlar ayrı bir yerde toplanıp oynarlardı.Analarımız bacılarımız hep bir agızdan yöre türküsü söyler,def çalar halay çekerlerdi.
Erkeklerse davul zurna eştiğinde sinsile oynar, meydana çıkan delikanlıya şaka vari usulünce vurur,meydanda bir eli diger koltugunda bekler. Diğer bir delikanlıysa al varıyo koçm der sinsilesini vurur böyle devam eder giderdi.
Halaylardan Sivas ağırlaması,şimdilerde olduğu gibi bir başkaydı.Etraf köydeden gelen misafir gruplarla köyün gençlerinin halay çekmesi bir şova dönüşürdü.
Çepni’li Sadık Yücel ögretmen,köyümüzde birçok halaycı başı yetiştirmiş.Her yerde oldugu gibi,halay başıda bir baştı.Halay başı,tüm agırlıgını omzuyla ekibe verir,oda halayın ayrı bir havası olurdu.

Köyümüzde Cafer Türkmen ,Hac Osman Kaya,Hallay başı denince akla gelen kişiler. Şu gün olsun Osman Kayasız dügün olmaz.
Bir başka olur cellerin, kötü köylülerin karışımından olan düğünler.Düğün deyince akla bu iki kabile gelir.Buram buram halay kokar.Eser anadolunun havası,davulda zurnada halayda.Yolunuz karagöl köyüne düşerde davul zurna sesi duyarsanız düğüne ugramadan geçmeyin.
Eskilerde oldugu gibi damadın birde sadıcı vardır,ama sadıcın yükü eskiden oldugu gibi agır degildir.Önceki adetlerde sadıç ,damata iyi sahip çıkacak,Ayakkabı vesaire hiçbir şeyini çaldırmayacak.

Damata sahip çıkamayan sadıçların cezası büyük olurdu.
Knacı gitmekte kolay degildi.Suya atılmak,boğazına tezek bağlamak gibi cezalar kınacıya uygulanırdı.
Dügünü organize eden birde düğün kahyası vardır.Kahya ,nöbetçi kolluğu gibi bir kırmızı kolluk takar koluna,elindede bir değneği,asayiş saglar.Düğünlerde,yigit lagbıyla anılır.Çürüklerin Hacarapkahya olurdu.Gülen şen yüzü,foteri,atığı narası,hafızalardan silinmez. Allah rahmet eylesin.

Ebelik yemlik oy madımak,Türkmen türküsüdür yöre türküsüdür.Türkmen’ler,kültür olarak doga bitkisine çok deger veirler.Baharın kadınlar gruplar halinde toplu olarak,incebelin,kırmızı enişin,çirkin tepenin eteklerinde madımak toplarlar.Madımak,y emegi salığa yararlı,lezeti bir bitkidir.Yemlik genelde tarlalarda toplanır.Oğlak kulagı dere kıylarında,saylı ve sulu yerlerde olur.tadı ekşidir.
Çayırlık ve su kenarlarında bulunan yarpuz,nane türünden olup vazgeçilmez bitkidir.

Lehçe:Degişik cografyada yaşayan insanlar aynı ırktan olup aynı dili kullanmalarına ragmen degişik lehçe kullanırlar.Nekadar farklı konuşsalarda aynı türkçeyi konuştuklarından bir birlerinin konuştuklarını anlarlar,birbirlerinin ne demek istediklerini bilirler.
Türkmenler,bulundukları coğrafya yapısına uygn toplulukturlar.Ttarlada,bağda çlımalarıyla bilinen çalışkan, güçlü insanlardır.
Yöre şairimiz şöyle demişltir
Bize yarar Türkmen kızı
Aramaz toprağı tozu
Güneş vurur kavlar yüzü
Deste yapar orağınan.

Türkmen komşuların sık kulandıgı kelimeler şunlardır.
Nörüyon? Neyapıyon
Nire gidiyon? Nereye gidiyon
Kele bacı,oba,gadan alıyım,aboooo.gibi.
Karpuz-garpuz
Kalem-Galem
Radyo-Iradyo
Gibi kulanılan cümller birer örnektir.
Neticede osmanlı’dan gelme kültür olarak,köyümüz insanının şu anda şive, lehçe ve örf adetleri aynıdır.Ortak olmayan yönleri kalmamıştır.

(YAZAR: Ömer TURAL)