Alak Suresi Şiiri - Osman Erdoğmuş

ALAK SURESİ

Mekkidir. Adını ikinci ayetinden alır. 5 ayeti ilk inen ayetlerdir.

Vahiy; Allah insanla konuşmaya başladığında başladı. Vahiy bir gök sofrasıydı insanlığın ruhlarının önüne rabbimiz tarafından serildi acıkan ruhlar doysun diye, insan yolunu bulsun diye, kâinatın göz bebeğine çöp batmasın, kâinatın göz bebeği kör olmasın diye.

İnsan yeryüzünde ki hilafet sorumluluğunu bi hakkın ifa etsin, kalfalık görevini hakkıyla yapsın diye. Zira insan ilahi rehberlik olmaksızın yolunu şaşırırdı.

Eğer insandan Allah’ın rehberliğini aldığınızda akıllı vahşiye dönerdi. En tehlikeli vahşi akıllı vahşi idi.

Onun için rabbimiz insana ruhu üflediğinde ruh ile beraber fıtratı ve aklı verdi ve melekleri bu fıtrat ve akıl önünde yere kapanmaya davet etti. Hizmetine, emrine amade olmaya davet etti.

İşte bu manada vahiy insanlıkla yaşıttır. İlk insan, ilk vahiy.

Vahiy aslında varlığın ilk halkasıydı. Vahyin zirvesi Kur’an vahyi idi, peygamberlerin zirvesi Abdullah İbn. Muhammed A.S. a, vahiylerin zirvesi Kur’an Hira mağarasında bir Ramazan gecesinde, bir Ramazan’ın pazartesi gününe denk gelen bir gecesinde inmeye başladı.

BİSMİLLAHİRRAHMANİRRAHİM

1. Arayış manasına gelen “Hira” mağarasında ilk vahyi alıyordu. “Oku; yaran Rabbin adına”.

Okumak ne demekti? Muayyen bir lisanla dile dökmedir.

Oku emri gelmiş. Neyi okuyacağı emredilmemiş. Kitap olabilir mi? Kitap yok.
Zaten okuması da yok Efendimizin.

“İkra” bir araya toplamak, birleştirmek manalarına gelir. Parçalarla bütün arasında bağ kurar. Parçaların bir tanesi inen vahiydir. Öbürü sensin. Sende vahiysin, fiili vahiy.

Yeryüzüne önce insanı vahyetti Allah, sonra vahyi. İki vahiy bir araya gelmiştir.

Kâinatta vahyin bir parçasıdır. Kâinatta bir kitap onu da oku. Olaylarda bir vahiydir onları da oku. Ve dahası bütün bunları yan yana getir ve arasındaki irtibatı kur. Hakikati bul.

Vahiy sana insanı, kâinatı, olayları, eşyayı nasıl okuyacağına dair bir yöntem gösterecektir. Varlık ve bilgi sorusunun cevabıdır vahiy.

Okumanın tüm anlamları ile ilgilidir “İkra”. Kur’an’da ismini bundan almıştır, sürekli okunan. Tefekkür zihinde okumadır. Tecrübe gözle kulakla duyularla okumadır, deneyle okumadır.
Vahiy Allah’ın indirdiği üzerinden okumadır. Dolayısıyla işitmek de bir okumadır, görmekte bir okumadır, dokunmakta bir okumadır. Yani bilginin tüm kaynaklarından bilgiyi biz okuyarak alırız.

Ama kitap, ama olay, ama kâinat, ama eşya, ama tefekkür, ama hayal, ama rüya, ama vahiy fark etmiyor.

Dolayısıyla bilgi elde ettiğimiz her şeye aslında okuyarak alıyoruz. Ama kim adına?

Herkes bir bildiriyi biri adına okur. Sen bu ilahi bildiriyi Allah adına OKU, Allah’ın adıyla OKU.

Bu emrin karşılığı BismillahirRahmanirRahıym dir. Rahman, Rahim Allah adına. Onun için Kur’an okumaya besmele ile başlarız.

Allah seni terbiye etmek istiyor ey insanoğlu. Vahyi böyle OKU. Vahyi ilahi terbiyenin bir numaralı unsuru olarak OKU.

Allah senin hayatına müdahil oluyor ki, ebedi saadete kavuşasın diye. Eğer Allah rehberlik yapmazsa sen yolda şaşa kalırsın ey insan. Yolu bulamaz, yolu kaybeder yola yatar yolu satar veya şarampole düşersin ey insan.

Aslında Cehenneme gitmek, cennete gidememektir ey insan. Allah seni cennet için yarattı. Cenneti de senin için yarattı ve istiyor ki ebedi saadete eresin.

Fakat bunun için rehberlik lazımdı, rehberliği de indirdi. O rehberliği doğru OKU ey insan. Allah’ın senin için yarattığını doğru OKU, niçin var olduğunu doğru OKU, amacını doğru OKU, bilgiyi nasıl alacağını doğru OKU, bilgiyi en güzel ve en doğru şekilde nerden elde edebilirsin bunu doğru OKU.

2. İnsanı yarattı çünkü insan çok özel. Ehsen-i takvim, şaheser.

ALAKA: İlgi kuran, yapışan, bitişen manalarına gelir. Geleneksel tefsircilerimiz embriyon olarak tefsir etmişler. ALAK: Kalp için gerekli olan sevgi. Allah insanı sevgiden yarattı.

3. Allah ilgi kurmanı istiyor ey insanoğlu, seni ilgiden yarattı, sevgiden yarattı, sen de o zaman ilişki kur, parçalar arasında ki ilişkiyi keşfet ve bütünü anla. Allah’ın seni neden var ettiği üzerinde dur.

İnsan da “kerimdir” biliyor musunuz? Türünün en seçkini olduğu için. Fakat asıl insanın kerameti Allah’tan kaynaklanır. “Ya eyyühel’İnsanu ma ğarreke BiRabbikelkeriym.” (İnfitar/6) ey insanoğlu bu kadar cömert olan rabbine karşı seni böyle gururlandıran ne?

4. Talime geldik. Allah’ın öğretmesine geldik.

“Kalem”; burada yazı araçlarına hatta bilgi amaçlarına delalet eder. Yani sadece Allah size öğrenmeyi öğretmedi, öğrenmeyi nasıl, hangi araçlarla yapacağınızı da öğretti manasına gelir.
5. İnsan; nerden geldim, neredeyim, nereye gidiyorum sorularının cevabını sadece Allah’tan öğrenebiliriz. Bebek hiçbir şey bilmiyorken, kalp nasıl atacağını çok iyi bilir.

Bilginin iki türü var; Huduri bilgi, husuli bilgi Huduri bilgi alt yapı, Husuli bilgi üst yapı.
Huduri Bilgi: Aklımız nasıl çalışacağını kimseden öğrenmez. Ellerimiz ve ayaklarımız nasıl çalışacağını kimseden öğrenmez.

Husuli Bilgi: Israr ve tekrar ile edinilmiş olan bilgilerden bazıları meleke haline dönüşür, melekleşirse huduri bilgi gibi insanda sabit bir bilgi haline dönüşür. İşte o zaman insan ileri yaşlarda bunasa da, aklını kaybetse dahi onları kaybetmez.

6. KELLA: Ey insan! Burada dur, şimdi iyi düşün.

Bu ayetin nüzulü sebebinde Peygamberimizin iki Ömer’den birinin Müslüman olması var. Ebu Cehilin bu yönde hiç gayreti yok.

İnsan insanın cennetidir. Ama kurdu da olabilir.

En mükemmel bozulunca, en vahşi olabilir. Haddini bilmeyen insana tuğyan etti denir. İnsan haddini aşar, insan kendini bilmez duruma gelir, ne zaman?

7. Kendi kendine yettiğini zannettiğinde. Allah’a ihtiyacım yok havasına girdiğinde.

Dersen ki ey Allah sana hiçbir ihtiyacım, ben bana yeterim. Zaten verilmiş bir kredi ile doğdum, ne gözümün ne kulağımın ne dilimin ne dudağımın ne aklımın ne aldığım nefesin hiç birinin hakkını ödemedin.

Allah’a borçlusun. Borçlu olduğunu itiraf et, Allah borcunu ödemeni istemiyor borcunu ödeyemezsin. Fakat borcunu itiraf etmeni istiyor. Borcunu itiraf edersen borcunu ödemiş kabul edecek.

8. İnsan ne zaman azar sorusunun cevabı da bu ayette. Rabbine dönüşü unuttuğunda azar. İnsan kendi kendine yettiğini zannettiğinde azar. Kendi kendine yettiğini zanneden de ahireti unutur, ölmeyeceğini zanneder.

9. Kötü bir misal veriliyor.

10. Ebu Cehil’e atfedilir. Peygamberimiz namaz kılacağı zaman onu engellemek ister ama bir türlü bu emeline erişemez.

Bugünde öğle değil mi? İbadeti engellemek isteyen herkes çağının “Ebu Cehil’idir.”

Aslında buna şunu da ekleyebiliriz; Bir insanı meşgul ederek ibadetten alıkoymakta bu ayetlerin kapsamına girer. Eğer bir insan bir başkasını meşgul edip ibadetten alıkoyuyorsa o da onu engelliyor anlamına gelir.

11. ERAEYTE: Baksana, tut ki, ya öyleyse. Derin düşünseydin ya.

En muannid müşriklerden bile ümit kesme.

12. Onlara Allah sevgisini aşıla.

13. Hadi düşündün mü hiç, yani baksana, düşünsene, sen düşündün mü hiç Eğer o hakkı yalanlasa ve sırt dönse Allah’a;

HÜDA ve TAKVA’nın zıddı KEZZEBE ve TEVELLA.

14. Mekke müşriklerinde görmeyen, uzak bir Allah düşüncesi vardı.

15. Bu ayet bize ahretten haber veriyor.

16. Öyle bir perçem ki yalancı, sahtekar perçeminden, günahkâr perçeminden yakalayacağız.

17. “Felyed’u nadiyeh” haydi o kendi kulübünü çağırsın bakalım, kendi taraftarlarını, kendi takımını çağırsın bakalım.

18. 19. KELLA: Bu böyle gitmez, azgın insanın azması böyle gitmez, bir yere toslar. Sen onları bırak, sakın onlara uyma. Onlar senin gündemini belirlemesin.

SECDE: Tam teslimiyetin ifadesidir.

Vakterib ve yaklaş, Allah’a yaklaş aslında yaklaşmaya gayret et manasını verir.

Çünkü ıkterabe, bir şey için gayret göstermek, gayret göstererek bir şeyi elde etmek.

Onun için rabbine yaklaşmaya çalış, gayret et.

ALAK SURESİNİ HAYATA TAŞIMAK

1. HAYATI, VARLIĞI, KENDİMİZİ OKUMAK VE ANLAMAK.
2. OKUDUKÇA BİLMEDİĞİMİZ ŞEYLERİ ÖĞRENECEĞİZ.
3. KARŞIMIZDAKİ NE KADAR KÖTÜ OLURSA OLSUN İSLAMI ANLATMAKLA MÜKELLEFİZ.
4. HER HAREKETİMİZİ GÖREN VE GÖRDÜĞÜ İÇİN HESABA ÇEKECEK BİRİNİN OLDUĞUNU DÜŞÜNMEK.
5. İNATTA ISRAR EDERSEK CEHENNEM BİZİ BEKLİYOR.
6. SECDE İLE ALLAH’A YAKIN OLACAĞIZ.