Gruplarınızı Görmek İçin Üye Girişi Yapın
Dersim mücadelesini anlatan eski bir Dersim Türküsü söyle der:
Seter o Seter o
buko Ismayilê mi Seter o
Natê ma kemer o
dotê ma kemer o
Isamilê mi dest berze martini
panime hata ke ro ma dero
Bawo! ...
Ordi amo natê çemi dotê çemi
Damepêro, kiseme hêfe kami
Munzir delge dano sade goni
Birayê mi serva Dêrsimi sero
Bawo! ...
(Dersim Türküleri, Tayê Lawikê Dêrsimi, derleyen M. Düzgün, S. 91)
Destan özet olarak soyle der:
'El at su Martinine Ismailcigim, gün kavga günüdür, babam. Ordu isgal eylemis Munzur çayinin iki yakasini. Kan akiyor Munzur dalga dalga. Vurun kardesim vurun, bu kavga Dersim içindir, kardesim; be hey babam!
Dersim incelendiginde, Dersim Türküleri istisnasiz olarak Dersim'den ve Kirmanciye`den bahseder. Dersim ve Kirmanciye de Kürdistan degildir. Dersim`in tarihini bir destan gibi anlatan 'Welat Welat' türküsü, Dersim`in inanç, felsefe, mücadele ve amaçlarini iyi bir sekilde dile getirmektedir: Türküde, Türk ordusunun Dersim`i isgal edisini ve Dersim`in ileri gelenlerinin Türk askerlerince yakalanip idama götürülüsu anlatilir. Idama götürülen Dersim büyüklerinin inaç ve felsefi düsünceleri ve ülkeleri olan K? rmanciye`ye (Dersim) olan sevgi ve bagliliklarini Dersim`in büyük milli ve sosyal sairi Veliye Ise Imam Türküde söyle dile getirir:
Way de biyi biye, lemin biye!
Alay onte ma ser, tabur bêrde Borginiye ser
Seyd Uþ e teslim biyo, kheleka Dersimia osnene rijiye
Seyd Uþ e berdo, nêberdo, kheleka Dersim owe de þ iye
Seyd Uþ e vano, Duzgi çinare veng nêkeno!
Air kotê tufong, erzene, way lemý n phoþ ta Asm u Jiaru ra
Seyd Rý za vano, Seyd Use ma zerre haq xori dazno,
Jiayru vere ho carno hetê mara
Vano, 'zerrê mý terseno, yê mý nê to nafa sý cý mo, dara
Sey Uþ e teslim biyo, qomo kerdo duzê Þ eþ anki,
Yel-qom dorme de amo pêser,
Vano, 'Bý ra ezo sonu, -way lemý n- xatý r`ve sý ma! ,
Kotime mêrat vý lê Sorpiani, mêrat vetan mara osa
Vetan þ irino,
hata roza merdêne coru deste ison cira nêbeno
Qemer aga vano, Pirê mý , neçe Sultan Süleymanê jê tu ame na dina onderê, þ iyê.
Endi mine tu dest nêkuno,
vay lemý n merat rý nda Ký rmanciye
Vist u çor saat tamam nêbiye, nisanê idami kerd ma vera.
Vist u çor saat tamam nêbiye, nisanê idami kerd ma vera.
Aglerê ma - qomo- idam kerdê
Way lemý n, zalý m cendegu ma nêdano.
Çifte doxtori amê cendegunê ma kefs kênê;
Aqý lê Sey Uþ ên des u dý derecey aqulu ra gý rano.
(Söyleyen: Bava Bedri)
'Vý le Soripani', Harputa gidince yüksek bir tepedir. Bu tepeden iç Dersim rahtlý kla seyredilebilinen bir yerdir. Halk türkülerin de Dersim`in 'Sultan Süleymanlarý ' (liderleri) idama götürülürken, bu tepeden vatanlarý olan iç Dersim`i son bir defa gözetleme fý rsatý ný görebiliyorlar. Dersim þ airi Vele Ý se imam`i þ iirin de, Dersim büyüklerinini Kirmanciye ye (Dersim`e) olan bagliliklarini, duygularini ve sevgisini güzel bir Zazaca ile dile getiriliyor.
