Dabbe ve Mehdi: İlahi Mesajın Taşıyıcısı

Kutsal metinler ve dini kaynaklarda insanlığa mesaj taşıyan figürler arasında "Dabbe" ve "Mehdi" özel bir yere sahiptir. Kur'an-ı Kerim'de ve bazı hadislerde geçen bu kavramlar geleneksel ve modern tefsirlerde farklı yorumlarla ele alınmıştır. Ancak ayetler ve hadisler ışığında bu kavramların anlamlarını ve fonksiyonlarını derinlemesine incelemek onların insanlar için taşıdığı mesajları daha iyi anlamamıza olanak sağlar. Dabbe kelimesi Arapça’da “hareket eden, canlı varlık” anlamına gelir ve Kur’an-ı Kerim’de 14 kez geçer. Çoğul hali olan "devâbb" ise dört kez kullanılmıştır. Dabbe canlı ve hareketli bir varlığı ifade eder. Neml Suresi 82. ayetinde şöyle geçmektedir:
> "O söz başlarına geldiği zaman, onlara yerden bir Dabbe çıkarırız; o da insanların bizim ayetlerimize kesin bir bilgiyle inanmadıklarını onlara söyler." (Neml, 27:82)
Bu ayete göre Dabbe kıyamet öncesi bir dönemde yerden çıkacak ve insanlarla konuşarak onların ilahi mesajlara olan inançsızlıklarını yüzlerine vuracaktır. Hadislerde de Dabbe'nin yanında Hz. Musa'nın asası ve Hz. Süleyman’ın mührü olduğu müminlerin yüzünü parlatıp kâfirlerin ise damgalanacağı belirtilir (Ahmed b. Hanbel, Müsned 2:91). Bu durum Dabbe’nin insanları inançlarına göre ayıran bir görev üstleneceğini gösterir. Dabbe ilahi bir mesaj taşıyan bir şahıstır. Onun görevi insanlara doğru yolu göstermek ve onların inançlarının derinliğini sorgulamalarını sağlamaktır.
Mehdi kelime anlamı itibariyle “hidayete ermiş” veya “doğru yola ileten” anlamına gelir. Bu kavram İslam dünyasında kurtarıcı bir figür olarak bilinse de tarihsel ve teolojik bağlamda daha geniş bir anlam taşır. Mehdi İslam'dan önce Sabii dininde kullanılan bir terim olup kurtarıcı ve kutsal bir görev icra eden kişi olarak tanımlanır. İslam'da ise bu kavram insanları doğru yola sevk eden bir rehber olarak kabul edilmiştir.
Kur'an-ı Kerim'de Mehdi’den bahsedilen bir ayet şöyledir:
> "İkiniz de oradan birlikte inin, kiminiz kiminize düşman olarak! Sonra ne zaman size Benden bir doğru yolu gösterici gelir de her kim Benim kılavuzuma uyarsa, işte o, sapıklığa düşmez ve mutsuz olmaz." (Taha, 20:123)
Bu ayet insanlığa rehberlik edecek bir doğru yolu göstericinin (hidayet edici) varlığına işaret eder. Mehdi’nin misyonu insanları ilahi mesaja yönlendirmek, onları sapkınlıktan kurtarmak ve bozulmuş dini anlayışları düzeltmek olacaktır.
Gerek Dabbe gerekse Mehdi insanlığa rehberlik etmek ve ilahi mesajı aktarmak gibi bir misyona sahiptir. Neml Suresi 82. ayetinde geçen Dabbe’nin Mehdi ile örtüşen bir görev üstlendiği anlaşılmaktadır. Bu iki figür insanlara gerçek imanın ne olduğunu hatırlatacak ve onları Kur’an’a yönlendirecektir. Bu iki figür aslında aynı kişidir.
Geleneksel anlayışlara göre Dabbe ve Mehdi, kıyamet öncesi dönemde zuhur edecek ve insanları hakikate davet edecektir. Ancak bu kişilerin görevi yalnızca insanların inançlarını sınamak değil aynı zamanda bozulmuş dini yapıları düzeltmek ve insanları Allah’ın yoluna yönlendirmektir.
Tarih boyunca dinler hadisler ve yorumlarla özünden uzaklaştırılmıştır. Mezhepler farklı anlayışlar ve gelenekler insanları ilahi mesajdan koparmış ve onları karmaşık bir dini yapının içine hapsetmiştir. Bu bağlamda Mehdi yani Dabbe insanları yeniden Kur’an’a yönlendirmek ve bozulmuş inanç sistemlerini düzeltmek için bir rehber olarak gönderilecektir. Neml Suresi 82. ayeti, bu görevi açıkça ifade eder:
> "Onlara yerden bir Dabbe çıkarırız; o da insanların bizim ayetlerimize kesin bir bilgiyle inanmadıklarını onlara söyler."
Bu mesaj insanların kendi inançlarını sorgulamalarını ve hakikati aramalarını teşvik eder.
Mehdi yani Dabbe insanlık için ilahi bir rehberdir. Onun görevi insanları doğru yola sevk etmek, bozulmuş inanç sistemlerini düzeltmek ve Allah’ın mesajını insanlara hatırlatmaktır. Kur’an’a dayalı bir yaşam sürmek ve bozulmuş anlayışlardan uzaklaşmak için bu figürün mesajlarını doğru anlamak büyük önem taşır. Bu nedenle Dabbe yani Mehdi’nin misyonu insanlığı yeniden ilahi hakikatle buluşturmak olarak özetlenebilir.