Resmin Öteki Yüzü…(Düz Yazı)

-Bundan önceki yazıyı okumadıysanız eğer, bunu da “es” geçin lütfen! ...

Bir öncekinde sizlerle aşk hakkında konuştum. Aşkın büyüklüğünden söz ettiğimi mutlaka kavradınız. “Aşk ölümsüzdür” dedim. İnanan inandı; tereddütleri olanların kafası iyice karıştı; inanmayan ise “kadın palavra atıyor yine” dedi. Hatta, eminim “vah vah, bu da böyle bir rüya görüyor işte! ” diyenler bile oldu. Oysa farkındaysanız vefasızlıktan, ikiyüzlülükten, ihanetten, derin yaralanmalardan, aşka rağmen geri dönüşümsüz yanlışlar yapıldığında sevginin örselenmesinden hiç söz etmedim. Alice 'Harikalar Diyarında” idi. Biz de onunla birlikte dolaştık.

Şimdi, birer emekçisi olduğumuz dünyamıza daha geniş ve evrensel bir pencereden bakalım.Yazın sanatında şair veya yazar, kalemiyle bir sihirbazdır adeta. Duygu ve düşünce ile insan arasında iletişim kuran bir şamandan farksızdır o. Bundan da önemlisi istediğiniz düşü sunabilir size. Ömür boyu aradığınız romantizmi veren veya acılarınızın izdüşümlerini keşfedebileceğiniz bir mazoşizm kaynağı olabilir. Kış uykusuna yatmış tensel arzularınızı kolayca canlandırabilir. Hayal aleminde uzun ve keyifli bir gezintiye çıkarabilir sizi. Şiir ortamı böyle bir amaca çok daha uygundur. Orada mantıklı olmak zorunda değilsiniz çünkü. Düşler aleminde ise her şey mümkün. Duygu verildiği ve alındığı sürece işler yolunda gider.

Kablolar birbirine sürtüyor değil mi? “Bir yerde kısa devre var” dediğinizi duyar gibiyim!

Defalarca soruldu bana. Şiirleri nasıl yazıyordum? Bu veya şu şiirde kime sesleniyor, ne demek istiyordum? Kendimi bir odaya hapsederek, bir tür izolasyon sonucunda çektiğim acılardan mı yaratıyordum onları? Tanıdığım kişileri mi yazıyordum?

HAYIR! Kişi ve olayları yazmışsam eğer, bir ithaf vardır mutlaka. Hayat hikayelerinden yararlandığım doğrudur ama yazının bir tür özel mesaj yöntemi olmadığını unutmamak lazım. Bunun için pekala posta kutuları, mektuplar, SMS’ler, vs. kullanılabilir. Profesyonel anlamda bu işten para kazanmayı reddetmiş biri olsam da profesyonel ruhlu ve araştırmacı bir yazarım ben. Şair ise hiç değilim. Şiire olan saygım o denli büyük ki, bir gün bile şair olduğumu söylemedim. Ancak ne türde olursa olsun “yazı”nın onuruna, haysiyetine ve bir anlamda kutsallığına inandım daima.

Şimdi bu sözler de kafanızı karıştıracak, biliyorum….

Sıkça vurguladığım gibi, yazar aklına ne koymuşsa onu yazabilmeli. Bunun için gerekli olan konsantrasyon ve altyapıya ulaşmak onun görevidir. Bazen gerçekleri beyninize vuran bir tokmak; bazen bir rüya satıcısıdır o. Rolünü oynar ve setten çıkar gider. Sadece kötü oyuncular rollerinden etkilenir ve kimlik değişimine uğrarlar. Yazar önyargısız, soğukkanlı, planlı ve programlı hareket etmek zorundadır. Cenazesi olduğu gün mizah yazabilmelidir o. Veya kahkahalar atarken okuru ağlatabilmeli…Yararlandığı her kaynağı bir biçimde (tırnak işareti, imza, dipnot, kaynakça, ithaf, vs. olarak) belirtmek mecburiyetindedir. Yazının haysiyeti “hoşuma gitmişti, aldım ve kullandım” tarzında bir açıklamayı asla affetmez! Yazının sorumluluğu öncelikle kendinedir. Belirli bir tutarlılık ve seviyeyi muhafaza etmek gibi. Bu yüzden mutfakta kotarılmış her iş, diğerlerinden ve özellikle de yazardan ayrı tutularak değerlendirilir. En azından profesyoneller böyle yapar.

Nitelikli bir yazıyı nasıl üretebileceğiniz konusunda yardım alabilirsiniz. Yazım hatalarınızı düzeltebilirsiniz. Bu işin temel öğesi olan yazının aslı, duruşu, tutarlılığı, etiği hakkında ise nedense pek konuşulmaz. Ama doğaldır. Talebin olmadığı yerde arz’ın ne işi var? Söylemeyi değil, alkışlamayı veya yermeyi; yaratmayı değil ama tüketmeyi; tüketirken de durmaksızın konuşmayı ve tartışmayı seçmiş bir toplum olmamızdan mı kaynaklanıyor bu eksiklik acaba? Ve bunun için mi yazara yalnızca özel duygularını dile getiren kişi ve eserlerine de birer “günce” olarak bakılıyor ki sonuçta evrensel panoramayı göremiyor ve resmin öteki yüzünü gözden kaçırıyoruz?

Bakın “aşk”tan nerelere geldik. Profesyonel ruhlu bir yazar, size aşk veya başka bir konuda sayısız denemeler (essays) verebilir ve sizi arzuladığı her yolculuğa götürebilir. Şimdi oturup size “Aşk kısa ömürlü bir illet, doğal bir felakettir” başlıklı bir yazı yazabilirim. Ölmez dediğim aşk için, başlığı “Ölü Aşk” olan bir lanetleme yazısı sunabilirim.

Hemen sormaya başlamayın sakın; “Aslında bunu mu demek istiyorsun, daha önce bize yalan mı söyledin? ” diye. HAYIR; HAYIR; HAYIR! Size (yazıya hevesli gençlere) gerçek yazının ne olduğunu anlatmaya çalışıyor ve farklı boyutlarda düşünmeye zorluyorum.

Yazı kişisel bir tatmin aracı değildir. Şiir de öyle…

”Hani sen bize kişisel görüşüm demiştin? ” diye sorabilirsiniz pekala. YANLIŞ! Yazının gereğidir o. Araç kullanma yöntemidir. Bir tür teknik, yanılsama, illüzyon yaratma, yazıya güç katma veya adını ne koyarsanız koyun, odur işte. Yazarın bilimsel yazılarda olduğu gibi, çok somut gerçeklere dayanmadıkça kişisel görüş belirtme hakkı yoktur. Bunun aslında kişiselleşme gayreti olmadığını fark etmek ise okura düşer. Bir sihir dünyasında dolaştığımızı varsayarsak eğer, oranın sihirbazı olarak ve yine sadece o yazı kapsamında ciddiye alınma; gerekçelerini de belirterek, onaylanma veya yadsınma/eleştirilme hakkı vardır yalnızca...

Her yazı ve şiir, dışarıdaki gerçek dünya ile karıştırılmaksızın; kurgusal bir mantık çerçevesinde ve kendi içinde izlenmesi gereken bir serüvendir. Yolculuk etmeyi becerebildiğimiz sürece!

Hani kısaca ve ek olarak diyorum ki, okuyabilmek de yazmak kadar önemli...

Kalın sağlıcakla dostlar :))

(13 Temmuz 2004) - 'Gençler İçin Denemeler' Dosyasından...