Totem Nedir? 3 Şiiri - Bayram Kaya

Vesile neden asıl neden olmayan, bahane neden demek. Totemi bahane neden kişileri bir arada giriştirmekle, kişileri dış da birbiri arasında SOSYALLEŞTİRİR.

Kişilerin ortaklaşa bencil duygularla etkileşimi içinde yardımlaşma yapabilmesi için kişiler arasında vesilece kardeşlik bağı vardı. Kardeşlik de sosyal eşici totemi bir vesile neden anlamasıydı.

Böylece dıştan ortaklaştırışı ve dış da sosyalleştirişi ortaya koyan vesilece totemi anlayışın da kendi öznel anlamalı, kendi öznel araç salları vardı. Tıpkı ittifakların da ilan yoluyla ilahtan kardeşliklerinin olması gibi.

İlahlar gruplar arası girişen meslek sahibi izole totem grup tüzelkişisi ve izole totem grup kişileri olmakla somuttu. Gruplar arası ittifakı girişmeler nesnel olarak gruplar arası “üretim hareketinin” bir sonucuydu.

Ama kişiler ittifakı nesnel olgulardan çok totemi mana etkisi nedenle; ilah gibi vesile nedenlerle anlıyordular. İlahlar totemi anlama gibi kişileri değil grupları giriştiren “neden sel” anlayışların “vesile nedenli” anlamasına dönüşüyordu.

El mana anlayışı da vesile bir neden sel anlayıştı. El mana anlayışı vesileciydi. El mana anlayışı kolektif alan içinde bencilliği hortlatmanın anlayışıydı. El, kolektif alan içinde kolektif üretim sonrasında paylaştıran bencilliğe dönüşmüştü.

El, kolektif zenginliklere benim demekle üretmeden “mülk sahibi –devletli- olarak” ortaya çıkmıştı. El kolektif nesnel üretim ortaklığına karşı ortaklaşma yaptırmayan mana anlayışıydı. El kolektif mülke karşı “benim malım, mülküm” demeyi izah edememekle “mülk sahibi devletli” olma hilesini dolambaçla vesilece olan yola izah eden mana anlayışıydı.

Kısaca Totem de, İlah da, El de bahane dediğimiz vesilece anlamaydılar. İster totemi alan olsun ister ilahi alan olsun ister El mana anlayışı olsun; İzole alan hem fiziki hem sosyal mana etki alanıydı. Fiziki ligi nesnel, sosyal oluşu özneldi.

İzole alan hem de en az dış dünya ilişkisiydi. İzole alan bilgi, edim, tutum ve davranışların kayıp olmadan depolandığı sosyal ve kolektif yapabilir ligin etki alanıydı.

Totem, groteskti dönem içinde dallanma çatallanmış sürü sel hareketi, tekil hareket ile tikel grup hareketi içindeki serbest (başıboş) olan hemcins davranışlarını izole alan içinde düzenleyen ilk kolektif ilkelerin mana anlayışıydı.

Kişi veya kişiler doğa içinde besin sağlaması yapıyordular. Doğa, yapılan bu sağlama davranışlarına karşılık kişilere bir zorluk direnci gösteriyordu. Doğanın kişilere gösterdiği bu zorluk tekrarları giderek kişileri yardımlaşma ve dayanışma ortaklaştırması içinde soktu. Totem, bir arada davranan kişilerin içine girdikleri bu nesnel ve görüngü durumu mana olarak ifade etti.

İşte totem dışta kişiler arasında yardımlaşmayı organize ede bu organize oluşu tekrar tekrar çevrime sokan iş bölüşümle iş birliği içinde gerçekleşip olup biten ortaklaşmayı izah eden neden sel açıklama yerine geçmenin mana anlamasıydı.

Sağlasan olan sosyal yaşam birliğine, sağlatıcı olan nesnel ilkeler kişiler zihninde yaptıran etkinin manaya dönüşmüş şekline totem diyorduk. Totem düzenli ve ortaklaşa sağlatma yapan düşünceyi soyutlar olmanın ilk tip kolektif mana bilincidir.

Neden selliği totemle ve vesilece izah etme işi sosyal bir ilke olmakla sosyal bir mana anlamasıdır. Totem, izole bir alan içinde ortak anı birliğini, ortak davranış özelliğini ortaya koymayı sağlar. Totem, ilk tip izole alan ürünü olmakla vesilece nedendir. Ve vesilece neden izole alanı senkronize eden ilkedir. İzole bir alanın kendi öncesinin kendi sonrasına sesleniş şekli ile totem ataların sesidir.