Kitap Yazımı Üzerine Notlar - 2

KİTAP YAZIMI ÜZERİNE NOTLAR – 2

1. Kitap Yazımında Resim( Resim Taslağı) Desteği:
Olayın geçtiği yerlerin, yer yerleşim ve kullanım düzeninin, o yerde bulunanların, işaret ve ilgili hareket ve faaliyetlerin rahatça tarif ve tasvir edilip, işlenmesi, o yere ait mekan, alan, yön, işleyiş, … doğal çevrenin şaşırılmadan kolayca ele alınması için o yaşam alanın ve içinde bulunanların resmi taslak olarak A3 veya A2 kağıdına çizilir.( bu kağıtlardan daha fazla da kullanılabilir; bu kağıtlarda her şey şekil ve sembol olarak yerli yerindedir hatta şeklin niteliği hakkında yanına kısa kısa notlar da yazılabilir) Sonra gerekli olanları içeren bu taslak resme bakılarak yazının ilgili kısımları bu taslak resim desteği ile yazılır.
Hatta bu tür resim taslağında(ya da kroki de olabilir) sevdiğimiz en güzel yapı, yol ve tabii yerleri, oluşumları bir araya getirip kendi düşüncemizde şekillenen bu yerlerde yazıda geçen olayın ilgili kısmını işleyebiliriz.
Hatta yazıda geçecek konuya uygun gerçek bir resme veya gerçek bir fotoğrafa konu adapte edilip ( gerekirse küçük değişikliklerde yapılarak ) bu resim üzerinden yazının ilgili kısmı işlenebilir.

2. Eşyaların ve durumlarının ortama kattığı atmosferde oluşturduğu etki ve onlarla ilgili olarak karakterin duyguları yazıya işlenir. Yani eşyalarla, nesnelerin ortama kattığı hava ve ortamın eşyalara kattığı hava orada bir atmosfer oluşturur.

3. Eşyalar tasvir edilirken dış görünüşleri elbise giydiriliyormuşçasına, renklerine göre sunulurken özelliği ile kullanım amacı ya da kullanıldığı hizmetle ilgili rolü belirtilir. Yani eşyalar yapılışlarına göre(dizayn) anlatılarak çıkarılır ve yaptıkları göreve sokulurlar.

4. Bir İş Yeri Anlatılırken: Konumu belirtildikten sonra sahibiyle ya da yapılan işle ya da şehirdeki önemi ile bütünleştirilerek tanıtılıp, şehre göre özelliği, varsa sosyal ve yardımcı alanları, o iş yerindeki yaşam ve temel kanılar anlatılarak yazıya dahil edilebilir.
Bir anın ya da güzel bir yaşam kesitinin zaman, mekan, renk, ışık, çevre… ve orada işleyen
düzenle bir bütün olarak tasvir edilirse yeterli olur.

5. Tasvirde nesneler, kişileştirilebilir ve yaptıkları sergiledikleri durum ya da işlevleri sanki kendi iradesi ile yapıyormuşçasına anlatılabilir.( özelliklede yararları )

6. Geniş alan ya da tabiat tasvirleri havadan kuşbakışı bakılarak anlatılabilir. Burada ayrıntılar üst üste konulup genellemeler yapılabilir.

7. Karşılaşılan durumların ve tabiat seyirlerinin kesitleri çizgilerle kroki resmi gb çizilerek krokide farklı özellikleri anlatan şekillerin biri birine göre durum ve geçişmesine göre doğa anlatılabilir. Yani tabiattaki değişik siluetlerin toplamının matematiksel konumlandırma, kesişim hatta analizleri yapılır.

8. Çeşitli kompozisyonların uygun olanlarını büyük tasvir blokları şeklinde sunabiliriz.

9. Karakterlerin yaptığı meslekle ilgili önemli, mesleği kritize eden, mesleğin olmazsa olmaz özelliklerini n karakterlerde oluşturduğu tabiatı, davranışları karaktere yükleyerek karakterden yansıtabiliriz.

10. İnsanlar tasvir edilirken normal tasvirine ek olarak hayattaki, doğadaki şekli benzerliklerine onlardaki yerine de değinilebilir.

11. His ve etkilerini tanımlayıp benzerlikler yöntemini kullanarak, doğayı, insanı, olayları… kullanarak bu his ve etkilerini somutlaştırabiliriz.

12. Kitap Yazımında Konu Seçimi:
a. Yapılacak işi eylemi belirleyin. Eylemi önemli, özlü ve etkili sözcüklerle tanımlayın. Uzmanlık alanlarındaki ya da iyi bildiğimiz konularda, aklımıza çok kelime ve canlılık getirecek konu hakkında düşünmemiz iyi olur. Yoksa çalışma yapmamız gerekir.
b. Güzel anları yansıtan etkili bir fotoğraf karesinden yola çıkarak bununla ilgili bir düşünce eşliğinde bir dünya inşa edip bunu yazıya dökebiliriz.
c. Hedeflenen olay, ya da hedeflenen mesaj ya da yapılmak istenen etki belirlendikten sonra bunu besleyecek ve doğuracak olay silsilesi ve buna uygun karakterlerle hedefleneni gerçekleştirecek şekilde bir kurgu oluşturup bunu yazıya dökebiliriz.
d. Yaşanılası bir proje, ilgili kısımlara bölünerek gerçek yaşamdan bildiğimiz, yaşadığımız ya da yaşandığını öğrendiğimiz, yaşanmış gerçek yaşam kesitlerini adapte edip aktararak, canlı tonları, uygun şartları zamana uygunluğunu sağlayıp ekleyecek şekilde bir yazı kaleme alabiliriz.
e. Yazı için bir proje oluşturularak resim taslağı şekline göre çizilip yolar, oluşumlar biri birine bağlanarak küme küme, gurup gurup ve bazen de iç içe geçecek şekilde istediğimiz şeyleri koyarak anlatarak yazabiliriz. Bu resimde ilgili yerlere doğa, coğrafya, kültür… ile ilgili notlar konulabilir.

13. En etkili düşünce ve olay geliştirme çatıları üzerinde bol bol çalışmalı, uygun çatıları oluşturmalı ve hedefe ve ihtiyaca karşılık verecek formlarını saptamalıyız.

14. Olayların kısımlarına olan bağlantılarını güçlü tutma üzerine çalışmalıyız.

15. Söylenmiş belirsiz bir cümleyi belirli cümlelerle pekiştirip kuşkuları azaltabiliriz.

16. Yazının içindeki konular ile yazının konusu hangi çapta ise o çapta örnekler verilmelidir.

SENERYO YAZILMASI

KONUNUN BELİRLENMESİ:
Ana düşünceyi ve verilmek istenen mesajı içerir. Konuya göre malzeme toplanır.
Tek cümleden oluşur. Bu tek cümlede bir paragraf ya da bir yaprak şeklinde senaryo altyapılı olarak özetlenir.

Olayın(konunun) karakteri çıkartılır: İhtiyaçları, problemleri, engelleri, çözüm ya da başarıları… ( Nerelerde, kimler, kimi sürüklüyor, neler istiyor, Nasıl bir olay, çapı ne…)

1.Veya 3. Tekil kişi anlatımından biri seçilir. 1. Tekil kişi ile anlatım samimiyet ve duygu aktarımı yönünden 3. Tekil kişi ile anlatım ise kapsam genişliği, çok yönlülük, ayrıntılı olayların ayrıntılı işlenmesi, tüm karakterleri derinliğine işleme yönünden, objektif olma yönünden güçlüdür.

1- KARAKTER OLUŞTURULMASI

Ana Karakter Özellikleri: Güçlü olan Gerçek karakterler gb hareket yetenekleri( çatışma, yetenek, motivasyon…), iç ve dış engelleri olmalı.
Kurgulanacak olayı yaşayacak bir tip olmalı. İlgili yeteneklerini sonuna kadar kullanmalı. Olaya girme sebebi, motivasyonu, planı, karşılaşacağı engel ve zorlukları bilinmeli.
Yan Karakterler: Çatışma ortamında kullanılacak, zorlayıcı, engelleyici karakterlerdir.
i. Seçilmiş yardımcı karakterler dengeli sayıda bulunur.
Yan Karakterlerin Özellikleri: Yaptıkları işler kişiliğine uygundur. Diyaloglarda kendini tanıtır nitelikte olmalıdır. Davranışlarının haklı bir sebebi bulunmalı. Değişimi yaşamalı. Sorunu, çatışmayı ve başarıyı yaşamalı, engellerle karşılaşmalıdır.
Karakterlerin Bilgileri:
Kimlik, adres, eğitim, arkadaş, meslek, hobi, özeli, sağlığı, hayatı,
Felsefesi, deneyimleri, iş yapma şekli, olaylara bakış açısı, olayla bütünleşme ve aşma şekli, kırgınlıkları bilinmelidir.
Olaydaki Sistemlerin Karakter yada Tanımları:
Çalışanları, Amacı, Faaliyeti, uygulamaları, Etiği, Bilgi ve kaynakları, çalışma şekli
İmkanları, kayıtları, önemsedikleri, hedefleri, Büyük hataları, inanç felsefeleri, geçmiş ve gelecekle köklü bağı, yerleri, yerleşimleri

2- OLAY KURGUSU

Özellikleri, Oluşumları ve İhtivası:
Tutarlı bir olay örgüsü; geliştirilmiş anekdotlar örgüsü; önemli çatışmalar,
Sorun aşma sahneleri: Sahneler tek tek yazılıp mantıksal olarak bağlanmalıdır.
Olay haritasının zaman mekan çizgisine uygunluğu sağlanmalıdır,
Ek temalarla şaşma, derinlik sağlanmalı ana düşünceden uzaklaşılmamasına dikkat edilmelidir,
Olay ve sahnelerin nedenselliği sağlam temellere oturtulmalıdır,
Olay örgüsünde kısım ya da bölümlerin istenileni verdiği kontrol edilmelidir,
Geliştirmelerin, fikirlerin, yardımcı kaynakların, başlangıç ve bitiş sahnelerinde olacakların 10-15 sayfalık taslağı yazılmalıdır,
Sahneler tek tek yazılmalıdır.

Olayların Akışı:
Karakter sahneye çıkar, karakteri ve yaşam tarzı verilir,
Hayatını değiştiren bir olaya sebep olan bir nedenle birlikte değişen hayatı ve bununla ilgili düşünceleri, karşılaşacağı problemler ve bunlardan kurtulmak için yaptığı planları yazılır,
Çatışmalarla karşılaştıkça buna uygun davranış tercihini seçer,
Çatışma veyahut kriz gb etkilerle savaşmayı veya kaçmayı seçer, duruma uygun çözüm yolunu ayarlar,
Olayların, çatışmaların, çözüm yollarının listesi ya da panosu yapılır.
Kurgu Oluşturma kıstasları:
Olayın örgüsü romandan önce başlamalıdır,
Kurgu karakterle özdeşleşmelidir,
Bir şeyi avantaj veya dezavantaja çevirmek için yapılmalıdır. Davranışların iyi bir nedeni olmalıdır. Her şeyin bir nedeni ve bir mantığı olmalıdır. Rastlantı eseri ve gereksiz bir şey olmamalıdır,
Olaylar sahnelenerek canlı canlı gösterilmeli, anlatılmamalıdır ve yapılanlar ön plana çıkartılmalıdır,

Olaya başlamak için: altyapısı hazırlanır, planları yapılır, en zayıf veya kolay noktasından olaya girilebilir.
Beklenmedik olaylarda ise olayın başlamasını sağlayacak açıklar ya da eksiklikler ortaya dökülür: önce etkili savunma planı sonra da saldırı ya da kaçış planı yapılabilir,
Olay ve sahnelerde Tanıtıma, merağa, heyecan ve kuşkulara, güç ve zeka kullanımı ve buna bağlı çözüme, korku, zafer mutluluğa; incelik, tırmanış, yoğunlaşmaya yer verilebilir, bunlar ayarlanabilir.

3- SAHNENİN YAZILMASI
Sahnelerin canlandırılması sağlanır,
Sahnenin sorumlusuna problem verilir ve empati kurarak onun yerine diyalogla işleyin,
Diyaloglara duyguları katmayı unutmayın,
Sahnelerde karakterlerin yetenek ve sınırlarını uygulayarak yani olaylarda, yaşantısında yer vererek gösterin,
Olaylarda da karakterlerin hisleri aktarılır. Diyaloglarda olaylar yaşatılarak diyalog konuşmalarında aktarılmalıdır,
İyi Diyaloglarda:
O anki durum izah edilmeli. Konuşmaları hikayeyi bizim için anlamlı kılmalı,
Var olan çatışmayı geliştirmeli,
Konuşma sırasında karakterler, bedeni, faali ve düşünsel olarak ne yapıyorsa verilmeli
Duygular yaşanılarak söyleyişe katılmalı,
Karakterlerin açıklanırken nasıl kişilikler oldukları, kendine has nelerinin olduğu, zaman, mekan bilgileri verilmeli,
Karakterler kurguya göre geliştirilirken, ruhsal, devinimsel ve davranışlar yönünden belirginleştirilir, bütünleşme sağlanır,
Baskın olan hisler, inançlar… için ayrıntılar ve buna dayalı alışkanlıkları verilir. Çok fazla dedi, söyledi gb kelimeler kullanılmaz.
4- YAZIM AŞAMASI

Yazım stilini oluştur. Yazmaya başlayın. Hazırlananları inceleyip boş alanları kapat. Empati kurarak yaşa, hisset ve yaz.
Gerekirse yazar desteği al. İyi tarafları ile kötü taraflarını başta belirle ve plan yap. Yazının tonunu ayarla( heyecan, öfke, hüzün, öç havası… )
Birden çok tehlike, macera… da yer alacak anlamlı karakterleri kullan. Karakterin kişiliğine ve olaya göre isim seç. Gülümseme, şaşma, kuşku… oluşturacak düşündürtecek ayrıntı ekle…

5- TEKRAR YAZMA
Yazıyı bitirmek fikir edinmektir. Tekrar başa dönüp, her bölümü gözden geçir, düzeltmeleri yap. Bu keyifli ve güzel bir uğraşıdır, uzunda olabilir.
Çalışmanın ya da senaryo metninin bir kopyasını bas. Oku ve hataları bir deftere not et.
Hataları işaretlerken ve düzeltirken değişik renkte kalemler kullan.
Senaryo ya da kitabı boyunca sahne sahne her karakteri kontrol ederek ilerle.
Mantığına uygun ve doğru yazıldığını teyit et. Gereksiz olay örgüsünü, karakteri ve sahneyi eserden çıkart. Tekrar dilbilgisi ve imla hatası kontrolü yap ve işi sonuçlandır.
Eğer nihai sonuçta umulan gerçekleşmediyse hiç üzülme çalışma çalışmadır, çalışma yapabilmekte önemlidir. Güç ve kuvvetini toplayıp değişik bir bakış açısı yakalayarak çalışmayı tekrar dene. Eğer yine olmadıysa mazur gör, kendini…