Makale-4 Şiiri - İlhan Keskinöz

4-

Dil ve kültür zaman içinde gelişime, değişime, etkileşime ve yozlaşmaya açık iki unsurdur. toplumların ortak geçmişlerinden tarih boyunca değişik birikimlerle ve/veya kazanımlarla devam eden dil ve kültür bir anlamda bir paranın iki yüzü gibidir. Çünkü kültür dil ile taşınır, dil de taşıdığı kültürün karakteriyle biçimlenir.

Bir maden saflaştırılması gibi, kültürler de zamanın süzgecinden geçerek günümüze gelirler. Bu yüzden de şairler içinde yaşadıkları toplumun kültürüne iyi tanıdıkça, içinde yaşadığı toplumun nabzını daha iyi tutar; onların heyecanlarını veya hassasiyetlerini daha iyi kavrar; böylece dili, o dilin yaşadığı kültürün duygulanımlarına dikkat çekecek şekilde kullanır. Böylece şairin dizelerinde kelimeler bazen sözlük anlamlarından farklı ufuklara taşınır bazen duygulanımlara yeni anlamlarla tercüman olur; bazen de bilinen bir duygu[nun] ifadesini dilin kendi literatürü içindeki ifadesi ile değil, ama daha estetik bir ifadeyle buluşturup anlamlandırır.

Şair, kelimeleri öyle kullanır ki, bazen insanların kendi duygularını keşfetmesine, bazen insanların isimlendiremedikleri ifadeleri tanımlamalarına, bazen insanların düşünmedikleri ve/veya hayal edemedikleri şeyleri düşünmelerine, bazen bir gerçeğe “diğerinin” gözüyle bakabilmelerine, bazen de bir şeye farklı açılardan bakabilmeye hizmet etmiş olurlar.

Ancak şu gerçeği de gözden kaçırmamak lazım: ne kadar farklı dil ve kültür olursa olsun insan ihtiyaçları temelde aynıdır (beslenmek, sağlık, anlaşılmak gibi) . Şairler, dili, dilin ötesine geçerek kullandıkları içindir ki evrensel bir kimlik taşırlar. Onlar kendi toplumlarının 'malı' olduğu halde düşünsel boyutta evrensel olarak benimsenmişlerdir.