Gruplarınızı Görmek İçin Üye Girişi Yapın
'Balkan Muhaciri' Ziya Yamaç
Balkan Tehciri ve muhacirlerimiz!
Halk arasında 93 Harbi olarak bilinen Osmanlı-Rus Savaşı sonrası Balkanlardaki Türk-Müslüman nüfusa bilmedikleri akıllarına bile getirmedikleri bir yol görünmüştü.
Dağlar dağlar
Viran dağlar
Yüzüm güler
Kalbim ağlar
Türkiye’nin çeşitli illerinde yaşayan Balkan muhaciri yurttaşlarımızın olduğu, sayılarının da milyonları bulduğu biliniyor. Ancak onların dramatik göç hikâyeleri ve uğradıkları tehcir konusunda tarih bilgimiz oldukça zayıf. Mübadele veya tehcir konusunda en çok bilinenler, Anadolu’dan Yunanistan’a, Arabistan’a ve Kafkasya’ya sürülen eski yurttaşlarımız Rumlar ve Ermeniler hakkında yazılanlardır. Tersi durum bugüne kadar nedense pek işlenmemiştir.
1912–1914 Balkan Savaşı sonrası tehcire uğrayan ve 1 milyondan fazla Müslüman-Türk nüfusun göçüyle sonuçlanan o büyük trajedinin başlangıcı 1877–1878 Osmanlı-Rus Savaşı’dır. Osmanlı yenilmiş, Bulgar halkı bağımsızlığını ilan etmiştir.
Balkanlarda yeşeren bağımsızlık mücadeleleri sonucu Osmanlı tebaasından çıkan milyonlarca Müslüman, doğdukları ve yüzyıllardır yaşadıkları yurtlarında bir anda “yabancı” konumuna düştüler. Bu trajik durum onların Anadolu’ya tehcir yoluyla sürülmesinin psikolojik ve sosyolojik alt yapısını oluşturdu. 1912 Balkan Harbi, Müslümanlara yönelik etnik temizlik projelerini hızlandıran en önemli unsur oldu. Milyonlarca Müslüman Türk ya yer değiştirmek zorunda kaldı veya Trakya ve Anadolu’ya sürüldü. Türkiye’ye gelebilen milyonlar, uzun yıllar yeni yurtlarında yerleşik bir düzen alabilmek için zorlu bir mücadele vermek zorunda kaldılar.
Mehmet Balkan Muhaciri adlı roman bu konuda özgün bir deneme.
Halk arasında 93 Harbi olarak bilinen Osmanlı-Rus Savaşı sonrası Balkanlardaki Türk-Müslüman nüfusa bilmedikleri akıllarına bile getirmedikleri bir yol görünmüştü. Bu yolculuğa romanıyla tanıklık eden, kendisi de bir Tuna çocuğu ve Silistreli Balkan göçmeni olan Ziya YAMAÇ, 1890–1900 yılları arası trajediyi ve muhacirlerin Trakya’ya yerleştirilmesi macerasını çok özgün bir Balkan Türkçesiyle romana çeviriyor.
ZİYA YAMAÇ
1914 Bulgaristan, Silistre doğumlu.
İlk ve ortaokulu Bükreş'te bitirdi. Ailesiyle birlikte Türkiye'ye yerleşerek ortaöğretimini İstanbul Erkek Öğretmen Okulu’nda tamamladı. 1936–1942 yılları arasında ilkokul öğretmenliği yapar. Daha sonraları çevirmenlik ve gazetecilik yaptı.
1949 Eylül'ünde, Türkiye’de sosyalistler üzerindeki yoğun baskı üzerine Ziya Yamaç, Fahri Erdinç, Tuğrul Deliorman gizlice Bulgaristan'a geçerler.
Yamaç, Erdinç ve Deliorman, üçü de aynı kuşaktan. Üçü de Balıkesir İlköğretmen Okulu’ndan arkadaş. Erdinç Akhisarlı, Yamaç Silistre, Deliorman ise Razgrad göçmeni. Ve üçü de çok partili hayata geçiş sancıları içindeki Türkiye'den 1949 yılının 8 Eylül gecesi Edirne'nin Suakacağı Köyü yakınlarında Tunca Irmağı'nı geçerek Bulgaristan'a varırlar.
Bulgaristan'da Yamaç ve arkadaşlarına politik göçmen olarak sığınma hakkı verilir (1949 Ekim) . Böylece, yurt dışında ölümüne kadar sürecek olan göçmenlik dönemi başlar.
Ziya Yamaç, trajik bir şekilde sürülen atalarının yurdu Bulgaristan’da 23 Mayıs 1986’da vefat eder.
Eserleri ve çevirileri:
Stefan Zweig, Acı Duygular, çev.: Ziya Yamaç, Hafize Topuzoğlu, Yaba Yayınları,1997
Adams, James Truslow, Amerika Tarihi: Başlangıcından Bugüne Kadar, çev.: Ziya Yamaç, Kanaat Kitabevi, 1943, İstanbul
Liviu Rebreanu, Asılmışlar Ormanı, çev.: Ziya Yamaç, İnsel Kitabevi, 1942, İstanbul
Panait İstrati, Dünyaya ve İnsanlara Dair, çev.: Ziya Yamaç, Yokuş Kitabevi, 1945, İstanbul
Panait İstrati, Keşiş Sofronie, çev.: Ziya Yamaç, Yankı Yayınları, 1967, İstanbul
Ziya Yamaç, Nâzım Hikmet Aramızda, Şekibe Yamaç, Hasat Yayınları, 1992, İstanbul
Stefan Zweig, Perişan Hisler, çev.: Ziya Yamaç, İnsel Kitabevi, 1945, İstanbul
Riza Mollof,Türk Hikayeleri, Ziya Yamaç, Narodno Prosveta, 1956, Sofya
Ziya Yamaç, Mehmet, Habora Kitabevi, 1979, İstanbul
Kaynak: http://www.haber7.com/haber.php? haber_id=244999
