Bizim Memlekette Neler Değişti

İzzettin Dönmez
153

ŞİİR


2

TAKİPÇİ

Bizim Memlekette Neler Değişti

Çoktan beri dolaşmadım yurdumu,
Bizim memlekette neler değişti
Özlemişim koyununu,kurdunu,
Bizim memlekette neler değişti

Koyunlar çıkardı,yaylıma dağa,
Kuzular güdülür,salınır bağa,
Kazma,kürek girişirdik toprağa,
Bizim memlekette neler değişti

Al elmanın kokusunu duyardık,
Verene şükreder,Hakka uyardık,
Sofra tahtasıyla buzda kayardık,
Bizim memlekette neler değişti

Kapılar açıktı,kilit vurmazdık,
Bahçede çalışır,evde durmazdık,
Ezanla uyanır saat kurmazdık,
Bizim memlekette neler değişti

İslim yapınca da bağda kalırdık,
Kapıyı kapatır duman salardık,
Komşudan eşeği ödünç alırdık,
Bizim memlekette neler değişti

Orakla dererdik arpa,buğdayı,
Yardıma gelirdi emmiyle,dayı,
Kadın razı getirirdi kumayı,
Bizim memlekette neler değişti

Gazlı çıra vardı,onu yakardık,
Çabuk çabuk fitiline bakardık,
Fitil bulamazsak,çaput takardık,
Bizim memlekette neler değişti

Çavdar saplarıyla deste bağlardık,
İlaç yoktu,yaraları dağlardık,
Beraberce güler birlik ağlardık,
Bizim memlekette neler değişti

Eşekle taşırdık,harmana sapı,
On metreyi geçer,yığının çapı,
Yatağa düşmeden,yutmazdık hapı,
Bizim memlekette neler değişti

Gün ışır ışımaz,ekin dererdik,
Günlerce öküzle harman sürerdik,
Sıcak ekmek,kavurmaya dürerdik,
Bizim memlekette neler değişti

Harman makinası,yorardı bizi,
Onbeş gitmezdi kollarda sızı,
Perişan olurdu,oğlanı,kızı
Bizim memlekette neler değişti

Soğanı yumruklar,ayran içerdik,
Serinlikte gider,yonca biçerdik,
Bulgurluk buğdayı,eler,seçerdik,
Bizim memlekette neler değişti

Yaya giderlerdi,on saat yolu,
Haşhaşlar baş olsa,yağardı dolu,
Köylerde ne gezer yoktu okulu,
Bizim memlekette neler değişti

Dolma tüfek ile giderdik ava,
Her zaman patlamaz,alırdık hava,
Un,gaz,odun varsa,tamamdı dava,
Bizim memlekette neler değişti

Güz yağmurlarıyla,buğday ekerdik,
Sıska soğanları mart ta dikerdik,
Dünya azabını bizler çekerdik,
Bizim memlekette neler değişti

Odunu çekerdik,dağdan ovaya,
Sular donar,kar koyardık kovaya,
Tezek kokar yayılırdı havaya,
Bizim memlekette neler değişti

Damlar görünmezdi,karlar yağınca,
Kürüyüp atardık,Güneş doğunca,
Köpek sevilirdi,kurdu boğunca,
Bizim memlekette neler değişti

Akmasın diyerek loğlardık damı.
Para hırsı azdı çekmezdik gamı,
Oda soğumasın,açmazdık camı,
Bizim memlekette neler değişti

Koyunlar doğurur,ikişer,üçer,
Hayvanlar bayılır,kendinden geçer,
Çocuklar bayılır,benim der seçer,
Bizim memlekette neler değişti

Kasnaktan kalıba tezek dökerdik,
Pancarı bellerle,tek tek sökerdik,
Sandalye,koltuk yok yere çökerdik,
Bizim memlekette neler değişti

Öküzler çiftçinin iki koluydu,
şehri görmeyen adam doluydu,
Şu kayalık,köyün eski yoluydu,
Bizim memlekette neler değişti

Çarık giyerlerdi,seçenek yoktu,
Köylü aç,açıkta,ağalar toktu,
Cenderme korkusu bir hayli çoktu,
Bizim memlekette neler değişti

Keçinin kılından harar dokurduk,
Roman,hikaye yok,cenkler okurduk,
Sopayla da az mı,sığırcık vurduk,
Bizim memlekette neler değişti

Kirmanla bükerdik,onlarca yünü,
Görmeyen anlamaz ki gördüğümü,
Ocağa gömerdik,bakır güğümü,
Bizim memlekette neler değişti

Masal anlatırdı ebelerimiz,
Başına toplanır bebelerimiz,
Tütün içiyordu dedelerimiz,
Bizim memlekette neler değişti

Ot doluydu,yastıkların içinde,
Bit olurdu çocukların saçında,
Bihaberdik takımların maçında,
Bizim memlekette neler değişti

Sırtla taşıyorduk,toprağı dama
Elbise alamaz yapardık yama,
Hepside yaşandı şakadır sanma,
Bizim memlekette neler değişti

Kovayla çekerdik,içecek suyu,
Fazla yorulurduk,derindi kuyu,
Zamanın kalırsa birazcık uy
Bizim memlekette neler değişti

Devamlı pompala,gaz ocak vardı,
Çocuklar tarlada,evde doğardı,
On ineği olan elle sağardı,
Bizim memlekette neler değişti

Toprak dökülürdü,yılan olurdu,
Kertenkele tavanlara dolurdu,
Eşeği olanlar kışın salardı,
Bizim memlekette neler değişti

,Tütünü kırar da,ipe takardık,
Ufalayıp sarar kavla yakardık,
Heyelandan korkar,kazık çakardık,
Bizim memlekette neler değişti

Ki tozu ölüktü bebenin bezi,
Ne pişik yapardı,ne de bir sızı,
Öllüğü bitenler beklerdi yazı,
Bizim memlekette neler değişti

Hedik kaynatırdık,kuru mısırdan,
Ne hoş uyunurdu,çifte hasırdan,
Lastik vurur,kurtulmazdık nasırdan,
Bizim memlekette neler değişti

Armuttan kak yapar,kışın da yerdik,
Pelit getirmeye dağa giderdik,
Borç alırsak,zamanında öderdik,
Bizim memlekette neler değişti

Bir baran bellerdik,ancak bir günde,
Şimdi bakıyorum,eser yok dünde,
Üç ekmek yetmezdi,her bir öğünde,
Bizim memlekette neler değişti

Bastık şırasını beze dökerdik,
İnce oklavayı alttan çekerdik,
Arkasın ıslatır,bezden sökerdik,
Bizim memlekette neler değişti

Kalın olur kesmecenin şırası,
Muntazamca kesilirdi arası,
İyisi pazara.eve karası,
Bizim memlekette neler değişti

Bir harf öğrenmeye hayal kurardık,
Mektup okutmaya adam arardık,
Aşık oynamaya kafa yorardık,

Sakız bulunmaz kenger çiğnenirdi,
Soğan ekmek nede tatlı yenirdi,
Atı olanlara zengin denirdi,
Bizim memlekette neler değişti

Turpu ekiyorduk,arpa yerine,
Kumluk yerde gidiyordu derine,
Boşa yorulmuşuz,körü körüne,
Bizim memlekette neler değişti

Çamur karıştırır, kerpiç dökerdik,
Dağda ışkın,kenger,getirir yerdik,
Yorulur sonunda,şükür ederdik,
Bizim memlekette neler değişti

Keçi yavrusuna gıdik derlerdi,
Her baharda birkaç tane yerlerdi,
Tereyağı yer ayran içerlerdi,
Bizim memlekette neler değişti

Çürümesin diye göz göre göre,
Lahanayı,turpu gömerdik yere,
Cam gibi berraktı şu kokan dere,
Bizim memlekette neler değişti

Köyler vardı ağaların malıydı,
Cenderme beylerin kalın dalıydı
Önemli hediye kilim,halıydı,
Bizim memlekette neler değişti

Baraj olana dek kayık görmedik,
Kıtlık oldu senelerce gülmedik,
Çekirge taladı,ekin dermedik,
Bizim memlekette neler değişti

Keven otu söker yeme katardık,
Sorgun selelerle,balık tutardık,
Yarışma düzenler,cirit atardık,
Bizim memlekette neler değişti

Mavzeri olanlar giderdi ava,
Açıkta değildi,ar,namus,haya,
Çarığı yıpratır,delerdi kaya,
Bizim memlekette neler değişti

Radyoyla tanıştık,altmıştan önce,
Hoca fetva verdi,zararsız dince,
Parazit artardı,anten dönünce,
Bizim memlekette neler değişti

Satacak şey varsa inerdik şehre,
Ney isek o idik,değişmez çehre,
Ördek bollaşınca inerdik nehre,
Bizim memlekette neler değişti

Kışın millet ancak karı kürürdü,
Kadın yün eğirir çorap örürdü,
Askere gidenler,bir şey görürdü,
Bizim memlekette neler değişti

Oyun çelik,çomak aşık atardık,
Odunla çökelek,yağda satardık,
Bağda hayma varsa,orda yatardık,
Bizim memlekette neler değişti

Güherçile toplar.barut yapardık.
Dolma tüfeklerle avda atardık,
Tilki postu para eder satardık,
Bizim memlekette neler değişti

Karpuz yetirirde,götüremezdik,
Yemeyinen onu bitiremezdik,
Gaz,tuz,urba yetiremezdik,
Bizim memlekette neler değişti

Bulgur için değirmende kalırdık,
Soku taşından da kepek alırdık,
Üç günde dönersek,mutlu olurduk,
Bizim memlekette neler değişti

Öküzler kamanır kalkmaz yatardı,
Eşekler yorulur,yükü atardı,
Çakır dikenleri müthiş batardı,
Bizim memlekette neler değişti

Gübre,ilaç yoktu,her şey doğaldı,
Çuval gübre çıktı,maraz çoğaldı,
Enflasyon gitmedi,yerleşti kaldı,
Bizim memlekette neler değişti

Martta bitmez,kış nisana sarkardı,
Millet veremden,tifodan korkardı,
Kötü niyetliler ekin yakardı,
Bizim memlekette neler değişti

Beş kilo süt veren iyi inekti,

At,eşek,katır ucuz binekti,
En çok bulunanda,kara sinekti,
Bizim memlekette neler değişti

Meyveler kurtluydu,çok dayanmazdı,
Tezek duman yapar,hızlı yanmazdı,
Tatlı sular vardı,içen kanmazdı,
Bizim memlekette neler değişti

Ağır misafire kömbe pişerdi,
Millet kazıklarla,çiğdem eşerdi,
Eşekler anırır,atlar kişnerdi,
Bizim memlekette neler değişti

Toprak önemliydi,sanayi yoktu,
Gurur göstergesi,fazla çocuktu,
Genç kızların işi oya,boncuktu,
Bizim memlekette neler değişti

Hükümet gibiydi,köyün ağası,
Dövmekle kovmaktı ilkel doğası,
Koçla teke damızlıktı boğası,
Bizim memlekette neler değişti

Tuzak dökerdik de,keklik tutardık,
Koyun kellesini,yakar üterdik,
Bir ölçek üzüme,üç buğday verdik,
Bizim memlekette neler değişti

Kanser yoktu verem vardı o zaman,
Ekinler olmasa altındı zaman,
İki koyun vardı dağlıç,karaman,
Bizim memlekette neler değişti

Yıllarca taş toplar,tarla açardık,
Tayyare görünce,korkar kaçardık,
Düşündüm de çocuklardan naçardık,
Bizim memlekette neler değişti

Büyük küpler vardı suyu taşırdık,
Toprak güveçlerde,yemek pişirdik,
Ceket,palto da yok,çokta üşürdük,
Bizim memlekette neler değişti

Bir çift öküz bir motora bedeldi,
Ellili yıllarda traktör geldi,
Köylünün görmesi,on yılı buldu,
Bizim memlekette neler değişti

Kavla çakmaktaşı,ateş demekti,
Ekmekten papara,eyi yemekti,
İtibar kazanmak ata binmekti,
Bizim memlekette neler değişti

Cenderme tanırdı,köyde herkesi,
Alır götürürdü,çıkarsan sesi,
Mayıs lakaplıydı,hayvan gübresi,
Bizim memlekette neler değişti

Işgın getirirdik,dağın ardından,
İmeceyle yarışırdık,yardımdan,
Bilemedi,çocuklara sordum da,
Bizim memlekette neler değişti

Okur yazar olan,çavuş olurdu,
Sakıza gidenler,dağda kalırdı,
Nerde zorluk varsa,bizi bulurdu,
Bizim memlekette neler değişti

Tütsüler arıyı,sağardık balı,
Şırayı çırpardı,dağının dalı,
Ekmek pişirirken,yakardık çalı,
Bizim memlekette neler değişti

Tavşan peşindeydi,nazlı tazılar,
Heyecandan yıkılırdı yazılar,
Yakalanmış hayvan nasıl sızılar,
Bizim memlekette neler değişti

Göz ağrısı,çıban vardı millette,
Çok çektikte,zor kurtulduk illette,
Yumurtayı taşıyorduk sepette,
Bizim memlekette neler değişti

Cevizi çarpardık,eylül deyince,
Hemen su içerdik,pelit yiyince,
Çocuk sevinirdi,lastik giyince,
Bizim memlekette neler değişti

Angara lastiği çarığı yendi,
Giy,çıkar kolayca,ne güzel dendi,
Ağanın giydiği,çizmeler göndü,
Bizim memlekette neler değişti

Göbelek arardık,yağmur yağınca,
Tarlada olurduk,güneş doğunca,
Toprağa yatardık,çok yorulunca,
Bizim memlekette neler değişti

Nerde su varise,köyler ordaydı,
Nüfusu az olan hane dardaydı,
Odunu bitenler,kışın zordaydı,
Bizim memlekette neler değişti

Katır kıymetliydi,dağda giderdi,
İnekten,attan çok para ederdi,
Ağa çobanları,davar güderdi,
Bizim memlekette neler değişti

Paralar gümüştü,bir kuruş bile,
Perişan olurduk,çoğudu çile
Odun çekiyorduk,eşekler ile,
Bizim memlekette neler değişti

Kaysıyı da mişmiş diye anardık,
Cahil idik, şehirliye kanardık,
Dağınan gök birleşikti sanardık,
Bizim memlekette neler değişti

İnekler sağılır,sütler pişerdi,
Geciksen köpürür kazan taşardı,
Çalışanlar sağlığıyla yaşardı,
Bizim memlekette neler değişti

Sürü sahipleri lord sayılırdı,
Ağa zulmetmeye pek bayılırdı,
Acı haber halka tez yayılırdı,
Bizim memlekette neler değişti

Güneşe bakarak zaman ölçerdik,
Arpayı,buğdaydan önce biçerdik,
Sırlı küpler ile ayran içerdik,
Bizim memlekette neler değişti

Al beyaz yok,çilli idi tavuklar,
İtibarın simgesiydi kavuklar,
Fırat’ıda dondururdu soğuklar,
Bizim memlekette neler değişti

Kamyona binerdik,hayvanlar ile,
Yüzlere yansırdı,çekilen çile,
Akşam olur işler bitmezdi bile,
Bizim memlekette neler değişti

Kaşıklar tahtaydı,sonra tunç çıktı,
Erkeği gösteren pala bıyıktı,
Soysuz insan o zamanda cıvıktı,
Bizim memlekette neler değişti

Çerçi mal satamaz,takas olurdu,
Her köyde birkaç günde kalırdı,
Katırının çuvalları dolardı,
Uzak durmak yanlış memleketinden,
Kışın yemek lazım,tavşan etinden,
Malımızı sakınmazdık yetimden,
Bizim memlekette neler değişti

Manda az bulunur camız derlerdi
Bulgur simidinden,herle yerlerdi
Kolay bir yemekti,nefis körlerdi,
Bizim memlekette neler değişti

Pelverde yapardık,ekşi erikten,
Kalaycılar zorlanırdı körükten,
Kılıç,kama,pala vardı çelikten,
Bizim memlekette neler değişti

İki öküz bir kağnıyı çekerdi,
Onca gıcırdayan,ağaç tekerdi,
Hayvanlar yorulur,terler dökerdi,
Bizim memlekette neler değişti

Mişmiş olmadan da bahçe olmazdı,
Fakir gözetilir,darda kalmazdı,
Gıdalar doğaldı,sima solmazdı,
Bizim memlekette neler değişti

Kelekle geçerdik,Fırat nehrini,
Tuluklar çekerdi,onun kahrını,
Gurbetteki unutmazdı şehrini,
Bizim memlekette neler değişti

Eşkileme ekmek,sacda pişerdi,
Hamurlar leğende durmaz taşardı,
İşi bitirmeden,güneş aşardı,
Bizim memlekette neler değişti

Kavurmalık ya teke ya danaydı,
Çiftçiye yardımcı,çift kadanaydı,
Gurbetin merkezi hep Adanaydı,
Bizim memlekette neler değişti

Tandırın toprağı özel olurdu,
Çatlamasın diye kıl konulurdu,
Herkes yapmaz ustası bulunurdu,
Bizim memlekette neler değişti

Çift atlı araba,azdı o zaman,
Ey para ederdi,bir harar saman,
Tezek yanan yerde,gitmezdi duman,
Bizim memlekette neler değişti,

Tohum tiftik için,kendir ekerdik,
Yumuşasın diye göle dökerdik,
Tiftiğini soyar çırpı çekerdik,
Bizim memlekette neler değişti

Lenger di fötörün mahalli adı,
Ağalarla beylere de yaradı,
Kahya da köylüden kusur arardı,
Bizim memlekette neler değişti

Çirler kurtlanırdı,islim olmadan,
İneğe vermezdik,yonca solmadan,
Kuyudan çekmezdik sitil dolmadan,
Bizim memlekette neler değişti

Tekelin memuru kolcular vardı,
İstediği yerde tütün arardı,
Ağır ceza verir,rekor kırardı,
Bizim memlekette neler değişti

Kavurga yapardık,unluk buğdaydan,
Kavağı budardık,üçüncü aydan,
Köprü de yoğudu geçerdik çaydan,
Bizim memlekette neler değişti

Dutları sallar da şıra sıkardık,
Kaynatır bakraçla dama çıkardık,
Çamaşırı çay taşında yıkardık,
Bizim memlekette neler değişti

İzzettin köyünü tanımaz ama,
Yırtılmış hasreti,tutmuyor yama,
Sıcak gecelerde,çıkardık dama,
Bizim memlekette neler değişti.

İzzettin Dönmez
Kayıt Tarihi : 13.5.2007 23:05:00
Yıldız Yıldız Yıldız Yıldız Yıldız Şiiri Değerlendir
Hikayesi:


Bu şiiri:Her yıl memlekete düzenli olarak yaz aylarında giderdim.İşimin yoğunluğundan dolayı gidemedim.Duyduğum özlem bu şiirin kıvılcımını ateşledi.İlk beş kıtayı yazdım,altıncı (son) kıta ile bitirdim,ancak okuyunca gördüm ki çok unuttuklarım var,beşinci ile altıncı kıtanın arasını açtım.Yaklaşık üç ay içerisinde toplam 105 kıtaya ulaştı.Tamamı yaşanmış olduğu için herkes kendinde birşeyler buluyor.Kaybolan alışkanlıkları,çekilen çileleri,yokluğu,doğallığı,nostaljiyi,mecburiyeti,korkuyu,kuşkuyu,sevinci,neşeyi paylaşmak geçmişi unutmamak adına iyi olduğuna inanıyorum.Okuyan veya dinleyenler,çoğunu yaşadıklarını söylüyorlar.Saygılarımla. İzzettin Dönmez.

Yorumunuz 5 dakika içinde sitede görüntülenecektir.
  • Fikret Kuşcuoğlu
    Fikret Kuşcuoğlu

    Değerli dost,gönlü zengin insan merhaba.''Bizim memlekette neler değişti''şiirinizi özümseyerek okudum.Çok uzun bir şiir,saydım 105 kıta.Ben insanları abartılmış sözlerle onurlandırmam.Birileri de bana abartarak hak etmediğim bir övgüde bulunsa rahatsız olurum.Evet içimden geldiği gibi,inandığım için,bu övgüyü hakettiğiniz için sizi yürekten kutluyorum.Bu şiirde Ülkemizin özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde yaşayan insanımızın profili sergilenmiş.İnsanımızın sabrı hoşgörüsü kanaatkarlığı usta bir kalemin elinden nakış nakış işlenmiş.Kültürümüz anlatılmış.Ben sanki çocukluk yıllarımı,Adıyaman Besni İlçesinde geçirdiğim o imkansızlıklar içinde geçen ama mutlu olduğum 15 yıllık çileli hayatımı anımsadım.Bana yıllar sonra çocukluk yıllarımı geri verdiniz.Şiirde elli altmış yıl öncesi günlük hayatın hiç bir anı unutulmamış.O günler gerçekten zordu,ancak zor da olsa,o insanlar çok mutluydu,ya şimdi...tüm imkanlar var,var da insanımız mutlu mu ..Bu güzel şiiriniz için sizi tekrar kutluyor,kaleminiz daim olsun diyorum.

    Cevap Yaz

TÜM YORUMLAR (1)

İzzettin Dönmez