Gruplarınızı Görmek İçin Üye Girişi Yapın
Azerbaycan Cumhuriyeti Esir ve kaybolmuş düşmüş, rehine alınmış vatandaşlarla elaqedar Dövlet Komissiyasında olan faktlar tesdiq ediyor ki, Ermenistan Respublikasının silahlı qüvveleri tarafından dinj azerbayjanlılara qarşı vahşicesine reftar edilmiş; küçüğe-büyüye mehel koyulmadan insanlar toplum halde şekilde öldürülmüş, rehine almış, onlara münasebetde bütün uluclararası humanitar hükuk normalarını kobudcasına pozulmuşdur. Ermeniler genc herbi esirlere qarşı cjinayet amelleri töretmekle beraber, cocuk ve kadınlara karşı da amansız olmuşlar.
1992 yılında Hocavend rayonunun işğalı zamanı Karadağlı kendinden rehine alınan ehaliden 56 kişini gaddarlıkla cocuk ve kadınların gözleri qarşısında güllelemişler. Katle yetirilenlerden 20-si 10-12 yaş civarında cocuklar, yarıya kadarı ise kadınlar olmuşdur.
Fizuli rayonunun işğalı zamanı Horadiz köyü yolunda tutulmuş 40 mülki insanın 29-zu, Gorazıllı kendinden götürülmüş rehinelerin 40-ı, Kelbecer rayonunun Başlıbel kendinden rehine alınmış yaşlı, kadın ve coçuğun 29-u yerinde öldürülmüş, meyitlere karşı aşağılandıran hareketler edilmişdir.
31 mart 1993yılında Kelbecerin işğalı zamanı Kilseli kend okulunun direktoru Aslan Mirzeyev kend sakinlerinden 25-i okulun QAZ-52 markalı arabasında köyden çıkarken dincehalinin olduğu araba yolda ermeniler terefinden ateş edlimiştir. Neticede 15 kişi farkl dereceli gülle yarası almış, Kuliyev İslam Mühammed oğlu, 63 yaşlı Aslan Mirzeyev ve daha bir neçe insan yerindece ölmüşler. Aslan Mirzeyevin rehine alınmış ve başından gülle yarası almış 11 aylık torunu Babeye tibbi yardım gösterilmediyinden o, kor olmuştur.
Bununla yanaşı, ermeni silahlı küvveleri Kelbecer rayonunun «Tunel» adlanan yerinde gülleledikleri dinc sakinlerin meyitlerini yük arabasınınüstüne yığarak yandırmışlar. Bu şahslerin yarısı qadın ve cocuklar olmuşdur.
Kelbecerin işğalı zamanı sol kolundan gülle yarası almış halda rehine alınmış 15 yaşlı Kuliyeva Ofeliya Ali qızına tibbi yardım gösterilmediyinden kolu fealiyyetden qalmışdır. Yaralı olmasına reğmen, neinki rehinelikden buraklımamış, aksine, ermeni bekçisi tarafinden avtomat ateşi ile karnı ve sağ kolu da yaralanmış ve bir süre rehinesaxlandıqdan sonra geri verilmiştir.
Emralıyeva Arzu Binnet kızı bir yaşlı coçuğu,30 nefer agrabası ile beraber ermeni harbçileri tarafinden rehine alınmıştır. Ermeniler arabada yer olmadığı için son derece soğukkanlılıqla rehinelerin 19-ni, o cümleden Arzunun eşini yoldaşını, kynını, baldızını, kaynatasını, anasını, bacısını, emisi (amcası) arvadını, konşularını güllelemişler.
İki azyaşlı coçuğu ile birlikde rehine alınmış Kuliyeva Semaye Memmed kızı BKHK-nin nezaretinde olmasına reğmen, ermeniler tarafinden zorakılıklara maruz kalmış, bir ilden artık vakt erzinde daim soğuq su ile işlemeğe vadar edildiğinden verem hasteliyine tutulmuş, lakin ona hiç bir tibbi yardım gösterilmemişdir.
Daha bir rehine alınmış kadın Gülcamal Quliyevanın yenice dünyaya gelmiş oğlu Arzu Hajıyeve Aida Serobyan adlı ermeni «hekimi» namelum terkibli iğnevurmuşdur. Neticede Arzu Hacıyev inkişafdan kalmışdır. geri alınandan sonra 10 il sakat yaşayan Arzu 2003-yılında vefat etmişdir.
Ağdam rayonunun işğalı zamanı Aliyevler ailesinin 6 üzvü, o cümleden iki cocukve iki kadın rehine alınarken Hakani Aliyevin kaynatasını ve 8 yaşlı oğlunu gülleleyib öldürmüşler. 3 yaşlı Şövgü Aliyevin yaralı kolunu tedavü etmek evezine onun bazu kemiğini azale katı lle beraber,ihtmal ki kğçürülme meksedi ile kesib almış, coçuğu sakat etmişler.
Diger Ağdam sakini 60 yaşlı Şirinova Şerqiyye Rza kızının gözlerinin karşısında evi qaret edilmiş, pulu ve zinet eşyaları elinden alınarak Hankendi herbi hissesine götürülmüşdür Burada 8 qızıl dişi mismar kelbetini ile çıkarılmış, diger azerbaycanlı esir ve girovlarla birlikde her gece saat 2-3 radelerinde yerlerinden kaldırılarak rezin değenekle, yumrukla, tepikle, armaturla, ağac parçaları ile dövülmüş, soğuk suda saklanmış, başı yarılmış, bedeninde yanar sikaret söndürülmüşdür.
Ağdamın rayonun işğalı zamanı milliyetce rus olan Vladimir İvanoviç Şevelyov 89 yaşlı anası Vera Davıdovnanın ve 48 yaşlı ablası Svetlana İvanovnanın, elece de 58 yaşlı heste abisi Anatoli İvanoviçin ermeniler tarafinan vahşicesine öldürülüb yandırıldığının şahiti olmuş, Ağdam kanalının yanında bedenleri ve sifetleri tanınmaz hala salınmış çoklu kadın ve cocuq meyitleri görmüşdür. V.Şevelyov bildirmişdir ki, ermeniler Ağdam rayonunun işğalı zamanı oradakı ruhi hestehanadan 7 ruhi hasteni rehine almışlar. Onların biri azad edilmiş, biri döyüle-döyüle öldürülmüş, digerleri ise sanki kaybolmuşlar..
Kubadlı rayonunun işğalı zamanı 65 yaşlı Memmedova Biniş Resul kızı ve 69 yaşlı İsmayılova Sara Miriş qızı rehine alınarak Hankendi herbi hissesine götürülmüşdür.Orada onları gündüz ağır fiziki zahmet teleb eden işlerde işledir, geceler ise amansızlıkla dövürmüşler. Onlarla birlikde saklanan Şahsenem ve Esli adında kadınlar bu tür ağır işgençelere tablamayaraq esirlikde ölmüşlar.
15 yaşlı Dadaşova Zemine Göyüş qızının evlerine hücum zamanı ermeniler babası Göyüş kişini ve yaşlı nenesi Qönçe İbadovanı qetle yetirmiş, Zemineni ise yaralı halda rehine alımışlar.Bakımsızlıkdan yarası irin vermiş, bedeninde çürüme prosesi başlamışdır. İrevan xestexanasında kesden öyle emeiyat yapmışlar ki, Zeminenin sol kolu hareketsiz kalmıştır.
Laçın rayonunun işğalı zamanı rehine alınarken ikice yaşı olan Nurlane Kerimova kolundan ve başından aldığı ciddi zedelerden görme kabiliyyetini kaybetmiştir. Anası Semaye Kerimova daimi fiziki ve manevi işgençelere dözmeyerek iki yaşlı coçuğunu taleyin ümidine burakıb iki defe venasını kesmekle özüne kasd etmeye çalışmış, üçüncü defada özünü (kendini) zeherleyerek öldürmüşdür. Nurlane ise rehinelikdebaşından aldığı zerbeden kor olmuştur.
15 yaşlı Memmedova Nezaket İsrafil qızı Şuşa şeherinin işğalı zamanı babası ile birlikde rehine alınıb. Uzun müddet erzinde coçuğungözünün qarşısında atasını döverek tehqir etmiş, kızmar demirle bedenini dağlamış, kulaklarını kesmişler. Nezaketin anası girovluqda şantaj ve tehtitelr, eiçencelerden deli olmuş, yalnız bütün bunlardan sonra ermeniler babanı serbest burakmış,kızı 4 milyon rubl rus parasınailesine satmışlar.
Şuşa rayonunun Quşçular kendinin işğalı zamanı rehine alınmış 1928 yıl doğumlu Zeynalov Niyaz Balay oğlunun gözlerinin qabağında ermeniler onun 92 yaşlı anası Zeynalova Nubar Kerim kızını, 82 yaşlı Zeynalova Seriyye Tağı kızını, 72 yaşlı Medetova Yegane Dadaş kızını ve 82 yaşlı Ehmedov Mövsüm Ebdülrehim oğlunu diri-diri yandırmışlar.
12 yaşlı Hesenov Şahin Arif oğlu Hadrut rayonunun Bineli köyü yaxınlığında mal otararken ermeniler terefinden tutulmuş, sol elinin barmakları taxılsepen arabasının şkifinin arasında qoyularaq sakat edilmiş, 53 yaşlı Eliyeva Dilara Orucj kqızı ayağı yaralı olduğundan ermenilerin «qalk» amrini yerine yetirmekde lengidiyine göre yerindecje güllelenmişdir.
Rehine alınan zaman Memmedova Gülöyşe Bextiyar kqızının gözleri qarşısında on birincji sinif şagirdi Memmedov Zahir Ramiz oğlunu güllelemişler. Ebdülov Yelmar İskender oğlu ise Esgeran polisinde ketle yetirilmişdir. G. Memmedovanın bildirdiyine göre, işğalçılar burada yüzden artık rehineni küiçüik bir kamerada sakxlayaraq her tjür işgençjelere meruz kqoymuşlar.
Hocalı şehirinin işğalı zamanı katle yetirilmiş ve meyitleri kqaytarılmış Memmedova Tamara Selim kqızının, Dadaşova Esli Bebir kızının, Hümbetova Enahet Eldar kqızının, Nureliyeva Dilare Oruc kqızının, Beybutova Seriyye Yusif kqızının ve başkqalarının gözleri çıkxarılmış, döşleri kesilmiş, dişleri çekilmişdir. Kerimova Firengül Mehemmed kqızının gözleri çıkarılmakla, kulakqları kesilmekle yanaşı bütün bedeni tike-tike doğranmışdır. Hasanova Fitat Ahad kızının, Hasanova Gülçöhre Yakub kqızının, Abışova Meruze Mehemmed kızının, Emirova Mahı Bebir kızının, Orucova Xeyale Telman kızının, Rehimova Şövket Şükür kızının, Behbudova Süreyya İbrahim kızının, Jeferova Refiqe İman kızının ve yüzlerle diger insanların altın dişleri mismar kelbetini, çengel, boltaçan ve s. çıkxarılmış, döş kafesleri ve kqarınları yarılmış, elleri, ayakları, başı, diger ezaları kesilmiş, derileri soyulmuş, yandırılmış, süngü ile delik-deşik edilmiş, ağır herbi texnikanın altında koyularaq ezilmiş, kemikleri sındırılmış ve diger işgencelere meruz kalmışlar.
Ermenistandan kaçkın gibi Hocalıya gelmiş Memmedova Narhanım Heydereli kızının evini dağıtmış, var-dövletini karet etmiş, konşusu Sara Yusifovanı, onun beş yaşlı kızı Natevanı öldürmüş, Narhanımın üç oğlunu ve hanımını yaralayıb hepsini rehine almışlar. Askeran rayonunda saxlanmış Narhanımın paralarını ve bezek eşyalarını ve qızıllarını elinden almış, coçuklarıın gözü qarşısında dövmüş, aşağılamışlar.
Daha bir Ermenistan kaçkını İbrahimova Fatmanın eri (eşi) kattle yetirilmiş, Fatma namelum istikamete götürülmüş, iki azyaşlı coçuğu sahipbsiz kalmışdır.
Hocalı işğal olunan zaman babası ile birlikde rehine alınmış 4 yaşlı Selimova Aygün Araz kızının gözleri karşısında babasını döverek öldürmüş, coçuğu bu menzereni seyr etmeğe ve ayakyalın karın üzerinde dayanmağa mecbur etmişler.
10 yaşlı Xezengül ve 8 yaşlı Yegane Emirovların gözleri qarşısında ataları Tevekkülü «Karabağ bizimdir» dediğine göre (Ermeniler ondan 'Karabağ ermenilerindir' de, seni serbest burakalı' demişler. Tevekkül, toprak verilmez, bu topraklar bizimdir, bizim de olacak. demiştir) meftille ağaca sarıyarak önce ayaklarını, sonra yarıya kadar, sonda ise temamen diri-diri yandırmışlar.
Hocalı sakinleri Murad İlyas oğlu Osmanovun ve Şuşa Qember kızı İlyasovanın gözleri karşısında 1900 yıl doğumlu Servinaz Muğted kızı Ehmedova Hocalının işğalı zamanı oğlu Mehemmed İlyasovla birlikde evinde diri-diri yandırılmışdır.
51 yaşlı Paşayeva Kübra Adil qızının gözü önünde ermeniler onun girov götürdükleri heyat yoldaşı Şura Tapdıq oğlunu, oğlu Eldenizi avtomat silahla, konşusu Surhayı başına mismarlar çalaraq qetle yetirmiş, Eyvazov Hidayet Ali oğlunun ise qollarını bağlayaraq üstünden tank sürerek öldürmüşler. K.Paşayeva Xojalı şeherinden olan Vidadi, Qaladeresi köyünden olan 16 yaşlı Taleh ve adını bilmediyi daha beş nefer 6-8 yaşlı coçukların ermeniler tarafandan orada diri-diri başlarının kesilmesinin şahidi olmuşdur.
Hayderov Şahin Zülfüqar oğlu facie zamanı gördüklerini böyle hatırlıyor: « 29 Şubatda Nakçıvanik yaxınlığında Qaraqaya eraisinde azı 80 meyit gördüm. Meyitler arasında cocuk, kadın ve yaşlılar çokdu. Meyitleri tanınmaz derecede çirkin hala salmış, aşağılamışdılar».
Heyderov Kamal Çülhüseyn oğlu bildirir: «Hocalı şeherinin işğaldan sonra-29 Şubatda ben, Quliyev Celal, Kuliyev Zahid, Kuliyev Zülfü ve Kuliyev Bakışla Şelli kendi istiqametinden meyitleri getirmeye getdik. Orada çoxlu kadın ve jojuq meyitleri vardı. Bezi qadın ve erkekler kucaqlarındakı coçukla beraber qetle yetirilmişdiler. Coçuklarının bezilerinin meyitleri isti idi, yeqin teze ölmüşdüler. Coçukların meyitlerini yarıb yüreklerini çıkarmışdılar. Meyitlerin çoku tanınmaz decede çirkin hala salınmışdı».
Faktlar tesdiq ediyor ki, Ermenistan «Cavaş kurbanlarının savunmasına dair» 1949 yıl tarihli Jenevre Konvensiyalarının teleblerini kobud şekilde pozmaqla neinki uluslarası hükuk kurallarına etinasızlığını nümayiş etdiriyor, hem de adi insani deyerlere de saygısızlığıını nümayiş etdiriyor. Diger tarafden, dünya toplumu ermenilerin cinayetlerine «mügedderatını teyin etmek» adını vermeye çalışıyor, aslinde ise ermeniler mehz «mükeddaratını tayin etmek» adı altında azerbaycanlıların hukuklarını tapdıyor, günahsız adamları yurdlarından qovaraq evini, emlakını elinden alıyor, onları kütlevi şekilde katle yetiriyorlar. Bu gün Azerbaycjanda Ermenistanın işğalı neticesinde menevi ve fizikel olarak sakat edilen, aldıkları zerbelerin psijoloci sarsıntısı ile yaşayan yüz minlerle insan var ki, onların da ekseriyyeti kadınlar ve coçuklardır. Bes bu insanların hükukunın tapdanmasına neden göz yumuluyor? !
Aygün Hasanoğlu
Esir ve itkin düşmüş, girov götürülmüş vetendaşlaarla elaqedar Dövlet Komissiyasının İşçi qrupunun emekdaşı
