Bayram Kaya - Düşünce Devinimindeki Mutl ...

Melamilik Yunan Kinizm düşüncesinin adeta ikiz bir seyridir. Kinizmle insanlar her şeyden sıyrılır. Köpek aşağılanması gibi oluşla köpeksi yaşama bürünülüşle, mutluluklarını sağlayan bir öğretidir

Parmanides: Tanrı evrenin toplamından başka bir şey değildir demişti. Bunu Mansur ''Enelhak (ben Tanrıyım) '' Diyerek haykırdığı gibi, Cüneyd-i Bağdadi de: “Suyun rengi kabın rengidir” diyecekti. Muhittin Arabî gibi düşünürler: “Tanrı'yı görmek isteyen eşyaya baksın” derken: “Abamın altında haktan başka kimse yoktur”, diyecekti.

Bu kadar somutça bir akıl koyuşla oluşturulan Yüce Tanrı fikrinin, varlık birliğine gelip dayanmış olmasıydı. Buna göre; Yüce Tanrı her şeyi kapsıyordu. “İnsanları ruhundan üfürdüğünü”; “Açık gizli, önce ve ahir benim; yüzünüzü nereye dönerseniz beni görürsünüz” gibi ilahi söylemlerin ifadesel açık anlamlarının altında ki gizli anlamı; “her şey, tek varlığın ürünü ve görünümü olduğudur.” Bu anlayış, tasavvufun akıl yolu ile fışkıran bir düşünmesine neden olacaktı.

Gerçi parça bütünden olmakla bütünün kendisi değildi. Göz, vücut bütünlüğü içinde bir işlev ve ilişkin parça oluşla; ancak kendisi kadar bir bağıntı durumu bütünden yansıtabilirdi. Yerde bulunan göz artık göz değildir. Bağıntısından kopmuş bir et parçasıdır. Artık görünen şeyle sizin aranızdaki mesafeleri kıyaslayamaz. Kıyaslasa bile! Sizde korkma kaçma, ağız sulanması vs. gibi durum ve duyguları oluşan bağıntısı kalmamıştır. Yalın olan en az iki şey (parça) bağıntı ile yeni bir özellikti düzey, düzlem oluşla; yalın halde iken yalının içinde bulunamaz olan bir girişme ve sonuçtu.