Altın Arığ Hakas Türk Destanı

Uçsuz bucaksız toprakları yöneten Alıp Han çok yaşlanmıştı,
Halk arasında tahta kimin geçeceği tartışılmaya başlanmıştı.

Halkın başına, kendini düşünen, kişiliksiz biri geçmemeliydi,
Ülkemiz kötü yönetilip Türk yurdu kötü duruma düşmemeliydi.

Devlet zayıflar ise millet elbetteki zor durumda kalacaktı,
Fırsat kollayan düşmanın eline geçmesine sebep olacaktı.

Bu yüzden halk; akıllı, ferasetli bir hükümdara ihtiyacı olduğunu biliyor,
Alıp Han'ın altı yaşındaki büyük şehzadesi artık Han olmaya geliyor.

Onu yetiştirmekle görevli kız kardeşler "Piçen Arığ ile İçen Arığ"bırakmadı,
Han oğlunu himaye edip,onu hanlık içinde yetiştirip Hanlık için bakmadı.

Piçen Arığ, milletinin başına geçecek lideri yetiştirmekte lakayt davrandı,
Ona bakmak bir yana, bir de şahsi hırs ve çıkar ile Han oğlunu kıskandı.

Bu dünyaya karşı çok haris olan küçük kız kardeş Piçen Arığ baş kaldırır,
Ülkede Alıp Han'ın oğlunu ve onun koruyucusu olan Altın-Arığ'ı da öldürür.

Daha sonra yabancı bir hanla evlenip, kendi halkının servetini alıp götürür,
Öz halkına düşmanının yapmadığı hainliği Piçen Arığ yaparak zulüm getirir.

Bu olay elmanın kurdu içinde ise bu kurt elmaya mutlaka zarar verir,
Elmayı dışarıdan korumanın başka türlü mümkün olmadığını gösterir.

Piçen Arığ'ın davranışı gerçekte bunu simgeler ve bu Türk töresini aşar,
Sonuçta ise iş yine halkın kendi içinden çıkardığı yiğit evlatlarına düşer.

Ülke düşman eline geçtiği için Piz Timzuh Akşın denen mağarada yaşar,
Piz Timzuh ile Altın Arığ mağaradan çıkarak halkının yardımına koşar.

İlk olarak altı yaşında ölen şehzadeyi dualarla dirilterek Ak Koca olurlar,
Halkın kanını içen hainleri cezalandırıp istiklalini teminat altına alırlar.

Hükümdarın yabancı bir yerden eşle evlenmesine bundan sonra karşı çıkıldı,
Türk Devlet geleneğine zarar verdiği için bu inanış artık Türk yurtlarında yıkıldı.

Başa geçen Hakan Türk milletine karşı üzerine düşen vazifeyi yerine getirdi,
Kendisine verilen görevi yapmayıp toplum aleyhine kullananların işini bitirdi.

Akıllı, milletin çıkarlarını savunan fikirler halkı büyütür,devletlere ise güç verir,
Hırs, iç kavga, entrika ve düşük vasıflı davranışlar ise milletleri küçük düşürür,

Töreye bağlılık,sevgi,saygı,gelenek ve görenekler insanları birbirine bağlar,
Milletin birbirine düşmesi ise bir ülkenin esir olmasını ve yok olmasını sağlar.