Almıs Kaan Destanı Şiiri - Yusuf Tuna

Altay içinde yiğitleri toplayıp karar aldı,
Almıs Kaan bir gün halkına haber saldı.

Dediki cümle halkım Han otağına toplansın,
Burada toy eyledim halk benim adımı ansın.

Kırk yerde kırk tane buğra at kestirdim,
Dokuz deve ile dokuz kazan bastırdım.

Toy eyleyip dokuz yere tuğ diktirdim,
Kurt başlı bayrağı dağ başına diktirdim.

Oğuz beyleri gelsin yesin içsin,
Sonra ulu Tanrıya el açsın.

Beyliğimiz için dua eylesin,
Almış Kaan yaşasın desin.

Bunun üzerine beyler geldi iç Oğuzdan, dış Oğuzdan,
Almış Kaan'a hayırlı olsun dediler hep bir ağızdan.

Kimi ak otağa oturdu,kimisi kızıl otağa,kimisi ise kara,
Yemeklerden yediler,Hak seni düşürmesin dediler dara.

Kösler vurdu derinden,kopuzlar çaldı,türküler söylendi,
Yiğitler oyun oynadı,gelen konuklar güreş tutup eğlendi.

Almış Kaan kırk yiğidi ile toy kurulu meydana girdi,
Yemek yeyip eğlenen Altayın yiğit beylerini gördü.

Hepsine ayrı ayrı selam verip hoş geldiniz dedi,
Benim otağıma şan ile şeref verdiniz dedi.

Gelenler kırk gün kır gece toy ile eğlenceye katıldı,
Ciritler oynandı,güreş tutulup,yiğitler ile oklar atıldı.

Kırk günün ardından herkes otağlarına geri döndü,
Almış Kaan'ın yakmış olduğu ateş meydanda söndü.

Altayın Alp Ozanı elinde kopuzu ile geldi,
Türküler çığırıp,kopuzunu dertli dertli çaldı:

Möş agaştıñ tözineñ,
Çam ağacının gövdesinden,
Eptep etken topşuurım,
Yapılmış sazım,
Möñün-altın suuzıla,
Altın gümüş suyuyla,
Çümdep koygon topşuurım,
Süslenmiş sazım,
Ak kayıñnıñ tözineñ,
Ak kayının gövdesinden,
Çazap oygon topşuurım,
Oyulmuş kutsal sazım,
Altın-möñün suuzıla,
Altın gümüş suyuyla,
Çümdep etken topşuurım,
Kutsanmış sazım,
Örö turup bazıp bolbos.
Kalkıp yürümek olmaz.
Sanaazı aymap kalcuurgan,
Düşüncesini söylemeyip kuduran,
Mal başkarıp bolboy bargan,
Mal yönetip isteğine ulaşan,
Kılıgı tudup kıcırañtıgan-
Huyu gereği bencil olan,
Con başkarıp bolboy turgan.
Halka emirler yağdıran,
Koy kajıgın kul ekelze,
Hangi koyunu kul alıp getirse,
Kiji kajıgın surap turat.
Yiğit hangisini istersin diye sorsa.
Amtandu kursak aldına salza,
Lezzetli yemeği ağzına salsa,
Ter içetem dep algırat,
Ter içeyim diye direnen,
Almıs-kaan bir künde,
Almıs Kaan bir gün,
Albatıga car saldı.
Halkına haber saldı.
Katkı arazında ıy ugulat,
Kahkaha arasında inleme duyuldu,
Kalırt etken tabış çıgat.
Uğultulu ses çıktı.
Küreş emes, küreş boldı,
Görülmemiş güreş oldu,
Külürt etken tabış ugulat.
Tapırtılı ses yayıldı.
«Külüregeni bu ne? - dep,
Bu neyin tapırtısı? diyerek,
Külükter çıgıp şindey berdi.
Pehlivanlar çıkıp inceleyiverdi.
Kalıraganı bu ne? » - dep,
« Bu neyin uğultusu? » diyerek,
Kaandar çıgıp kaykay baadı.
Kağanlar çıkıp şaşkınlıkla karşıladı.
Kecegelü Sarı-kaan.
Saç örgülü Sarı Kağan,
Kenetiyin çıga kondı,
Aniden çıktı,
Keñ ejikte kezerlerdiñ,
Geniş kapıdaki kahramanların,
Kenetiyin tartış boldı.
Birden çekişmesi oldu.
Bulut keptü kazı saldı,
Bulut şekilli kazı gönderdi,
Bayım irik kuyrugın saldı.
Erkek Atın kuyruğunu gönderdi.
«Bargan balabıs ırıstu» -
Giden evladımız mutlu olsun dediler.
Bayım baytal kaazızın cidiret.
At kısrağının kuyruk yağını yedirdiler.
Ak-çabdar atka mingen,
Ak-Köbön bahadır vardı.
Ak-yeleli ata binen,
Ak-Köbön bahadır vardı.
Ak baştu örökön,
Ay kaptırgatübinen.
Ak başlı ata,
Güzel sadak içinden.
Ak kastın kanadına,
Samara biçigin çiyele.
Ak kazın kanadına,
Kutsal mektubu yazıp.
Ak kastı sürüjip.
Ay kanadın caya tutkuladı..
Ak kazı kovalayıp.
Güzel kanadını açtılar.