Kur’an’ın Korunmuşluğu ve Hadis Kültürün ...

Kur’an, İslam inancının temel kaynağı ve Müslümanların yol göstericisi olarak Allah tarafından indirilmiş kutsal bir kitaptır. Hicr Suresi’nin 9. ayetinde Allah, Kur’an’ı koruma vaadini şöyle dile getirmiştir: “Hiç şüphe yok ki, Kur’ân’ı biz indirdik ve muhakkak ki onu, tahrif ile tebdîlden (değişikliğe uğramaktan) biz koruyacağız.” Bu ayet, Kur’an’ın metin olarak hiçbir şekilde değişikliğe uğramayacağını, Allah’ın onu muhafaza edeceğini kesin bir dille ifade eder. Ancak tarih boyunca Kur’an’ın anlamının çarpıtılmaya çalışıldığına dair güçlü iddialar ortaya atılmış ve bu durum İslam ümmeti içinde farklı geleneklerin, rivayetlerin ve yorumların doğmasına yol açmıştır. Kur’an’dan önce indirilen kutsal kitaplar olan Tevrat ve İncil, tarih boyunca yorum düzeyinde değişikliklere uğramış, insanların müdahalelerine maruz kalmıştır. Bu durum, bu kitapların ilahi otoritesine gölge düşürmüş ve insanlar arasında çelişkiler yaratmıştır. Ancak İslam inancına göre, Allah bu kitapların metinlerinin bozulmasına izin vermemiş, fakat anlamlarının yanlış yorumlanmasına ve çarpıtılmasına insanlar tarafından sebep olunmuştur. Aynı risk, Kur’an’ın metninin korunmuş olmasına rağmen anlam düzeyinde çarpıtılmalar yoluyla devam etmektedir. Kur’an’ın korunmuşluğu, metninin değiştirilmemesi anlamında tartışmasızdır. Ancak, tarih boyunca insanlar Kur’an’ı anlamada rehber olması gereken sünnet ve hadisleri birincil kaynak haline getirmiştir. Bu durum, bazı kesimler tarafından “Kur’an’a dayalı İslam” yerine “rivayetlere dayalı bir geleneksel din” ortaya çıkmasına neden olduğu şeklinde eleştirilmiştir. Hadislerin bir kısmının uydurulmuş olduğu veya Kur’an’ın ruhuna aykırı biçimde yorumlandığı iddiası, Müslümanlar arasında bir ihtilaf kaynağı olmuştur. Hadis ilmi, sahih ve zayıf hadisleri ayırt etmek için ortaya çıkmış olsa da, zamanla hadisler Kur’an’ın önüne geçirilmiş, hatta bazı hadislerin Kur’an hükümlerini neshettiği (ortadan kaldırdığı) iddia edilmiştir. Bu anlayış, Kur’an’ın tam ve eksiksiz bir kitap olduğu inancıyla çelişmekte ve bazı çevreler tarafından eleştirilmektedir. İslam dünyasında, özellikle modern dönemde, “Kur’an’a dönüş” hareketleri artmıştır. Bu hareketler, Kur’an’ı merkeze almayı, onu anlamayı ve ona göre yaşamayı hedefler. Bu yaklaşıma göre, Kur’an, insanlara yeterli bir rehberlik sunan eksiksiz bir kitaptır ve hadisler ancak Kur’an’a uygun olduğu sürece kabul edilmelidir. Bu görüş, Hicr Suresi 9. ayetine dayanarak Kur’an’ın ilahi koruma altında olduğuna ve insanların uydurmalarıyla değişmeyeceğine olan inanca vurgu yapar. Kur’an, Allah tarafından korunmuş bir metin olarak Müslümanlar için yol gösterici olmayı sürdürmektedir. Ancak tarih boyunca insanların geleneksel dini uygulamalar ve rivayetler yoluyla İslam’ı yorumlama biçimleri, Kur’an’ın mesajını gölgede bırakma riski taşımıştır. Müslümanların Kur’an’ı anlamaya ve yaşamaya yönelik çabalarını artırmaları, rivayetlere dayalı yanlış anlamalardan kaçınmaları gerekmektedir. Allah’ın koruması altında olan Kur’an’ın, müminlerin hayatında hak ettiği yeri bulması için onun anlaşılmasına ve yaşanmasına yönelik çabaların artırılması elzemdir. Bu süreçte, Kur’an’ın hiçbir ilave kaynağa ihtiyaç duymayacak kadar yeterli bir rehber olduğu gerçeği akılda tutulmalıdır.