Gruplarınızı Görmek İçin Üye Girişi Yapın
Qarabağ neinki Azerbaycanın, hetta bütün dünyanın en qedim torpaqlarından biridir. Bu erazide en qedim dövrlere aid yerler aşkar olunmuşdur. 1968-ci ilde Azıx mağarasında Azıxantrop adlı primitiv Azıx adamının çene sümüyü tapılmışdır. Çox guman ki, Azıx adamları burada 250-300 min il bundan evvel yaşamışlar. Bütün tarix boyu Qarabağ Azerbaycanın ayrılmaz hissesi olmuşdur. Ereb xilafetinin işğalı ve Alban dövletinin süqutu ile VII-IX esrlerde Qarabağın tarixinde ehemiyyetli deyişiklikler baş verdi. Ereb işğalının neticesinde Albaniyanın xristian ehalisinin ekseriyyeti İslamı qebul etdi, qalanları, xüsusile Albaniyanın Qarabağ yüksekliklerinde yaşayan ehali ise IV esrde Albaniyanın
dövlet dini elan olunmuş xristianlıqdan imtina etmedi. Qarabağ Saciler, Salariler, Şeddadiler, Atabeyler, Hülakiler (Elxaniler) , Qaraqoyunlu, Ağqoyunlu kimi ereblerin işğalından sonra Azerbaycanda biri birini evez etmiş müxtelif müselman dövletlerinin terkibinde olmuşdur. Azerbaycan Sefeviler Dövletinin (1501) yaranması bütün Azerbaycan torpaqlarının merkezleşdirilmesinin esasını qoydu. Sefeviler terefinden yaradılmış dörd eyaletden birinin adı Qarabağ ve ya Gence idi. Sefeviler Dövletinin mövcudluğuna son qoymuş Nadir şahın ölümünden sonra Azerbaycanda yeni müsteqil ve yarı-müsteqil dövletler, xanlıqlar ve sultanlıqlar yarandı. Onlardan biri Qarabağ xanlığı idi. Qarabağ xanlığı Azerbaycanın görkemli dövlet xadimlerinden biri olan Penaheli Bey Cavanşir terefinden yaradılmışdır. Onun oğlu İbrahim xanın dövründe Qarabağ xanlığı daha da güclendi. 1805-ci ilde İbrahim xan Rusiya silahlı qüvvelerinin komandiri P.D.Sisianov ile Kürekçayda müqavile imzaladı. Kürekçay müqavilesi Qarabağın, onun dağlıq bölgesi de daxil olmaqla, tarixi Azerbaycan torpağı olduğunu sübut eden en mühüm senedlerden biridir. Şimali Azerbaycanın işğalından sonra bu torpaqlarda mövqeyini möhkemlendirmek meqsedi ile çarizm ermenileşdirme siyasetini tetbiq etmeye başladı. 1828-ci il Türkmençay müqavilesi ve 1829-cu il Edirne müqavilesine esasen İran ve Türkiyeden köçürülmüş ermeniler Qarabağ da daxil olmaqla Şimali Azerbaycanda meskunlaşdırıldılar. Azerbaycan Xalq Cümhuriyyeti Qarabağ üzerinde de siyasi hakimiyyeti saxladı. Sovetleşdirildikden sonra Azerbaycan Dağlıq Qarabağa muxtar vilayet statusu vermeye mecbur edildi.
Belelikle, Azerbaycanın ayrılmaz hissesi olan Qarabağ süni şekilde aran ve dağlıq hisselere bölündü. Bütün bu tarixi edaletsizliklere baxmayaraq, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayetinin siyasi, sosial, iqtisadi ve medeni inkişafını temin etmek üçün Azerbaycan bu bölgede kompleks islahatlar heyata keçirdi. Teessüfle qeyd etmeliyik ki, neçe yüziller boyunca, daimi problem kimi Azerbaycanı izleyen qonşu Ermenistanın esassız erazi iddiaları müsteqillik elde etdikden sonra da dövletimizin irelliye inkişafı yolunda mühüm manee olaraq qalır. Neticede, dövletimizin erazi bütövlüyü pozulub, 20 faizden artıq erazimizde dövlet suverenliyi itirilib, yüz minlerle vetendaşımız öz doğma yolundan didergin düşüb. Bu baxımdan günümüz üçün müsteqil Azerbaycanın bir nömreli problemi ve vezifesi bu münaqişeni beynelxalq hüquq normalarına, BMT, ATET nizamnamelerine, Helsenki Yekun aktı ve Azerbaycan Konstitutsiyasına ve en esası insanlıq menafeyine uyğun hell edilmesidir. Bunun üçun esas aparacağımız işlerden biri bu problemin-Ermenistanın Azerbaycana qarşı ireli sürdüyü esassız erazi iddiyasının tarixi köklerini araşdırıb düzgün neticeye gelinmesidir. Hamıya melumdur ki, Ermenistanın Dağlıq Qarabağ problemi ile bağlı yeritdiyi siyaset neticesinde bir milyondan artıq azerbaycanlının hüquqları pozulmuş, onlar öz yurd-yuvalarından didergin düşerek dözülmez şeraitde yaşamağa mecbur olmuşlar. Bu hal beynelxalq hüququn esas insan hüquqlarına hörmet edilmesi prinsipinin pozulması ile neticelenmişdir. Bu prinsip beynelxalq hüquqi tecrübede özünün ilk resmi ifadesini BMT nizamnamesinde ve insan hüquqları beyannamesinde tapmışdır. Beyannamede insan hüqüuqlarının ve azdlıqlarının bütün beşeriyyet üçün ehemiyyeti testiq edilir, insan hüquqlarına ve esassız azadlıqlara bütün dövletlerin istisnasız olaraq emel edilmesi esas şert kimi qoyulur. Beyannamede qeyd edilir ki, dövletler ve xalqlar arasında sülhün, edaletin ve qarşılıqlı anlaşmanın mühüm amili insan hüquqları ve esas azdlıqlarıdır ki, dövletler bunu yerine yetirmeye borcludurlar.
Ermenistan uzun iller erzinde Azerbaycan xalqına qarşı gördüyü işler daha çox onun indiye qederki addımlarına göre mesuliyyet daşımaması ile bağlıdır. Halbuki, Ermenistanın bu hereketleri beynelxalq hüququn mesuliyet prinsipi ile bir araya sığmır. Hansı ki, bu prinsipe esasen beynelxalq hüquqi pozğunluq, beynelxalq hüququn prinsiplerine nümayişkerane suretde emel etmemek ve ya beynelxalq cinayet emelleri neticesinde dövletlerin üzerine düşen siyasi, menevi ve maddi hüquqi teleblerin mecmusuna beynelxalq mesuliyyet deyilir.
Bu gün Dağlıq Qarabağ torpaqlarımız-Xankendi, Xocalı, Xocavend, Ağdere, ŞuŞa, Laçın, Füzuli, Qubadlı, Zengilan, Kelbecer, Ağdam, Cebrayıl, Qubadlı ermeni terrorcuları terefinden berbat veziyyete salınmışdır. Biz inanırıqki, torpaqlarımızı ermeni vehşilerinden azad edeceyik ve dünyaya Qarabağın kime mexsus olduğunu sübut edeceyik.
Esrin en böyük faciesi ermeni terrorçuları terefinden Xocalıda Azerbaycan türküne qarşı töredildi.
1988-ci ilden başlamış Ermenistan - Azerbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişesi dövründe en müdhiş,facieli,tarixde analoqu çox az olan hadiselerden biri Qarabağın en qedim insan meskenlerinden biri olan Xocalıda baş vermiş soyqırım olmuşdur. Xocalı faciesi XX esrin en dehşetli ve en qeddarcasına töredilmiş faciesidir.
Xocalı Xankendi şeherinden 14 km şimal-şerqde yerleşir.1992-ci ilin qanlı faciesine kimi Xocalıda 7 min ehali yaşayırdı.Melum hadiseler dövründe Ermenistandan,qonşu Xankendinden ermeniler terefinden didergin salınmış xeyli azerbaycanlı ve 1989-cu ilde Ferqaneden qovulmuş mehseti türkleri de meskunlaşmışdılar.
1992-ci il fevralın 25-den 26-sına keçen gece ermeni silahlı desteleri Xankendi şeherinde yerleşdirilmiş keçmiş SSRİ-nin 366-cı motoatıcı herbi alayının kömeyi ile silahsız ve kömeksiz Xocalı şeherine hücum etmişler.Ermenistan herbi birleşmeleri Xocalı şeherinde genosid aktı heyata keçirdi.Ermenistan herbi birleşmelerinin şehere hücumu zamanı burada yalnız 3 mine yaxın insan qalmışdı.Çünki,mühasirede qaldığı 4 aydan artıq zaman erzinde blokadada olduğu üçün ehalinin xeyli hissesi şeherden çıxmaq mecburiyyetinde qalmışdı.Evvelce şeher dörd terefden ermeni qoşunları terefinden ehate olunmuş,sonra ise Xocalıya artilleriya ve ağır herbi texnikadan güclü ve amansız ateş açılmış, az bir vaxt erzinde şeherde yanğın baş vermiş,şeher tamamile alova bürünmüşdür. Şeherin müdafieçileri ve yerli ehali buranı terk etmeye mecbur olmuşlar. Fevralın 26-sı seher saat 5-e kimi şeher ermeni işğalçıları terefinden zebt edilmişdir. Bir gecenin içerisinde qedim Xocalı yerle yeksan edilmişdir.Şeheri terk etmeye mecbur olan ehali dağlara, meşelere qaçmışdır.Her terefde silahlı ermeniler dinc ehalini gülleleyir,onlara amansız divan tutmuşdular.Belelikle,soyuq, qarlı fevral gecesinde ne qeder qız-gelin esir düşdü,girov oldular.Ne qeder insan ermeni silahından yayınıb meşelere,dağlara qaçsalar da onların çoxu soyuqdan, şaxtadan mehv oldular…
Xocalı soyqırımı zamanı 613 nefer ödürüldü,1000 nefer müxtelif yaşlı dinc sakin aldığı gülle yarasından elil oldu. Xocalıda öldürülmüş 613 neferden 106 neferi qadın, 63 neferi uşaq, 70 neferi qoca insanlar olmuşlar. Xocalı faciesinde 8 aile tamamile mehv edildi, 25 uşaq her iki valideynini, 130 nefer valideyinlerinden birini itirdi. Facie baş veren gece 1275 nefer dinc sakin girov götürüldü,onların 150-sinin taleyi indi de melum deyil..
Ermeniler qocaları,uşaqları,qadınları esir götürerek ağlasığmaz ermeni zülmüne,tehqir ve heqaretlerine meruz qoymuşdular.Bu esl soyqırım idi. Bu cinayetde 56 nefer xüsusi qeddarlıqla ve amansızlıqla qetle yetirlimişdir.Onlar diri-diri yandırılmış,başları kesilmiş,üzlerinin derisi soyulmuş,körpe uşaqların gözleri çıxarılmış,süngü ile hamile qadınların qarınları yarılmışdır. Ermeniler hetta meyitleri de tehqir etmişler…
Azerbaycan xalqı ve onun dövleti Xocalı faciesini heç vaxt unutmur ve unutmayacaqdır.
(http://www.genclermerkezi.com)
