İbtidâ Râst İle Buldı Nizâm

İbtidâ râst ile buldı nizâm
Elif-i evvel-i tertîb-i makâm

Sâniyen oldı rehâvî hâvî
Feyz-i te’sîri be-kavl-i râvî

Pençgâh ile idüp istînâs
Zevk-i bî-gâye bulur penç havâs

Semt-i nikrîze idüp vaz’-i kadem
Ne gürîz eyledi üstâd-i kalem

Mutrib-i hâme ider sad cevelân
Semt-i nikrîze gidince raksân

İdicek ‘azm-i reh-i nîşâbûr
Oldı şeh-râh-i negam nakş-i sutûr

Zühre ile negamât-i mâhûr
Kızdurup deffini mâhun tef-i hûr

İder ısgâ-yi sadâ-yi zâvil
Hüzn ü endûhı gönülden zâ’il

Nagme-i selmek ile subh ü mesâ
Silmek ister dili mir’âtâsâ

Olur âvâz-i nevâ rûha gıdâ
Dinlese ‘âşık-i bî-berg ü nevâ

Isfahân olsa murabba’-beste
Çâr-bâg içre olur gül-deste

Olur ey zâhid-i bî-tab’ ü mezâk
Mûsıkîden mütelezziz ‘uşşâk

Pür-safâ itdi makâm-i hûzî
Havza-i kalb-i gumûm-endûzı

İder oldukça dü-beyt âvâze
Köhne ebyâtı bayâtî tâze

Negamât itse hümâyûnda karâr
Görinür bâl-i hümâ mûsîkâr

Mutrib itdükçe nihâvendi sürûd
Bûy-i te’sîri virür nagme-i ‘ûd

Bezmgâh içre mey-i savt-i ‘acem
Ke’s-i tanbûrı ider sâgar-i Cem

Hem ‘acem hûb ü ‘aşîrânı da hûb
Besteler anda ser-â-pâ mergûb

Bi't-tabi’ zemzeme-i kürdîden
Hazz ider nerm karârın işiden

Gûş olundukça ‘aşîrân nevâ
Şevk olur dilde nev-â-nev peydâ

Kıl ‘arazbâr ile ‘aşkı inhâ
‘Arz-i bâr olmasun ol şûha dilâ

İdemez ‘aşkı nühüfte dil-i zâr
Ney gibi nâlesin eyler izhâr

İtse gerdâniyeden yâr âgâz
Sarılur boynına bâzû-yi niyâz

Demlenüp feyz-i baba tâhirden
Nâyı itdi nefes oglı ney-zen

İtse tahrîr-i dügâh ile negam
İki telliye döner şakk-i kalem

Ger mugannî ide âheng-i sabâ
Devha-i dilde olur gonçe-güşâ

Olsa ol şûh müberka’-ruhsâr
Dem-i nev-rûz açılur zülf-i nigâr

Çârgâh oldı hoş-âyende makâm
Her murabba’ olur anunla be-nâm

Rekb olur kâfile-sâlâr-i havâs
Yürür anunla katâr-i enfâs

Nagme kim beslemedür kûçekden
Oldı bir şu’be ile perde-şiken

Ger hüseynîyi bileydi zühhâd
Gayrı itmezdi Yezîdâne ‘inâd

Nagme-i vech-i hüseynî bâ-necd
Seyyid-i kavme virür hâlet-i vecd

Leb-i dil-ber müterennim oldı
Gül ‘izârı mütebessim oldı

Zîr ü bemle negam-i zîr-keşîd
Virdi râmişgere sad şevk-i cedîd

İtse âheng-i horâsân dil-ber
Âdemi şâh-i Horâsân eyler

Bûselik nagmesin itdi cânân
Agzını öpecegüm geldi hemân

Bûselik ile ‘aşîrân idicek
Şevk ile raksa gelür heft felek

Büzrüg âgâz idince cânân
Büzrüg ü kûçegi eyler hayrân

Türkî-darb ile makâm-i ‘arabân
Beste olsa urılur bu dil ü cân

Zîr-gû olsa da mutrib meselâ
Zîrgûle ider anı bâlâ

Negamât ile idüp ‘azm-i hisâr
Oldı dil sûr-i neşâta dizdâr

Râh-i tahkîkde bî-kayd-i mecâz
Huzzî-i nâka-i çeng oldı hicâz

Dinle gel bezmde savt-i ‘uzzâl
Zülli terk eyle de zâhid ‘izz al

Mûsıkî râhatü'l-ervâh oldı
Rûh her kâleb-i eşbâh oldı

Kıl o perçemle siyeh-mest âvâz
Bezm-i meyde iderek ey şeh nâz

O dem ‘uşşâkı muhayyer eyle
Nâ’il it zevki olursa neyle

Ger muhayyerde idersen cânâ
Bûselikden gelür ‘uşşâka sadâ

Fikri zîr-efgen olup kasd itmez
Aşagı togrı miyândan gitmez

Savt-i dil-keşveş açık gitme gönül
Örtülice gerek âheng-i dühül

İtme dildâra muhayyerde niyâz
Çıkmasun sünbüleye çak âvâz

İtmesün nâle o gûne ‘uşşâk
K'iştihârıyla tola Şâm ü ‘Irâk

Bir muhâlif negam ile ne ‘Irâk
Pür olur küngüre-i seb’-tıbâk

Kişi sultân-i ‘Irâk olsa bile
İştihâr âfet olur cân ü dile

İtme feryâd ü figân ey dil-i zâr
İtse de kâküline beste nigâr

Nagme üslûb-i segâh ile ider
Gûşdan hûşa irüp rûha eser

Sanma kim hüsn-i sadâ hâlîdür
Mâye-i câzibe-i hâlidür

Zâhidâ karçıkar eylerken sâz
Kır çıkar var mı gör anda âvâz

Kûdek-i nagmeye âvâz-i hüzâm
Perde rabtıyla ider şedd-i hizâm

Nagme alçaklıgı ko ey zâhid
Evc ma’nâdan olur hep vârid

Nereden geldügin idrâk eyle
Ta’nı ko sâmi’anı pâk eyle

Hüsn-i savt ile bulur ehl-i dilân

Sâlik-i merhale-i ‘aşka hemîn
Nagmedür bedreka-i râh-i yakîn

İtdi sâz-i kalem-i nâdire-kâr
Sâmiyâ nagme-i temmetle karâr