Alvarlı Aşık Reyhani (Devam-38)

38*
‘Allah var mı, yok mu? ’ Diyen avara,
Sıtkile ‘Allah’ de, O sana söyler.
Fikrin çok muannit, küfrün bedava,
‘Esteğfurullah’ De, O sana söyler.

O, nurundan alıp güneş doğurur,
Her yıldızı bir semaha çağırır,
Yorgunluk duymadan çarkı çevirir,
‘Amentübillah’ De, O sana söyler.

İşlemez silahı yanına alma,
Ara, bul mürşidini, gir erkanına,
Hele bir adım at İslam Dini ‘ ne,
‘Vallah ve Billah’ De, O sana söyler.

Gözden geçir evliyanın adını,
Gel çiğneme vermiş isen va ‘dini,
Tükenmez zannetme ağız tadını,
‘Sevap ve Günah’ De, O sana söyler.

Sakın ihmal etme; bu yaranı sar,
Emr-i İlahi ‘ye olursun mahzar,
Reyhani der: ‘Dört kitapta bir O var’,
Sen bir ‘Bismillah’ de, O sana söyler.
----------------------------------
38* Ey ‘Allah var mı, yok mu=’ diyen boşadam. Şöyle yürekten bir ‘Allah’ de, O sana var olduğunu söyleyecektir. Düşüncen ne kadar inatçı, yadsıman ne kadar ucuz? Sen bir kerecik ‘Tövbe’ de, gerisini O ‘na bırak. O güneşleri kendi ruhundan yaratır., her bir yıldızı dönüşe çağırır, yorgunluk belirtisi göstermeden evreni çeker çevirir, ‘Herşeyin Allah ‘tan olduğuna inandım.’ De, O sana gerekeni verecektir. İşlemeyen silahlarına güvenme. Bir yolgösteren, bir akılveren bul ve onun gösterdiği, öğütlediği yoldan git. İslam Dini ‘ne yek bir adım at ve Allah adına andiç, O seni yanıtsız bırakmayacaktır. Ermişlerin adlarını ve verdiklerini bir kere gözden geçir, bu yolda herhangi bir söz vermişsen, o sözünü çiğneme. Sağlığın ve mutluluğun sürüp gideceğini sanma. Sevabın ve günahın ne olduğunu bir araştır, O ‘ndan gereken yanırı gecikmemeksizin alırsın. Yaranın gangren olmamasına onu sararak özen göster, o zaman tanrısal buyruğun altına girmeye hak kazanırsın. Reyhani der ki: Dört kitabın hangisinde O yok? Sen önce bir ‘Allah ‘ın adıyla’ de, gerçeği sana O söyler.
Aşığın bu şiiri türünden olan şiirlere ‘Methiyye ve Zemmiye’ derler. Yani şiir, bir şeyleri veya birilerini hem övmekte, hem de yermektedir. Burada ‘Allah’ ın övülüşü ve bir O ‘na inanmayanın yerilişi mevcuddur. Bu bakımdan şiir, dinle ve tinle yani ruhla ilgilidir. Halk Aşıkları arasında bu tür övgülere ve yergilere çok rastlanmaktadır ve Reyhani de burada öyle davranmıştır.
Şiir 6+5 duraklı 11 ‘lik bir hece şiiridir. Duraklarında atlamalar vardır. Örgüsü öncekiler gibidir.
Sözlük durumu aşağıdadır: ‘Avara (Avare ‘den bozma) -Boşadam, akılsız, işsiz’, ‘Sıtkile-İçten, yürekten’, ‘ Estağfurullah-Özür dileme’, ‘Semah-Dinsel törendeki dönüş, Semah’, ‘Amentübillah-Allah ‘a inanmak, inanç’, ‘Erkan-Yollar, kurallar’, ‘Vallah ve billah-Allah için andiçmek, Yemin etmek’, ‘Evliya-Veliler, Erenler, Ermişler’, ‘Vaad-Verilen söz’, ‘İhmal-Aksatna’, ‘Emr-i İlahi-Tanrı buyruğu’, ‘Bismillah-Allah ‘ın adıyla’.
Aşığın son dörtlükte sözünü ettiği ‘Dört Kitap’ ‘Dört Kutsal ve Göksel Kitap’ tır. Bunlar: Hz. Davud ‘a indirildiğine inanılan ‘Zebur’, Hz. Musa ‘ya indirildiğine inanılan ‘Tevrat’, Hz. İsa ‘ya indirildiğine inanılan ‘İncil’ ve Hz. Muhammed ‘e indirildiğine inanılan ‘Kur ‘an’ dan ibarettir. Öncekilerin gökten sayfalar halinde indirildiğine inanıldığı halde, sonrakinin yani Kur ‘an ‘ın ‘İnzal’ ve ‘Vahiy’ suretiyle indirildiğine inanılmaktadır. ‘İnzal’ kutsal metnin gökten yere indirilmesi ve ‘Vahiy’ Hz. Muhammed ‘in içine, ruhuna söylenmesidir.

(ALVARLI AŞIK REYHANİ isimli Araştırma-İnceleme 'lerinden > 153-155/201)
(Devam edecek...)