Mümin Suresi Şiiri - Osman Erdoğmuş

MÜMİN SURESİ

40. sure. İki meşhur adı vardır. Münin ve Gafir. İniş zamanı Ebu Talip’in vefatının ardından inmiş olması muhtemeldir. Nübüvvetin 9. Yılına denk gelir. Konusu: İnsandır. İnsanın servet, büyüme, ilerleme ve büyüklük duygusunu en beliğ ve edebi şekilde anlatılmıştır.

1.HA MİM; Hurufu Mukattaa’dır. 35 farklı yorum yapmış tefsircilerimiz. Bu surelerden 3 tanesi dolaylı yoldan diğerlerinin hepsi doğrudan vahye atıfla başlar.
İlahi kelam, kendini beşerî harfler içinde saklamış kelimelerdir.
7 sure bir ailedir. Tedvin sırası ile iniş sırası aynıdır.
2. Bir sure Aziz ve Alim ismi ile bitiyorsa bu konuda ihtiyacı olan Allah değil, sizsiniz. AZİZ: Yüce, ihtiyacı olmayan, muhtaç olmayan, yüceler yücesidir. ALİM: Sizin kılavuzsuz ne hallere düşeceğinizi çok iyi biliyor. Eğer ilahi kelam ile size kılavuzluk yapmasaydı, sinek olup hangi pisliklere konacağımızı bildiği için çiçekleri gösterdi. Gönlün rotasına bağlıdır. Gönül zar kanatlıdır. Uçar ve konar. Rabbimizin rotasına uyarsa arı olur çiçeklere konar.
3. Günahı bağışlayan, tevbeyi kabul eden ayrı şeylerdir. Tevbe affa uğramanın şartlarından sadece biridir. Affa uğramanın başka sebepleri, sıkıntılar, eziyetler, yoksulluklar, dahası dualar, yapılan hayırlar dahası vazgeçilmiş hatalar ve günahlar.
Müminin başına bela 3 şeyden gelir. 1. Günahlarına kefaret olsun diye. 2. Ahiretteki derecesini yükseltmek için. 3. Daha büyük belayı başından def etmek için.
Parçada kötü duran, bütünden mükemmel durabilir.

4. Polemik konusu yapmak, vahyin kaynağına saygısızlık ve nankörlüktür. Küfrünü savunurken Allah’ın ayetlerini kullanır.
Refah, felahın habercisi değildir.
5. Dünyanın refahı, ahirette kurtuluşun göstergesi olsaydı Nuh kavmi ve peşindekiler olurdu.
Gerçek ortaya çıksın diye değil, gerçek tartışılsın diye polemik yapmak. Kötünün kendini meşrulaştırma çabası.
Feehatuhum; Ben onları yakaladım.
6. Ateş fanatikleri. Onların tamamı bir takım tutmuşlar. Toptan cehenneme gitmişler.
7. HAMELE: Maddi sorumluluktan daha çok manevi sorumluluğu yüklenmek için kullanırlar. Arşı taşıyan melekler olarak yorumlanıyor. Sorumluluğu taşımak, arşı taşımaya denktir.
Duayı önce iman kardeşleri için eden bir mümin profili çiziliyor. Ebeveynler evlatlarına, hocalar talebelerine bu ayetin ışığı ile hareket etsinler, dua etsinler.
8. Duaların tek muhatabı Allah’tır. En değerli dua, Allah’ın öğrettiği duadır.
Çünkü Sen sonsuz yücesin. Bunları affedersen şanından ne eksilir.
9. Dünyadaki servete, mala, makama kurtuluş mu diyorsunuz? Asıl kurtuluş, Allah kurtuldun dediği andır.
10. Ne olurdu sanki şimdi ateşte olmasalardı. Peygamber gönderdi, kitap gönderdi, akıl verdi ama hidayete eremediler. Kendi kendilerine 3 sebepten sitem edecekler. 1. Arkasına düştüğü adam kendini kurtaramayınca. 2. Şeytan gerçeği söyleyince sitem edecek kendine. 3. Dünyada beğenmediklerine karşı rezil olacakları için pişman olacaklar.
11. 12. Bilincin baş aşağı dönme hali. Ahirete sırtını döner, dünyaya yüzünü.
13. Varlık dünyası ayet, mucizelerle doludur. Göremeyişimizin tek nedeni sık olmasıdır, olağan gibi gelmesidir. Allah’ın gör dediği yerden bakanlar bunları görür.
14. 15. RUH: Vahiy, vahiy meleği ve insanı insan yapan şey manasına kullanılır. Burada vahiy manasına kullanılmıştır. Vahiy ruhtur yani insana candır.
16. Huyların surete dönüşmesi. Mesela huyu köpekleşmiş, huyu domuzlaşmış, huyu yılanlaşmış kişiler bu huyun suretine bürünürler.
17. 18. Türkçede, “yüreğim ağzıma geldi” derler ya Allah’ın dostluğunu kazananlar, başka dosta ihtiyaç duymayacaklar.
Müşriklerin sapık şefaat anlayışına ret. Dost arayanlar, dost diye sarıldıkları da dost arıyor. Sen onları dost edinsen töhmet altına gireceksin.
19. Bakışların ihaneti. (Arkasında saklanan) öyle masum bakışlar vardır ki arkasında ihanet saklıdır.
20. YAKDİ BİL HAK: Hak ile hüküm verir. Sadece dışa bakmaz. O eylemin arkasında yatan gerçek sebepleri de bilir.
Allah’a ait vasıfları yakıştırdıkları başka varlıklar hüküm veremez. Azizler olsun, nebiler olsun, veliler olsun fak etmez. Hepsi hüküm verilmeyi bekler.
21. 22. Yaslanacaksanız, yıkılmayan bir iktidarın sahibine yaslanın. O’da Allah’tır.
23. 24. İktidarı oluşturan 3 sacayağı, 3 erk vardır. Firavun, siyasal ayak. Haman, bürokratik ayak. Karun, ekonomik hayat. Bir zulüm payidar oluyorsa bu üç ayak üzerinde durur.
Benzerini Resulullah’a da söylemişler.
25. Firavunun zulmü ana rahimlerine kadar uzanıyor. İnsanın gücünün bittiği yerde Allah’ın yardımı başlar. Firavun düşmanını koynunda beslemeye başlar.
Devlet küfürle değil zulümle yıkılır. Zulüm ile abad olanın sonu berbat olur. Belki Kur’an’da sık sık firavun ve Musa mücadelesini anlatmış olması, insanoğluna zulmün olmayacağına bir ibret vesikası olsun diyedir.
26. firavun Hz. Musa’yı ölümle korkutuyor. Kim neden korkuyorsa o ondan korkuyor demektir.
Dinimizi değiştirmesinden ve düzeni bozmasından korkuyor. Burada din hayat tarzı olabilir. Zulümle beslenenler, zulme razı olmayan her unsuru düzen bozmakla suçlarlar.
26. 27. 28. Sureye adını veren olay ve ayet. Kur’an şahıs isimleri vermez. Recül; yiğit manasına da gelir. Maksat tarihi bir bilgi vermek değil.
Firavunun amcaoğlu diyenlerde var. Uzarzif diye bir komutan olduğu söyleniyor. Ukbe bin Muayt, Resülullah ibadet ederken Onu boğmaya kalktı. H. Ebubekir o adamı durdurarak bu ayeti okudu. Rabbim Allah’tır dediği için onu öldürecek misin?
29. Siz bugün dünyada süper güçsünüz. İnsanoğlu iktidarla sınanınca kendisini yeryüzünün hâkimi sanır. Yeryüzü sallansa onu durduramaz. Gök çökse onu tutamaz. Ölüme dur diyemez.
30. 31. 32. Sizin eylemlerinizin sizin başınıza iş açacağından korkuyorum. Yani sizi düşünüyorum. Siz kendinizi niçin düşünmüyorsunuz?
33. Tabi ki Allah saptırmaz. Bakara 26’da Allah yoldan çıkmışlardan başka kimseyi saptırmaz buyuruyor. Yani Allah sapanı saptırır.

34. Yusuf suresinde işlenmişti bu konu. Bir kişiden ne çıkar? Sorusunun cevabıdır bu. Yusuf kıssası.
35. Yani umutsuz vaka haline gelir. Her kibirli zorbanın kalbi mühürlenir.
36. Haddini bilmeyenlerin elinde bilim ve tekniğin nasıl heder edildiğini gösteren ayet.
37. Allah’ın göklerde olduğunu kim söyledi. Zihnindeki tanrı tasavvuru, kendisi gibi birini arıyordu.
Allah’tan bağımsız bir hayat düşlerseniz eğer ve sizi uyaran herkesi de düşman olarak görürseniz ve gücün sözünü, sözün gücünden üstün tutarsanız, güçlü olduğunuzu haklı olduğunuzun belgesi olarak sunarsanız çöküş mukadder ve kaçınılmazdır.
38. 39. 40. Rızkın en alt derecesi bedeni besler. En üst derecesi ise ruhu besler.
41. Her mümin kurtuluşa çağıran bir davetçidir.
Nerede olursanız olun, firavunun sarayında bile olsa.
Tarihin aktığı iki yatak var biri cennete diğeri cehenneme akan. Bu Mümin cennete akan yatağın üzerinde duruyordu. Cennete akan yatakta yüzmek isteyenlere yol gösteriyordu.
42. 43. 44. Tüm peygamberler şahit olarak çıkarılacaklar. Onların yolunu izleyen davetçiler de, biz davet ettik Ya Rabbi diyecekler.
45. 46. Ali Firavun tarih boyunca Firavun tiynetli kişileri içine alır. Aynı Ali İbrahim gibi.
47. Ezilenler, kendilerini ezenlere hayran olanlar. Kendilerini ezenler gibi olmak isteyenler. Ezene hayran olanlar onursuzlaşanlardır.
Kur’an üç tür ezilenlerden bahseder. 1. ÖVÜLEN MUSTAZAFLAR: kendilerini ezenlere hayran değiller. Ellerinden gelse karşı koyacaklar. 2. YERİLEN: kendilerine eziyet edenlere hayran olanlar. Ellerine fırsat geçse onlar gibi davranacak olanlar. 3. YETİMLER, GÜÇSÜZLER, İHTİYARLAR: bunlar ne övülmüş ne yerilmiş. Sadece haklarının korunması istenmiş.
48. Siz-biz kalmadı. Hepimiz şimdi Allah’ı kaybetmenin derin ateşinde yanıyoruz. Yüreğimize köz düştü. Öyle bir yangın ki bu ateşten beter.
Biz bir ömrü Ona sırt çevirdiğimiz için şimdi O da bizi kendi halimize terk etti.
49. 50. İman etmiş birinin duası ne olabilir ki. Nereye yönelecek? Dua imanın eseridir. (Furkan 77. Duanız olmasa ne ehemmiyetiniz var) dua bir taleptir, bir isteyiştir, bir mesaj vermedir. İstemek için mesaj vereceksiniz. Eğer inanıyorsanız iman yüreğe koordinatları verir ve yürek duaya durur. Aslında dua eden dil değildir, yürektir. O yüzden yüreğin duası en yüksek sesle yapılan duadır.
Rabbim, duası felahını arttıranlardan kılsın, ziyanını arttıranlardan kılmasın. Rabbim yüreklerimize vahyin koordinatlarıyla bir duruş versin.
51. İlk muhatap Resulullah’a bir atıf var. Yalnızca Resullere ait değil bu yardım. Aynı zamanda müminlere de yardım vaadi var. Bu yardım elbette Resulün mirasına ihanet etmemişsek bizim de gönlümüzü teselli eden ilahi bir müjde.
52. Allah insana akıl ve izan verdi. İnsan nankörlük yapıp birtakım mazeretler sundu. Fayda etmez. LANET: Allah’ın insanı rahmetinden dışlaması. Allah desteğini çekerse insan nasıl dik durabilir. Allah elini bırakırsa insanın, insan sürünmekten nasıl kurtulur.
53. Mekke’de Yahudi yok. Niçin İsrailoğullarından bahsediyor ayet. Bu ümmete İsrailoğullarına verilen vahiy hatırlatılıyor. Çünkü mirasa ihanet ettiler. Siz, siz olun mirasa sahip çıkın.
54. 55. Sabır direniştir. Ele geçirilen mevzuyu korumaktır. Rüzgâr ne kadar sert serse essin, cepheyi terk etmemelidir…Bu alemde her şey Allah’ın yüceliğini dillendirmekte. Ey mümin sende bu koroya uy. FESTEĞFİR Bİ ZENBİKE: Günahlarından dolayı istiğfar et diyor. Peygamberimizin görünen duası olmamasına rağmen, günahlarından af dile diyor. Bazı alimlerimiz ise, ümmetinin günahı için af diler diyorlar.
İzaca suresi ve Mekke’nin fethi anlatılabilir.
56. KİBİR: Büyük olmadığı halde kendini büyük saymak. Yalan söylüyor, yalan görüyor. Rabbine kulluk etmeyen insanın, ne lüzumsuz şeylere kulluk ettiğini görün. Tekasür suresi ½. İnfitar suresi 6
57. İnsan bu alem içerisinde deryada bir damla bile değil.
58. Kur’an’ın özürlü tarifi manevidir. Kör diye tarif ettiği, başımızdaki göz değildir.
59. Hesap günü hem aklen hem ahlaken zorunludur. Hesap günü yoksa iyinin ve kötünün bir anlamı olur mu? Aklın ve iradenin ne manası kalır.
60. Dua, haddini bilmenin esas duruşu. Duanız olmasa ne işe yararsınız, diyor Rabbimiz. Duanın bir usulü ve üslubu vardır. Kibir küfrün, dua imanın alametidir.
61. Biraz önce insanın Allah ile ilişkisini anlatıyordu. Şimdi insan-tabiat ilişkisine giriyor. İnsan çevresindeki varlıkların Allah ile ilişkisini görmezse, kendisinin Allah ile ilişkisini kuramaz. Bu varlığı okuma meselesidir. Varlık bir kitaptır. Okunması gereken.
Gece-gündüz metaforu iman-küfür zıtlığına işaret ediyor.
62. 63. Savruluş, zihni bir savruluş. Parmakla, parmağın gösterdiği yeri göremeyendir savrulmak. Böyle bir aklın sahibi yürür ama yol alamaz. Dolaşmak ayrı bir şey yol almak ayrı bir şeydir. Hedefe varmak için bir hedefi olmalı insanın. Bir yol haritası olmalı.
64. RUBUBİYET: Allah’ın Rabliği, yarattıklarının muhtaç olduğu her şeyi de yaratması demektir. Sadece yaratıp bırakmak değil, yarattığını yaşatmak, yaşaması ihtiyaç duyduğu her şeyi yaratmak. Onu terbiye etmek.
65. 66. Kişiyi kâfir yapan; kendine ulaşan açık davete ısrarla karşı durmasıdır.
İslam bir eylemdir. Huru bir isim değildir. Teslimiyet eylemi İslam’ın ta kendisidir. Müslümanın esas duruşu teslimiyettir.
67. Toprak, çünkü insan elementer olarak ta topraktır. Büyüme süreci de topraktandır. ALAKA: Embriyolojik süreç. Anne karnındaki hayatı. ECELİ MÜSEMMA: Hücreye yerleştirilmiş ölüm yasası.
Toprak gibi basit bir unsurdan ne kadar muhteşem ve karmaşık bir şaheserin elde edildiğine dikkat çekmek ve Allah’ın büyüklüğüne, yaratılıştaki ihtişama dikkat çekmek. İnsana, haddini bil. Seni böylesine basit bir unsurdan alıp da böyle şaheser yapan Allah’a karşı küstahlaşma mesajıdır.
68. Allah’ın yaratmadaki üstün gücüne işaret ediyor bu ayet.
69. 70. 71. 72. FİL HAMİM: Yürek dağlayıcı bir yangın, yürek yangını, iç yangın. Hiçbir şeyin fayda sağlamadığı günde Allah’ın üstünü çizdiği birinin hali.
73. 74. 75. Allah’ın sınav aracı olarak verdiğini, Allah’a karşı kullanmak.
76. 77. Bu mucizevi bir haber. Bu nübüvvetin 4. 5. Yılında indirildiğini düşünmek lazım. Peygamberimizi boğmaya çalışan Ubeyit 20 yıl içinde nerelere geldik.
78. Söz edilenler belli. Söz edilmeyenler acaba neden bahsedilmedi. Mesela Adem nasıl adam olunup tevbenin sembolü, mesela Nuh, nasıl davette sabır ve sebatı.
Mucize istemek ve mucizeleri görememek. Mucize isteyenler maalesef mucizeleri görememişlerdir.
79.80.81. 82. Yeryüzünde dolaşıp ta ibret almayan herkesi, her milleti içine alabilirsiniz.
83. 84. 85. İnsanın kaderi seçmektir. Seçer ve sorumlu olur.