Gruplarınızı Görmek İçin Üye Girişi Yapın
Mə n aşığam Qarabağ,
Qara salxım, qara bağ.
Dunya cə nnə tə dönsə
Yaddan çıxmaz Qarabağ.
XX ə srin sonunda Dağlıq Qarabağda etnik münaqişə nin kə skinlə şmə si Azə rbaycan ə də biyyatında öz ə ksini tapmaya bilmə zdi. Belə ki, Qarabağ mövzusu müasir ə də biyyatımızda öz ə ksini tapmış aktual mövzulardan birinə çevrilmişdir.
Qeyd olunmalıdır ki, Qarabağa dair ə də bi ə sə rlə r müxtə lif canrlarda yaradılmışdır. Lakin lirik canrlar üstünlük tə şkil etmişdir. Lirika vasitə si ilə Dağlıq Qarabağ probleminin müxtə lif aspektlə rini qə lə mə almağa müvə ffə q olunmuşdur. Ə diblə rimiz ə sə rlə rində Dağlıq Qarabağ mövzusunun müxtə lif tə rə flə rinə toxunmuşlar.
İlk növbə də qeyd etmə k istə yə rdim ki, poetik üslubdan ictimaiyyə tin diqqə tini Qarabağ probleminə cə lb etmə k mə qsə dilə geniş istifadə edilmişdir. Hə mid Abbas «Belə mi sevə rlə r Azə rbaycanı? ! » şerində yazırdı:
Dolur bulud kimi, dolur Qarabağ,
Atə şlə rə hə də f olur Qarabağ.
Dörd ildir saçını yolur Qarabağ,
Soruşur: də rdimin varmı də rmanı?
Belə mi sevə rlə r Azə rbaycanı? !
Bununla yanaşı, hə rbi döyüşlə rin gedişatı və tə npə rvə lik mövzusunda tə rtib edilə n lirik ə sə rlə rin canr xüsusiyyə tlə rinə önə mli tə sir göstə rmişdir. Tə sadüfi deyil ki, 90-cı illə rin ə vvə llə rində çoxsaylı marşlar və qə hrə manlığı mə dh edə n lirik ə sə rlə rin yaradılmasına üstünlük verilmişdir. XX ə srin ə vvə lə rində milli ə də biyyatımızda intensiv inkişaf dövrünü yaşamış marş 90-cı illə rdə yenidə n dirçə lmişdir. Azə rbacyan ə sgə ri Ə hliyyə t Süleymanovun «Ə sgə r marşı»nın sə daları altında düşmə nlə vuruşmuş və hə min ə sə rdə n ruhlanmışdır:
Yastığımız Və tə n daşı, yorğanımız qar olsun,
Biz bu yoldan dönə r olsaq, namus bizə ar olsun.
Nə gözə ldir ölmə k bizə sevimli Və tə n üçün,
Yanar ürə k yurd eşqinə daima için-için.
Marş irə li! Marş irə li!
Azə rbaycan ə sgə ri!
Dönmə z geri, dönmə z geri!
Azə rbaycan ə sgə ri!
Fikrimizcə , Dağlıq Qarabağ münaqişə sinin tə siri altında yaradılmış hə rbi marşların birlikdə tə dqiq edilmə si zə ruridir. Bu zə rurilik hə min ə sə rlə rdə müşahidə edilə n ideoloji potensialın genişliyi ilə ə laqə lidir.
Qarabağın zə bt olunması ə də biyyatımızda qə mli notlarla seçilə n lirik ə sə rlə rin yaradılmasına tə kan vermişdir. Şairlə rimiz lirika vasitə si ilə azə rbaycanlıların Qarabağ hə srə tini ifadə etmişdilə r. Ayrılıq hisslə ri, hə min doğma torpaqla mə nə vi ə laqə lə r müxtə lif şairlə r tə rə fində n qə lə mə alınmışdır.
Qarabağda qalam var,
Talan düşə n talan var!
Qarabağ bir anadı,
Bə s demə zmi balam var!
Ağa Laçınlının «Qarabağda qalam var» şerində n olan bu sə tirlə rdə şairin doğma torpaqlarına mə hə bbə t hisslə ri dolğunluqla ifadə edilmişdir. Şairlə rimiz ermə nilə rin haqsız, qə ddar və amansız cinayə tlə rini öz ə sə rlə rində qeyd etmə yə bilmə zdilə r. «Vahid Ermə nistan» ideyası altında və hşilə şmiş millə tin mə nə vi durumu ə diblə rimiz tə rə fində n ə sə rlə rində qeydə alınmışdır:
Kim deyir Azə rbaycanda Kə rbala mövcud deyil,
Yol boyu qız-gə linlə r yoxsa ki, qol-bud deyil,
Qan içə nlə r, baş kə sə nlə r, bə s nə dir Namrud deyil,
Göz çıxardıb, ev yıxanlar haqq bilir mə sud deyil,
Mə sud olmaz, inşallah, olsa sultan ermə ni!
Müzə ffə r Şükür Mə chulun «Müsibə tnamə »sində ki bu bə ndlə ermə nilə rin ə sil sifə ti yığcam və aydın ə ks etdirilmişdir.
Azə rbaycan lirikası Qarabağ itkisi kimi millə timiz üçün ə hə miyyə tli mövzusundan yan keçə bilmə zdir. Bu sə pkidə olan ə sə rlə r ə sasə n Azə rbaycan millə tinə ünvanlanmış çağırış formasında tə rtib edilmişdir. Belə ki, Ə flatun Saraçlı «Ya Qarabağ, ya ölüm! » şerində qeyd etmişdir:
Bu millə t qol qoymaz şə rə fsiz sülhə ,
Bu gə də r alçalmaz və tə nim, elim;
Ya Allah, ayağa qalxsın qoy ölkə :
Ya doğma Qarabağ, ya da ki ölüm! ...
Görkə mli şair Ə flatun Saraçlının bu çağırışı Azə rbaycan millə tinin daxili durumunu, Qarabağ münaqişə sinin hə llinə dair ümidlə rini ifadə edir. Bu sə tirlə rdə n göründüyü kimi, Dağlıq Qarabağ mövzusu unudulmamışdır. Fikrimizcə , şairlə rimiz Azə rbaycanın ümummilli də rdi olan Qarabağımıza dair lirik ə sə rlə rinin yaratmasını davam etdirə rə k, Qarabağı milli tə fə kkürdə n silinmə mə si istiqamə tində öz borclarını yerinə yetirmə kdə davam edə cə klə r
