A Şaire Aşık Peri Rusçadan Transkribe Ed ...

AŞIK PERİ

Azeri şaire Aşık Peri, Azeri şiirinin görkemli ustalarından birisidir. O, tahminen 1810-1811 yılında Karabağ’da Maralyan kentinde dünyaya gelmiştir ve çok genç yaşta vefat etmiştir. Güzel ve hazırcevap bir kız olan Aşık Peri çağdaşları arasında derin hürmet kazanmıştır. Onun Mirzacan Bey Medetov, Caferkulu Han Neva, Mehemmed Bey Aşık ve döneminin diğer bir çok aşıklarıyla atışmaları edebiyat aleminde herkesin ve her kesimin malumlarıdır. Eserlerinin çok az bir kısmı günümüze kadar ulaşmıştır. Aşağıya aldığımız örnekler 1988 yılında neşredilen Azerbaycan Klasik Edebiyat Kitabhanesinin 8. Cildinden günümüz Türkçesine transkribe edilmiştir.

KOŞMALAR

GELMİŞEM

Mürşidi-kamilden dersimi aldım
Can götürüb bu meydana gelmişem
Mürği-Semendarın aşinasıyam
Od tutuban yana-yana gelmişem

Mühtesar, ne deyim, naşısan naşı!
Tutubdur yahanı eşkin ataşı
Bu tarifler zanane ne yaraşı?
Hakk bilir ki, men merdane gelmişem

Pünhanda bir ezanım var menim
Gözler yolda, intizarım var menim
O kalmandan haridarım var menim
San sarrafsan, men de kane gelmişem

Zenbur olar şanda bela mekanda
Çoh ariflar mende genci-pünhanda
Bülbül - abadanda, bayku - viranda
Andelibem, gülüstana gelmişem

Perizade el götürmez canından
Dersin alıb sahibkemal yanından
Külli-işin, marifetin kanından
Bezm içinda men feğana gelmişem

KOŞMA

Eşitmişdik, kulluğuna yetişdik
Gördük ki, düşmüsen dilden-dile san
Unutmayıb müselmanlık şartini
Matem tutub bir insafa gelesen

Bu işde Kadir’in varıdır rayı
Yeten kaslar ona deyir sevdayı
Aralığa düşüb maharrem ayı
Layik deyil onda deyib-gülesen

Yahşı yeter imamı feryadına
Bele işin lezzeti ne, dadı ne?
Adam bildik biz de geldik adına
Adamlığı kanmayıbsan hala san

Ey Peri, tecil et sualında sen
Noksan yetiribsen kemalinde sen
İmdi zurna çalmak hayalinde sen
Onu gerek ahiretde çalasan

OYNAŞIR

Katiblerin şahı defter içinde
Kalem ile nazik eller oynaşır
Fitneli, fellisen, nazü gamzeli
Dehanında şirin diller oynaşır

Eşkinin elinden gederem bada
Derdim olur günden-güne ziyada
Şiveyi-raftarın düşende yada
Bağrımın başında miller oynaşır

Dad elerem, haray naşı elinden
Yandı ciger eşk ataşı elinden
Men ne deyim gözüm yaşı elinden
Üzüşür sonalar, göller oynaşır

Adam var dolanır mekrin içinde
Adam var dolanır zikrin içinde
Senin kemalinde, fikrin içinde
Acaib-karaib haller oynaşır

Peri’yem, halk ara olmuşam bacı
Kimsenin kimseye yoh ehtiyacı
Belhü, Buhara’nın, Hindin haracı
Zanahdan’da siyah haller oynaşır

SENİN

Na yatıbsan lahaf bastar içinde
Bimar mısan, nedir bes halın senin?
Eşkin marazının men tabibiyem
Beyan eyle mene ahvalın senin

İsmi-şerifiniz dada yetişsin
Matlab alıb her murada yetişsin
Halik özü bir imdada yetişsin
Hifzinda sahlasın zavalın senin

Bar ilahım gülzarına kıymasın
Hasta olan bimarına kıymasın
Şirin-şirin göftarına kıymasın
Bağışlasın kaşı-hilalın senin

Bir meseldir: Bağban olan bar çeker
Andelibin her meyli gülzar çeker
Allah’ına ben de ahu zar çeker
Kam çakma, kamildir kamalın senin

Man Peri’yem, eşke zaram neyleyim
Derdi-dilden haberdaram neyleyim
Burdan ora intizaram, neyleyim
Şafalansın nuri-vusalın senin

GARAYLI

Zalım Şacar dad elinden
Sen ha nahak kan eyledin
Zülm ile gönlüm şehrini
Gör nece viran eyledin

Saymadın sultanı, hanı
Eyleyibsen nahak kanı
Badem kimi növcevanı
Yer ile yeksan eyledin

Nece kıydın gülzarına
Pünhan geçen ikrarına
Saldın yollar kenarına
Dörd yanı al kan eyledin?

Peri’nin derdi tüğyandı
Sakin yeri Maralyandı
Gülüm goncasında yandı
Bülbüller efgan eyledi

Rusçadan Transkribe Eden: Celil ÇINKIR
11 Ocak 2012 Küçükyalı