Türkiye Sosyolojisi Üzerine Bir Deneme

Topladılar bizi,
Köy köy meydanlarda:
Kimimiz tarlasını sürüp
Koca öküzle bir;
Umudu,
Karasabanın ucunda,
Ve toprağı ayağına çarık yaparken...
Kimimiz,
Üç-beş malın, davarın
Arkası sıra,
Dökülenleri yakıp
Yine de şükrünü,
Kuru ekmeğine katık yaparken...
Büyüklerimiz:
Memalik-i Osmaniye’den kalan,
Bu son topraklar
Ve Ümmet-i İslâm’ın,
Bu son kalesi, ne yazık
Küffarın ayakları altındadır;
Yetişmezsek,
Düşecek dediler;
Ölümüne yetiştik,
Düşmedi!

Cumhuriyet kurulduğunda,
“Sizsiniz efendisi bu milletin!”
Dediler.
Alışkın değildik;
Kimseye efendi olmak yoktu çünkü,
Aklımızda:
Ayrı gayrı olmasın,
Bir olalım;
Cılız dere değil,
Nehir olalım!
Tek devlet,
Tek bayrak altında,
Hür olalım istiyorduk!
Biz sadece,
Köyümüze yol, sağlık ocağı, ışık...
Toprağımıza traktör,
Ürettiğimize güvence istiyorduk!
İstiyorduk ki;
Çocuklarımız kandil gibi yansın,
Bilimin ziyasında ama...
Gönül dara düştüğünde de,
İnandığı Yüce,
Çekip çıkarsın onları,
Kara geceden!
Bize;
Demokrasi,
Halkın sesi,
Dediler!
Halktık,
Bir sabah kalktık,
Seçtiğimizi düşürdüler!

Büyük sermaye,
Büyük dolaşım!
Yeni pazarlar arıyordu;
Çalıştırmaya,
Ucuz insan gücü!..
Ara ara,
Gel, dediler:
İster bodrumda yaşa,
İster gecekonduda...
Nerede yaşadığın,
Bizim için fark etmez!
Apartmana kapıcı,
Temizliğe gündelikçi,
İnşaata amele,
Fabrikaya işçi lâzımdı!
Gel dediler;
Geldik,
İstanbul’a!
Git dediler;
Gittik,
Almanya’ya!

İşte o zaman başladı;
Damarlarını patlatan kan basıncı...
İstanbul’un kalbi,
İşte o zamandan beri,
Yüksek tansiyon hastası!
Uyumsuz,
Kıro,
Göbeğini kaşıyan adam dediler;
Kâtip arz-ı halim böyle yaz:
Bizden bildiler!

Bizdeki bu hızlı gelişimi,
Hazmedemiyorlar;
Kalkındıkça şimdi!
İlk defa olarak,
Bizden bilmiyorlar!