Zeka ve Akıl.... (DENEME)

Zeka ve Akıl …

İnsanoğlunun yüzyıllardan beri sırlarını çözmeye çalıştığı iki kavram… Peki ikisini birbirinden ayıran en önemli etken nedir? Her zeki insan akıllı olmak zorunda mıdır?

Pek çok insan zeka ve aklı aynı kefeye koyarlar ve zeki bir insanın aynı zamanda akıllı da olduğunu, aksinin mümkün olamayacağını savunurlar… Oysa bu doğru değildir…

Zeka ile akıl çok farklı iki kavramdır. Zeki bir insan akıllı olmak zorunda değildir ama akıllı bir insan belli bir zekaya sahip olmak zorundadır. Aslında zeka her insanda mevcut olan bir madendir… Sadece miktarı ve kalitesi değişkenlik gösterir. Zekanın olmadığı yerde zaten aklın var olması mümkün değildir. Çünkü zeka hammaddedir, akıl ise ürün…

Nasıl ki ham petrol işlenmeden, damıtılmadan bir işe yaramazsa zeka da öyledir… Ham petrol değerlidir, çünkü hayatımızın bir çok alanında bize kolaylık sağlayan materyallerin hammaddesidir. Ancak insanoğlu ham petrolü damıtmayı, işlemeyi akıl etmeseydi ve ondan çok çeşitli ürünler yaratmayı başarmasaydı ham petrol bugün değerli bir maden sayılmayacaktı.

Bu örnekten yola çıkacak olursak zeka için ham petrol, akıl için ise benzin benzetmesini yapmak doğru olacaktır. Benzin bugün hayatımızın neredeyse vazgeçilmezlerinden biridir. İnsan zekası ham petrolü damıtmayı ve ondan benzin elde ederek onu ürüne dönüştürmeyi ve ona büyük bir işlevsellik kazandırmayı başarmıştır.

Peki bu süreçte zekayı akla dönüştüren damıtma mekanizması nedir? Elimizdeki zeka madenini nasıl işler ve ondan akıl elde edebiliriz?

Zeka hızlı düşünme, algılama, neden ve sonuç ilişkisini kurabilme yeteneğimizdir. Elde ettiğimiz verileri kullanma becerimize ise kısaca akıl diyebiliriz. Tam bu nokta da yani ham maddeyi ürüne dönüştürme evresinde bize gerekli olan en önemli etken devreye girer yani mantık…

Akıl zekanın mantık süzgecinden geçmiş, damıtılmış, ürüne dönüşmüş halidir. Akıllı insan elindeki verileri değerlendirirken onların gerçekçi, uygulanabilir ve mantıklı olmasına dikkat eder. Çok zeki pek çok insanın yeterince akıllı olmamasının asli nedeni de tam olarak budur. İnsanlar bazen doğru düşünürler, yapmaları gerekenleri bilirler ancak yapamazlar. Onların mantık silsilesinde bir aksama söz konusudur böyle durumlarda…

Peki mantık silsilemizi bozan en önemli unsur nedir?

Zeka ham petroldür, akıl ise benzin, zekayı işleyen mantıktır ve mantık silsilesi duygulara yeniliyorsa işte o zeka bir işe yaramaz. Çünkü elde ettiği doğru verilerden, yapması gerekeni gördüğü halde ortaya giren duygusallık nedeni ile mantığını bir kenara atarak aklını kullanmayı ret eden insana akıllı diyemeyiz.. Akıllı insan zekasının ve mantığının kendine sunduğu verilerden en doğru kararı vermeyi ve sonuca ulaşmayı başaran insandır. Duygunun girdiği her yerde bir mantıksızlık söz konusudur ve biz insanların en zayıf noktası da sanırım budur.