Evlilik Töresi Yazı Dizisi 5

ANADOLU DA (YOZGAT) EVLİLİK GELENEKLERİ Yozgat’ta Görücü Usulü Evlilik ve gelenekleri: 5.Bölüm Dünürcü’lük (Kız isteme) misafirlikle başlar ve sohbet muhabbete dönüşür samimiyet artar. Bütün bunlar dünürcü! lük rolüne hazırlıktır. Sohbet koyulaşınca söz dolandırılır çevrilir ve sebebi ziyaretimiz “Allah’ın emri Peygamber Efendimizin kavli ile kızınızı gördük beğendik ve oğlumuza istiyoruz” gibi benzeri öz deyişler kullanılarak kız isteme faslı başlar. Kız evi dünden razı bile olsa hemen tamam demez. Çünkü “ kız evi naz evidir” ve Hoş geldiniz safalar getirdiniz Allah yazdıysa ne diyelim ama bize biraz müsaade verin, bizde düşünelim taşınalım ve bir karara varalım diye zaman isterler. Bir yandan da muhabbet arasında oğlunuz ne iş yapıyor içkisi sigarası varmı gibi sorularla damat adayı hakkında bilgi almaya başlarlar. Bu konuya uygun bir fıkra koyalım… “ temel oğluna kız istemeye gitmiş, kızın babası temele sormuş, “oğlunuzun içkisi sigarası gece hayatı varmı” diye, temel cevap vermiş “herbir şeyi vardaa bir karısı eksik onu da sizden alacağuz tamam olacakdaa” demiş…tabiki gerçek dünürcüler böyle demiyorlar kötü alışkanlıkları varsa bile saklarlar ve kızı alıncaya kadar gizlemeye çalışırlar, bu arada oğlanı disiplin altına sokarlar. Yanlış yapmasın diye sürekli uyarırlar. Alınan düşünme süresi biter ve tekrar kız evine cevap almaya gidilir. Tabiki hemen cevap sorulmaz havadan sudan şeyler konuşulur, bu arada tavır ve durum analizi yapılır. Bazı yerlerde cevap yapılan hareketlerden belli olur. Kız babası güler yüzlü ise ve evdekilere misafire yemek, çay, kahve gibi ikramlarda bulunduruyorsa gönlü var demektir. Suratı asık karşılarsa ve boş boş oturuluyorsa gönlü yok cevap hayır demektir. Dünürcüler bu duruma göre hareket eder, cevabın hayır olacağını kesin anlarsa hiç konuyu açmadan gider ve daha gelmez. Bazılarıda ısrarcı olmayı düşünür birkaç kez daha şansını dener. Cevabın evet olma ihtimali halinde muhabbet tatlanır şen şakrak sohbetler başlar ve cevabının beklendiği şakayla sorulur. Kızın babası lafı biraz “ aslında kızın yaşı küçük birazda çehizinde eksikleri gedikleri dünürcüleride pek çok ama bu yüzden yok diyemiyoruz” gibi nazlanarak gezdirdikten sonra sizide sevdik “arabulucuyu” göstererek “bu kişininde hatırından geçemedik ve kızı Allah’ın emriyle Yüce Peygamberimizin Kavliyle kızımızı oğlunuza verdik gitti” diyerek cevabı verirler. Zaten hazırlıklı gelen dünürcülerden bayan olanlar hemen kızı içeri odaya çeker bir iple kızın parmağının yüksük ölçüsünü alırlar, ve başındaki yemeniyide (örtü, türban) çıkarırlar ve yanlarında getirdikleri yemeniyi bağlarlar. “ Bunada baş bağlama” derler. Bunun anlamıda şu sözlerle anlatılır. Bundan sonra gayrı sen bizim gelinimizsin baba evinden değil bizim getirdiklerimizi giyineceksin derler. Bu günden sonraki kıyafetlerini temin etmeyi üstlenirler. Hemen ertesi günü yüksük, küpe ve kıyafetler, alınır ve tekrar gelip gelinin söz yüksüğü takılır. Artık kız isteme işi bitmiştir ve diğer adetlere başlanır. Söz yüksüğünün hemen ardında dürü dönderme geleneği başlar. Dürü dönderme ise. YAZI DİZİSİ- DEVAM EDECEK Araştırmacı Şair Yazar Salim GÜLBAHÇE Yozgat Şairler Yazarlar Birliği Derneği Başkanı