Cıbır / Feridun Şiiri - İbrahim Çelikli

“-bizimo(ğ) lan!
sen şeerli adamsın,
tek dölümü sana vereyin desem
sağı-solu baa(h) ç(a) oldu
ağaç diksen emeğini gorutmaz
sebzeliğetsen gün-görmez,
yel almaz,
döl vermez
eyraltı bişiy dökse
onu da guş gomaz
neden?
……….. etirafı bahça
iki ğün sonura;
işin-gücün yoğusa
arpa, buğday, sebze-meyva
ne ekersen ek
laylom ba(ğ) la,
hoyuk dik
sapanına takgalığuş govala
isdersen içinden çıkma
durma çapala
günaşırı deği(l) de,
hergün sula
valla başına varmasan,
sulamasan olmaz
mal canın yongası
ona-buna emanet olmaz

yoğ epap,
”haftada-onbeşde uğrarın” dersen
Goca Çayırdakı dört dölümü alacan
yıldan yıla bi yolağ-aşdırcan,
iki ilaş verecen
ya onbeşde bi gelecen sulacan
ya da vercen birine üş guruş
ehline suladacan
emme ey(i) yannını sen bilin,

tek dölüme bi verece(ği) ne
dört dölüme iki ver
tek dölüm gelcek sene aynı fiyet gene
emme bi alma dikdin miydi,
dört dölümün dördüne
evel-Allah, ben deyen iki gatına
sen vizdanı zorla üş gatına ver
elini öpene
senesine

valla bak,
sen sen ol,
gel yabana atma sözümü
Goca Çayırdakı gonşuların
hepiciği de bizim köylü,
senden eyi olmasınlar,
evel-Allah eyidirler
heş birinden zerre zaral gelmez,
hemide seni gollarlar
aralarında olu-ğedersin
neyye dersen; emeğ-emeg gelisin
ya beli unudmuşsundur-ya küre(ği)
ekmeği almışsındır da,
duzu unudmuşsundur
bizim köylü oldukdan keyri
hankısına varsan evel-Allah,
hızmat bitiriler
gelemesen sulayviriler.
emme dediğim gibi eyi yannını sen bilisin

bana soracağ olusan
gel etme-ğetme, sen Çayırdakı dört-dölümü al
yatar-gakar bana doa edersin
neminazım
dediğim gibi; bizim köylü gonşular eyidir.

Allahları var,
kendileri yok
buradakınnarı bek tanımayon,
neden dersen hepiciği de Aşşamelleli vereseler
ataşoğullarıynan, seferoğulları ğibi geçinmezler
bi yana selem mersen, ötekinner küserler
neyye 'o yana selem-merdi' deye

kopretif, mıhtarlık seçimlerinde
birbirlerine girerler
ayni bizim mencilis işde canım
bi yannın desdeklediğini,
kimdir, nedir
gözünün yaşına bakmadan
oteyki taraf kösdekler
kendileri adam çıkarmazlar
karşı tarafın çıkardığı adamın alay(hi) ına
garşı tarafın nisabının tenziline çalışırlar
neyye! “-onnar olmasın da
kim olusa olsun” deye
birbirlerinin annacındakınnara pusula atarlar

bi taraf!
öteki tarafın “Allah bir” dediğine inanmaz
birbirlerinden Allahın selamını sakınırlar
birbirlerine hırlı soluk solumazlar
yolda-belde garşılaşsalar
donuz görmüş gibi huylanırlar
birbirlerinin salına girmezler
gız alıp-vermezler
caamatta bile aynı safa,
yan yana durmazlar

geçen sene; ……. Garaçalıda
bizim biladerin ağaçları kesildi,
bizikinner üst ayağa gakdı,
hepiciği her yerden
“-varıvıralım, yakıvıralım-yıkıvıralım
nası olsa beri yanımızdakı
Aşşamelleliler kesmişlerdir” dediler
“-duuuurun” dedim,

“-durun annayıp-dinnemeden
ataşın üsdüne körüğünen getmen”
sen hinci o beri yandakı gonşu
kesdi deycen de(ğil) mi
bana galısa onnarınan kötü olsun deye
ötekinner kesmişlerdir
bizikinner “-haklısın valla” dediler
“-meselemenin bu yannı
hiş bizim aklımıza ğelmedi'
“-bunnardan her türlü melanet beklenir”
sineye çekdiler

neye!
uyuvusan ………
bela tütüp galacak
ötey yandakınnar seyredecek
gülüşecekler
keyiflenecekler
…………

seninki “-haklısın ırafık
amma param yetmeycek” dedi
“-yau epap” dedim
“-bana ilazım olan bi toktur parası
üs yannı ne zaman verisen ver
seni sık boğaz eden mi var”
“-olduğu olcağı bu,
bana piyangodan mı çıkacak
ben de ha hanıma alıvırıyon
ıramatlık gayınnanın terekesinden
üş guruş düşmüş sehmine de
el kiri işde! ...
ha! “-zebil olup, getmesin” dedik
ha! ilerde imkanımız olur da
elimiz bollaşırsa
amenna!
içine bi tol yaparız dedik” dedi
gasıtdı illa, “bana o tek dölümü ver”
“-ne var elinde” dedim
“-geşmiş gün “-şu” dedin
acıdım haline,

“-get nalet olsun, kiminin parası
kiminin doası
öyle oluvusun bakalım,
sen hinci Köyönü mü dedin
var hayrını ğör
Allah gönendirsin
pekey epap, “-demediydin” deme
yengen hasda olmasa
tarla satcağmız bile yok emme
madem öyle minasip gördün
dört dölümü yarı fiyetine almak varkene
inşallah hayırını görüsün”
tokalaşdık
……..

“-valla aynen böyle dedim,
o senin gayınnarın gatındakı
tek dölümü aldı,
gışa ğalmadan almalık gardı
nayeti üç evlek yere, dört fidan dikdi
satlık etdi
bi dölüm almalığı kim alcak sanki
dört dölüme yüz ağaş dikersen
tek dölüme on-on-beş, belli deği(l) mi gari

işin aslı …….
senin gayınnara minasip ga(y) ri ya
onnar da “-aldığın fiyete gabil
bizim tarlaya takgaya etiyacımız yok ki”
demişler tabi
işin aslı yalan deği(l)
adamlar tarlayı netçek”

“-valla bizimo(ğ) lan ben
o gosgoca köyün
bunca yıllık mıhtarı olalak
senin şerlinin aya(ğı) na gadak getdim
“-var benden güçcüğ ol,
gel etme-ğetme
elini ağa(ğı) nı öpeyin
bize bu zulümü etme
arkadaş eyidir hoşdur da
adı üsdünde Allahın Cıbırı
sana neyinen ödeycek o parayı,

tabi ne de olsa elsin,
bizim köyün yabancısısısn
durumu bilmeye bilisin
eğerine ki, burayı Cıbıra satarsın
hemi de valla-billa
goca köyü birbirine gatarsın

hemi de isdediğin para
Gaziri Ovasının benin deyen yerinde
valla-billa tam yirmi dölüm parası
onnarın oldu-bitdi ıldızları barışmaz,
gan çıkartdırısın
kiminin parası demiş, kiminin dovası
gel etme-getme,
burayı Cıbıra verme

ikiside eyi gonşudur,
benim gayınnarın
elin etlisine-sütlüsüne garışmazlar
ekmekleri yenir, suları içilir
senden eyi olmasınnar
temiz arkadaşlardır
beni gırmazlar,
hankısı alısa alsın-varsın
sen alca(ğı) n paraya bak
zaralı yok, cay! ,
ben onnardan alıvırayın sana o parayı

dediğim gibi
bi eyinlig unudulmaz,
bi de kötünnüg
bak sana yalvarıyon; ben bu dövlete
onyedi yıl bilfiyil mıhtar olalak hızmat etdim
elhamdürillah en ufak bi mukatım yok

emme …………
o durumdan bi mukuat çıkar,
bi boklama olu(r) sa
anam-avradım olsun
yakana yapışırın
……….

ne cayan iki gatı tazminat mı verecek
yau epap, Cıbır sana ne verdi de,
senden neyin iki gatını ne isdeycek
bırak Alla(h) ın aşgına ne senedi yau
emme sen bilin valla
“-gocaköy birbirine ğirdi” deye
gaztalarda çıkarsa
anayasa mahkemesine verin,
kamı davası aşdırın” dedim,
seninki gayat bişgin
“-o sizin porobleminiz”dedi
apışdım galdım,
“-neeeee! ” demişiyin

sonura get nalet ossun,
gözelliğinen halledeyin
deye altdan aldım
“-ağır ceza ireysine seni ihbar ederin
bu köyün mıhdarı olalak hakkında
suç duyurusunda bulunurun
Cumhuriyet Baş Savcılığına
müsebbibi bu arkadaşdır deye
iki-ğözüm önüme aksın
şartlar-şart osun
üşden-dokuza
dinime imanıma
anam avradım olsun,
valla-billa ederin
etmezsem namerdin
kendimi köy meydanında düzdürün
eşşek olu(r) anırırın dedim
………………

seninki “-Nuri Ağayı ikna edin,
ondan alın” deme(z) mi
“-yau gardaşım gosgoca köy mıhdarı olalak
aya(ğı) na gadak gelmişiyin
elini ayağını öpeyin
bak sana yalvarıyon
ıçcık da sen elini vizdanına go
hinci ben Cıbır Nurinin aya(ğı) na mı gedecen
zatin seçimden bu yana gonuşmayoz kine
deyelim gonuşdu; bizden yanna satmaz kine
hele bizikinnere asla ve kat’a” dedim

Cıbır satsa, sülalesi satdırmaz,
adam bizinen bazarlığa ga(l) kışsa
o tingozalar onu köyden sürerler valla
kimse tarlasından geçirtmez
gayfaya çıkartmaz
gızlarını alan olmaz
baka-galır valla
o da böyle bişiyi göze alamaz”
…..

tulumun bini bi para emme
seninki hiç oralı değil,
“-varidatı-sermiyası-geliri
ya da başga bişiyi yoğusa
bana borcunu ödemeğ uçu
mezbur satacak, nası olsa
siz de sattığından alısınız” dedi

eyi de beyim!
eyi de gene kendilerinden yana satar,
hiş bize satar mı
ondan alan da bize satmaz ki
.mına godumun tingozaları
valla iki ucu boklu deynek halt etmiş
borlumbok bi durum

seninki epili bi düşündü
“-hıh! ” dedim gönlü oldu
şerefsiz deyyusun haralda
bu goya aşşadan aldı
“-o zaman” dedi
durdu, durdu,
höyle bi sağa-sola ğetdi
yüzüme bakdı
……. (de) ………
“-sayın mıhdarım
…
gözlerini kısdı
“-evvet”
“-ben Nuri Ağaya bi danışayın”
“-ne! ” demişiyin
“-sen bizim boynumuza ilmeği geçiriyon
ipin ucunu da Cıbıra veriyon
valla ayıbediyon beyim
sen beni iresmen harcayon
ben köydekinnerin yüzüne nası bakacan,
zati o Cıbır derde derman uçu
bizden yana “hüüff” deyvimez

kırk yıllık kırt Nuri, Allahın Cıbırı
iresmen ağa oldu hemi de Nuri Ağa
onyedi yıllık mıhdarın,
bu ğadar irezillik gelmediydi başıma
elimiz mahkım bonumuzu kösdük
“-nalet osun hallet hu işi
nası halledersen, kaça halledersen”
o ğece, gözümü gırpmadım

aççık kendimden geçiviriyon
Cıbır Efe bi föter keymiş,
Mersedesin arka yandan iniyo
gayfada herkeşe çay ısmarlayo
benim gayınçılar işmecen” dedikçene
yüzlerine hayalarına döküyo
ermanı mezalimi çekdiriyo

bana file iresmen emireri mamelesi çekiyo
mıntıka temizliği yapdırıyo
ot toplatdırıyo
yat-gak-sürün, seğirt
benim iki gayınçı,
ayaklarımdan dutup
beni galdırıyollar

ben ellerimin üsdünde
burnumu saban edip,
ayrıklı tarlada çi(f) t sürdürüyo
anamdan emdiğim südü burnumdan getirdiyo

onnar, işi gaylangaş dutdular mıydı
yeyollar gırbacı depelerine
emme ben mayışdım mıydı
ıscak yağ döküyo fücuduma, hayalarıma
gayınçıları ver Allah ver nodullayo

ahaliye seyretdiriyo, zor(u) na
bakmayana,
gülmeyene
onu şakşaklamayana
etmediğini gomayo

candırma getirtmiş
bi tabır
onara bi işaret ediyo
candırma bize ataş ediyo
bakıyo görüyo ki candırmalar bizi vurmayo
alıvırıyo ellerinden makeneliyi
yaylım ataşına dutuyo bizikinneri

köpekleri kıskırıvırıyo üsdümüze
o ilannar-çıyannar cabası
cehendem bundan daha
gorkunç olamaz,
cehendem de bile böyle bi zulüm yokdur
şeytanın aklına ğelmez böyle bi eza-cafa

anam avradım ossun
o ğece saşlarım ağarmış
serim-sebebim o şeerli denen
ganı bozukdur
yağlarım filen eridi,
kayışım iki delik birden bollaşmış
ha deyinşe kendime gelemedim,
essahdan zopa yemişiyin gibi
her yannarım sızım sızım sızılayoru

gayınçı
adamcaaz
kesenin a(ğ) zını aşdı,
varını yoğunu sarfetdi
o Memeta(ğa) ya aldığımız
o tek dölüm yok mu
işde orası müsebbibim
hala böbreklerim sancıyoru
hala ya gabızın, ya amelin
narasın yemeden işmeden kesildim
gar getirtdim Bekçi Bayrama, Akdağdan
içim yanmış içim
dinnermiyin”

“-Beyefendi
goya ırazı etmiş Cıbırı
otuz dölüm parasına sulf oldu
meğerise
Cıbırdan pey olalak aldığı,
bi cığara parasıyımış
Aşcı Üseyinde garnını doyurmuş,
bi bire içirmiş,
bi ğarton da cığara alıvımış
Cıbır köfte,
cebine de bi yalan söylemeyen
bi yüz lira sıkışdırıvımış
hepiciği bu!
cığara dağıtdı köylüye
“-için.mına ğoyan beleş
enayi parası” deye
valla billa aynı
ürüyamda gördüğüm gibi

tabi bizim gayınçılar almayollar
o zorunan herkese bi de gulağ-arkası veriyo
yüzümüze baka-baka söğdüğü de
içime oturuyo valla
Allah mafaza şeytana uyup da
bi bela çıkarmadılar

yau bu.mına godumun tingozalarını
köyden atmanın bi yolu yok mu
harp file mi çıksa da
gavıra atıyon deye,
kim vurduya getse döyüsler
ya da ahaliyi toplaycan
üs(t) lerine salcan
.mına ğor valla
tükmüğüne boğarız bunnarı

neye köyde durular bilmen ki
tarla-takka yok
mal maşat yok bunnar da
emme varısa hepisinde beşer-onar sıpa
hepisi de avlıkçı,
tabi keyfleri bey de yok
“bi abıkata filen sorayın
bunnarı köyden süreyin”
deyon gafamca

neçeden sonura herkeşin a(ğ) zında,
senin Me(h) metağa hayallamış
Kırt Nurinin gapıyı çalmış
meğerisem Cıbır da“-toh” deye yanarımış
“-şe’rliden bi senet alsaydım” deye dizini döğmüş
bizim otuz dölüme denk,
tek dölümün esgi sahabı
şe(he) rli beyefendi baya bonkörümüş
bonkörümüş valla
bi cığara parasına
ucuz atlatdık vartayı
köyü birbirine gatmak varıdı
………..

da!
bin nasihattan bi musibet evladır derler
bizikinner de,
Memolar da
gan davasından caydılar,
bilâ meçcane, sulf oldular
Allah şerliden bi deği bin gatından ırazı olsun
“bizi meçcanen sulf etdi” dediler

amma bu sayada bizim
devr-i mıhdarlık bitti
mezbur galalak feragat etdik
benim hanım “-bi-ta seçilise
takavit olcak” deye
epili bi gıç atdı,
olmadı gapı-gapı dolaşdı
emme söz ağızdan çıkar
ben söz vermişiyin

bakdım gosam
gene gazanacan,
“-ı-ıh” dedim arın bokuna
Allah da belanı versin şerli
isdikbaliminen oynadı
hadi mıhtarlık neyise de
tekavit olma şansı da bitti
bakalım gari gelcek seçimlere
bizim yalvar yakar,
gazinoda balık ısmarlayıp da
boççaya ğodurduğumuz
okul-mokul, yol-su
bu tingoza muhtara nasib oldu
gerçi vatandaş biliyo da
namıkördür bunarın
değilise gelcek seçim de
geri alırız mıhtarlığı
ölmez sağ olusak”