Annemin Isli Cirasi Şiiri - Yorumlar

Bu bir araştırma ve inceleme yazısıdır aynı zamanda!
Bir araçtır çıra karanlıǧı aydınlatmak için. Dilimizde Farsça’dan “çerâǧ” kelimesinden giren bir aydınlatma aracıdır. Reçineli aǧaçların kalem gibi yaǧlı çbuklarından yanmaya elverişli bölümlerinin tutuşturulmasıyla isli bir alevin göze çarpışıdır. Her ne kadar halk dilinde lamba olarak kullanılsada aslında lamba deǧildir. Bu benzetme sanırım ışık verişinden dolayı ortaya çıkan bir benzetmedir.

Ben bu hikayede hem doǧduǧum köyün yetmişli yıllarını, hemde dünyanın en deǧerli insanı olan annemi, çıranın köy hayatındaki önemini anlatmaǧa çalışacaǧım. Malumunuz Türkiye Cumhuriyeti, fendeki gelişmeleri geç veya bir kırk elli yıl gibi bir gecikmeden dolayı ışıǧı yakalamasıda her alanda olduǧu gibi aşırı bir ilkellikle takib etmiştir. Bu gün hala kızlarını okula göndermeyen, ama evinde ve cebinde son derece modern aletler kullanan bir halk yıǧını mevcuttur ülkemizde …

Çırada, keser, mala, nacak, balta kazma, dirgen, yaba, karasaban, orak çekiç, dehre gibi aletler insanlıǧın daha ilkel çaǧlarda kullandıkları ve geliştirdikleri malzemelerdir. Ateşi buluşuyla bir adım daha ileri giden insanlık, bunu kullanmayıda öǧrenmiştir. Böylelikle hem korkularını yenmiş, hemde gece yaşamını biraz daha kolaylaştırmıştır. Derken reformlarını adım adım geliştirerek ilmi alanda fensel buluşlarıyla once buhar makinasını arkasından da elektriǧi kullanmaǧa başlamıştır 1830’lu yıllardan sonra. Tekstil sanayisinin Avrupa’da hızlı şehirleşmeye parallel olarak gelişmesiyle beraber zorlanan şehirsel yaşam bilim adamlarını kurgulardan, farazilerden sıyrılarak somut gelişmelere yönelmişlerdir. 1880 yıllar ise elektrik enerjisinin kullanımında´bir dönüm noktası olmuştur. Bu yıllar aynı zamanda dev elektrik sentrallerinin kurulması bir devinim kazanmıştır. Bu açıdan ışıǧı çıra olarak bile incelesek bile 19. Yüzyıl’ın bilim tarihindeki yerine ve özellikle elektrik için incelemeden geçmek bir eksiklik olur. Özellikle telgraf alanında Galvan metodlarıyla enerjiyi kendi potansiyelinde depolayan ve kullanım süresini uzatan pillerler (battariler) bu çaǧdan itibaren günlük yaşamın bir parçası olmuştur.