Bilimsel Devrim (Alıntı bilgiler) - Raha ...

GALILEO VE ENGİZİSYON

Hazırlayan: Ramazan Karakale

Galileo’nun Katolik Kilisesi ile çatışmasını başlatan ilk olay, 1632 yılında yayınlanan İki Dünya Sistemine İlişkin Diyalog adlı eseri olmuştu. O dönemde bilim dili Latince olmasına karşın bu kitap İtalyanca olarak ve oyun biçiminde yazılmıştı.; üstelik diyalog da sayılmazdı çünkü iki yerine üç kişi arasında geçiyor ve bu üç karakter durmaksızın tartışıyordu. Bunlardan biri olan Simplicio adındaki yaşlı adam Aristoteles öğretisini savunmakta ve bu nedenle diğer ikisi tarafından sürekli biçimde alaya alınmaktaydı. Sagredo adlı karakter Galileo’nun kendisi, üçüncü karakter ise Sagredo’nun söylediği her şeyi onaylayan bir dosttu Bu üç kişi arasında geçen tartışmaları eski astronomi ve fizik kavramlarının yanısıra dönemin felsefesini de çürütmek amacıyla kullanan Galileo buna karşılık Kopernikus sistemini savunuyor ve gözlemin yanısıra matematiksel kanıtlara dayanan teorilerin üstünlüğünü ileri sürüyordu. Galileo’nin Katolik Kilisesi içinde başta tanışıklıkları çok eskiyen dayanan Papa Sekizinci Urban olmak üzere çok güçlü dostları vardı, ama bunun yanı sıra Aristoteles öğretilene karşı çıkışları ve astronomi konusundaki devrimci görüşleri nedeni ile çok sayıda düşman da edinmişti. Bir söylenişe göre bunlardan biri Papa’nın kulağına kitapta modası geçmiş görüşlerinden dolayı alaya alınan yaşlı Simplicio’nun kendisini temsil ettiğini fısıldamış ve bu da Kilise açısından bardağı taşıran son damla olmuştu. En azından o zamana dek kendisini desteklemiş olan Papa’nın kitabın yayınlanmasını izleyen dönemde Galile’ye düşman kesildiğini ve engizisyon mahkemesince yargılanması emrini verdiğini biliyoruz.

1615 yılında,yani Galile’nin İki Dünya Sistemi ’nin yayınlanmasından on yedi yıl önce, o dönemde Papa olan 5. Paul, Dünya’nın dönüşüne ilişkin Kopernik kuramının incelenmesi için Katolik Kilisesi ileri gelenlerinden oluşan bir heyet atamış ve bu heyet, bir yıl süren çalışmalardan sonra kuramın İncil’e aykırı olduğu ve dinsizliğe çağrı çıkardığı gerekçisiyle Kopernik’in eserlerini ‘ düzeltilene dek’ yasaklamıştı. Kopernik yasalarının baş savunucusu olan Galileo’ya da bu öğretiye bağlı kalması ve sözlü ya da yazılı olarak savunmayı sürdürmesi durumunda engizisyon mahkemesine çıkarılacağı yolunda uyarı yapılmıştı. Bundan sonra astronomi konusunda uzun süre sessiz kalan Galileo bunun yerine teleskopun denizcilik alalında kullanılması ile mekanik ve statik gibi “zararsız” konulara yönelmişti. Galileo’nun Dostu, Papa Seçiliyor! 1624'te eski dostu Maffeo Barberini’nin Sekizinci Urban adı altında Papalığa seçilmesinden yüreklendi ve Roma’ya gitti. Papayı 1616 yılında çıkarılan ve Kopernik’in eserlerini yasaklayan yasanın yürürlükten kaldırılmasına razı etmeye çalıştı. Galile, bunu başaramamışsa da tarafsız bir dil kullanması koşuluyla eski ve yeni astronomileri karşılaştıran bir kitap yazmak için izin almıştı. Sonuçta ortaya çıkan İki Dünya Sisteminde Galileo her ne kadar görünüşte Simplicio ve Sagredo adlı karakterlerin ağından her iki görüşü de dile getirerek tarafszı olduğu izlenimini vermeye çalışıyorsa da gerçekte Kopernik sisteminin savunmasını üstlenmişti. İşte Galileo’nun sonunda engizisyon yargıçlarının önüne çıkmasını hazırlayan gerekçe de buydu. Yargıçlarla Galileo o arasında mahkeme salonunda süren tartışmanın gerçek konusu Dünyanın Güneş çevresinde dönüp dönmediğinden çok, bu görüşün benimsenmesinin Kilise açısından ortaya çıkaracağı sakıncalardı. Şöyle ki: Eğer yeni sistem geçerliyse, eski sisteme göre Tanrının ve onun seçilmiş kullarının bulunduğu gökyüzünün yedinci katı ne olacaktı? Yeni sistemde buna yer verilmiyor ve bu durum Kilise için önemli bir sorun yaratıyordu. Bunun yanı sıra yeni sistem, dünyamızdan başka dünyaların da var olduğunu ileri sürüyordu.(Buralar da insanlar yaşıyorsa o zaman ne olacaktı?) Bu insanlar Hıristiyan mıydı? Değillerse neden değillerdi? Varsayımsal dünyalarda yaşayan varsayımsal insanların dinlerinin bazı kişilerin bu denli ilgilendirmiş olmasının nedenini bilmiyorum; ama gerçekten de engizisyon mahkemesinin ileri sürdüğü sakıncalardan biri buydu.