Kur’an’da “elçiye İtaat Edin” Ayetlerini ...

Kur’an, Allah’ın insanlara yol göstermek için gönderdiği son ilahi mesajdır. Bu mesaj, Nebimiz Muhammed aracılığıyla insanlara iletilmiş ve insanlığın rehberi olmuştur. Kur’an’da sıkça geçen “Allah’a ve elçisine itaat edin” ifadeleri, mezhepçi yaklaşımlar tarafından farklı yorumlanmış hatta yanlış bir şekilde dinin iki ayrı otoriteye dayandığı iddia edilmiştir. Bu yazıda, “elçiye itaat” kavramının Kur’an’daki gerçek anlamını inceleyecek ve bu kavramın mezhepçi yaklaşımlar tarafından nasıl saptırıldığını ele alacağız.
Elçiye İtaat: Kur’an’a İtaat Etmek
Kur’an’daki “Allah’a ve elçisine itaat edin” ifadeleri (örneğin, Nisa Suresi 80) incelendiğinde elçiye itaatin onun kişisel görüşlerine veya vahiy dışında koyduğu hükümlere itaat etmek anlamına gelmediği açıktır. Elçiye itaat onun Allah’tan aldığı mesajı insanlara iletmesi nedeniyle Allah’ın mesajına itaat etmekle eşdeğerdir. Bu nedenle Allah ve elçi iki ayrı kaynak değil tek bir kaynağı işaret eder: Allah’ın mesajı olan Kur’an.
Nisa Suresi 80’de Allah şöyle buyurur:
“Elçiye itaat eden, Allah’a itaat etmiş olur...”
Bu ayet, elçiye itaatin temelini açık bir şekilde ortaya koymaktadır: Elçi, Allah’ın vahyini insanlara ileten kişidir ve elçiye itaat, doğrudan Allah’a itaattir. Burada, elçinin Allah’tan bağımsız bir hüküm koyucu olmadığı net bir şekilde ifade edilmektedir. Elçiye itaat, Allah’ın göndermiş olduğu mesaja, yani Kur’an’a uymaktır.
Kur’an, elçilerin görevini net bir şekilde tanımlamaktadır: Elçiler, Allah’tan aldıkları mesajı insanlara ileten kişilerdir. Örneğin, Araf Suresi 157’de şöyle buyrulmaktadır:
“Onlar ki, yanlarındaki Tevrat’ta ve İncil’de yazılı bulacakları ümmi haber getirici (Nebi) olan elçiye uyarlar.”
Bu ayetten anlaşıldığı üzere, elçi bir mesaj getiricidir; mesajın sahibi değil, onu ileten kişidir. Dolayısıyla, elçiye uymak, onun getirdiği mesaja uymak anlamına gelir.
Kur’an, yalnızca Allah’ın hüküm koyucu olduğunu defalarca vurgular. Örneğin, En’am Suresi 114’te şu buyrulmaktadır:
“Allah’tan başka bir hakem mi arayayım? Oysa O, size kitabı açıklanmış olarak indirmiştir...”
Bu ayet, hüküm koyma yetkisinin yalnızca Allah’a ait olduğunu açıkça belirtir. Allah, insanlara yol gösterici olarak Kur’an’ı göndermiştir. Elçiye itaat, Kur’an’a itaat etmekle eşdeğerdir ve Allah’ın hükümleri dışında herhangi bir otoritenin kabul edilmesi, Kur’an’ın temel mesajına aykırıdır.
Mezhepçi anlayış, “Allah’a ve Resulüne itaat edin” ayetlerini, dinin iki ayrı otoriteye dayandığını göstermek için kullanmaktadır. Bu anlayış, dinimizi, Allah ve Peygamber’in ortak bir yapımı gibi göstermeye çalışmaktadır. Oysa bu yaklaşım, Kur’an’ın açıkça reddettiği bir sapmadır. Kur’an, din adına yalnızca Allah’ın hükümlerinin geçerli olduğunu ve elçinin de bu hükümleri insanlara ileten bir aracı olduğunu belirtir.
Kur’an’da geçen “elçiye itaat edin” ifadeleri, yalnızca Allah’ın mesajı olan Kur’an’a uymak anlamına gelir. Allah ve elçi iki ayrı otorite değildir; elçiye uymak, onun getirdiği ilahi mesaja uymak demektir. Kur’an’ın tek kaynak olarak kabul edilmesi, hem Allah’a hem de O’nun elçisine itaatin temelini oluşturur. Din adına hüküm koyma yetkisi yalnızca Allah’a aittir ve Kur’an, bu hükümlerin rehberi olarak insanlığa indirilmiştir. Mezhepçi yaklaşımların, ayetleri bağlamından kopararak farklı anlamlar yüklemesi, Kur’an’ın mesajını saptırmaktadır. Bu nedenle, Kur’an’ı tek rehber olarak kabul etmek ve diğer tüm otoriteleri reddetmek, gerçek İslam’a uygun bir duruştur.